15.05.2013 Views

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru<br />

barroin. "1. brique carrée ou oblongue servant à carreler. 2. brique à construire un mur. Syn. adrailua" H.<br />

barroinaztatu. "Adarailuztatzea, barroinaztatzea, carreler" H s.v. adarailua.<br />

barroihu. "<strong>Bar</strong>rire, barroihuz egon" Urt III 270. "<strong>Bar</strong>rire, barroihu egin, barroihugin" Ib. 269.<br />

barroki. "<strong>Bar</strong>rokiak (Hb), pentures et gonds qui tiennent le gouvernail suspendu" Lh.<br />

barroki. v. 1 barruki.<br />

barroko. <strong>Bar</strong>roco. Badirudi badagoela zenbait alde <strong>Bar</strong>rokoaren lore mardul honetatik gaurko beste<br />

nonbait aipatzen den gizarte poesiaraino. MEIG I 217.<br />

barrol. v. morroil.<br />

barrondatu. Harriet da barrondatzea (que atribuye a Lizarraga de Elcano, aunque no lo encontramos en éste)<br />

como sinónimo de barruntatzea. Cf. barronde.<br />

barronde (H y A (que citan a LE)). Al acecho. "<strong>Bar</strong>ronde egon, estar en cuenta" LE Urt voc. v. barranda,<br />

barrunda. Tentazálea beira barrónde arriturík. LE BOEanm 1149. Juan zen bein Sinagogara eta zegoan an<br />

gizon bat zeukana earturik edo igarturik eskua; aiek zeuden barronde edo kontuan ea sendatuko ote zuen jai<br />

egunean. LE Urt 53s.<br />

barrota. "(Vc, Gc), barrotes, armazón de una lancha" A.<br />

barroti. v. barruti.<br />

barru (V-gip; Lar, Dv). Ref.: Iz ArOñ; Elexp Berg. v. 1 barren, barne. Tr. Documentado en Lazarraga, y en<br />

autores vizcaínos desde Capanaga, entre los guipuzcoanos hallamos algún ej. en el s. XVIII (en Gavon Sariac), y<br />

en algunos autores de la prinera mitad del XIX como Guerrico o Iztueta; a partir de mediados de dicho siglo, y<br />

especialmente en el XX, su uso aumenta en éstos, e incluso se extiende a algunos septentrionales como Mirande,<br />

Xalbador o Mattin.<br />

I (Sust.). Interior, parte de dentro. "Carnaza, revés de las pieles [...] narruaren barrena, barrua" Lar.<br />

"Intérieur" Dv. "(El) interior" Iz ArOñ. "El interior, lo de dentro. Baserri orrek oso barru dotoria dauka" Elexp<br />

Berg. Sagar azal ederra / barruba usteldurik / zeinbat dagoz munduban / lastimaz galdurik. DurPl 97.<br />

Sepultura zuritu ta barruba azur ustelez betiak. Mg CO 63. Ai zubek fariseo garbituten dituzubenak gañe utsez<br />

baso, edo onzijak barruba garbitu baga. Ib. 63. Subak [ogija] igaroko dau gania balzitu ta barruba erre baga.<br />

Mg PAb 152. Aratu ta aztertu ondo zeure konzienziaren barrua. Añ EL<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 131<br />

mende.<br />

1 45. Eliza onen azala ta barrua arkitzen<br />

dira, gizonak arrian egin litzakean edergarri guztiaz gaindiroki apainduak. Izt C 51. Lurreko gei guztiak alde bi<br />

daukez: aurrea ta atzea, kanpoa ta barrua, ganea ta azpia, agiria ta estaria. A BeinB 67. Ogiak ere bazuan /<br />

labeko faltia: / azala kixkala ta / barrua erre baia. JanEd II 80. Biztanle barik laster lotu zan / Etxetxu onen<br />

barrua. Enb 166. Ebagi egin eutsazan belarrijak [astuari] kaskazurretik arra-erdi inguru urten itzirik, eta<br />

ganera, zorroztu, ertzetu, leundu, gane-barrubak uldu. Otx 121. Bigunki, barru gozoan, / zatarretsiaren<br />

kaiolatxoan, / lo dago beste txoria. Ldi BB 38. Gero sendogo agertzen ditu [odeiak] / barru, sabel ta bularra.<br />

"Demuestra ella su vientre y su pecho". Or Eus 342. Etzan lan luzea izan barrua ikustea; kortzegatar baten<br />

borda, gela laukotu bat besterik ez dezu izaten. NEtx Antz 141. Agidanean --egiten nion nere buruari-- bigarko<br />

autokarrean bilduko gera Aljeriako barrua ikusi nai degun guztiak. Anab Aprika 13. Kanpotik ez da<br />

ezagututzen, / ikusi bear barrua, / amaika bider gogoratzen zait / zorioneko Arrua. Uzt Sas 44. Antinomia,<br />

berdintasun eta trukaeren elkartze honetan, ezin asma daiteke barrurik eta kanporik. MEIG IX 128 (en colab.<br />

con NEtx).<br />

(Como segundo miembro de compuestos). "Altamar, itsas barrena, itsas barrua" Lar. "Albergue, cubierto,<br />

resguardo, estalpea, etxe barrua" Añ. "Cuenca de los ojos, begi barrua" Ib. "Etxe barrua ez zaio gustatzen (Gazp),<br />

aeroportu barrua (G-azp)" Gte Erd 43. Nola merezituko ezdu asko baserrietan ta erri barruetan<br />

serbitzen dauden mirabe ta morroe gaixoak? Mg CC 151. Ez dau onezkero kalterik egingo erriko orma barru<br />

oneetan, iñor ez legezko gaistotzar ak. Mg PAb 214. Gaztelan izan garianok, ta uri barrubetakuak, erdera<br />

askogaz nastetan dogula euskeria. Ib. 81. Konbentu barrubetan sartuten dirianentzat. Mg CO 222. Tolosako<br />

mugapean arkitzen dira iturri on garbi gezagozo anitz. Erribarru onetan unetik unera ikusten da iturri eroso

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!