Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
barrenean doan konpañia guztia. EZ Man II 138. Zeren egiazko penitenzia, eta bertzerik ezin daidikeienean,
salbatzeko asko dena, bihotzezko urrikimendua da, falta eginez barrenean, Iainkoagatik, damu eta dolu izaitea.
Ax 196 (V 132). Zapata bat duzunean neurri, iustu, doi; ezin paira dezakezu barrenean, den legarrik ttipiena.
Ib. 425 (V 275). Baiña zeren [bekhatu] bat baizen eztuena ere, ifernurako baita, hamar dituena bezain ongi, ez
hain barrena eta ez hanbat penarekin, ordea biak barrenean, nor bere mereziarekin. Ib. 475 (V 307). Arren
nolakoa munduak ikusten baitu kanpotik, halakoa ere den barrenean, bere baitan barrena. SP Imit I 19, 1. Zeren
ni naiz barrenean egia irakasten dudana. SP Imit III 43, 4. Kanporat ilkhitzeko edo barrenean gelditzeko. ES
403. Kanpotik gauz guziak eskas zituzten, baiñan barrenean zeruko dohaiñez eta konsolazionez betheak ziren.
Ch I 18, 3. --Demonioak nola tentatzen gaitu? --Barrenean iminzen digu pensamentu gaistoa, eta kanpoko
aldean tropezuak. El 80. Badabill [itsas-onzia] egun batez ogei ta lau, berrogei edo berrogei ta amar lego bide,
bai ta barrenean izanagatik sei eun gizon. Mb IArg I 198. Adrilluzko etxeak diran tokietan, jan gauzarik
barrenean senti badute, ara zer egiten duten. It Dial 31. Ai! bethiko hiltzen duen pozoina dagokazu barrenean.
Dv LEd 119. Enbusteriyan engañatzen nau / dirua senti dianian; / maleziya barrenian. Xe 275. Umetandikan /
nekin daramat / eresitxo bat / biotzean: / udazkeneko / illuntze baten / nabaitu nuan / barrenean. Jaukol Biozk 5.
Serranorekin elkar-artze ori egin zuten Diputadu aiek, ez ote zuten barrenean zimikorik ori egin zutelako? Or
SCruz 35. Baña argazki au itxi bazendu / Neu ilten naizenerako, / Ta barrenian idazkun auxe. Enb 132. Gaitza,
itzez agertzen, baiñan erreza barrenean nabaitzen. ABar Goi 26. Begira! ikusi dezakezu! Barrenean ez baitago.
Zait Sof 197. Odei zuri-gorri ori barrenean beltza zinan. Or QA 75. --Esan diñat biotz sentikor baten jabe
naizela ta nire maiteñorik gabe ezin ninteken bizi. --Ain barrenean sartu al zaik? Etxde JJ 59. Zerubidera joan
gera biok. Bustita zegoen guzia, blai-blai eginda. Adarrak tantoka, loreak malkotan gisan, lilitegiak gañezka.
Kristaurik ez barrenean. Txill Let 61. Azalian saldia eukiarren, barrenian izango ditu arraiñak pe. SM Zirik 24.
Barrenean isiotu ta aizatu daroaguzan lilura ta egingoak alako urre-dirdaiez, argi-izpiz ta likurt-usaiñez
apaindu ta edergainkatu oi ditugulako. Erkiag Arran 30. Sarreran, arkupe polita. Barrenean etxe txuriak, gain
borobilleko etxeak, bestelako etxe txikiak. Anab Aprika 29. Nola zeukan bizirik / sua barrenian, / txispak zabaldu
ziran / maindire gaiñian. And AUzta 145. Baiña esan onek naiz ta errugabea iduri, aiek uste zuten baiño
ondorio larriagoak dakartzi barrenean. Vill Jaink 186s. Erosi dau egunkaria. Letraz beterik aurrea, letra aundiz
ganera. Barrenean, bekaldean, auzune apalean izaniko tiroketearen aztarren ta zeaztasun batzuk daukaz. Erkiag
BatB 185. Galdera ugariak sortzen zaizkio barrenean. MAtx Gazt 5. Jeitxi zan eta, gelan sartu-ta, nik ez dakit
zer egingo zuan barrenean. Berron Kijote 86. Barrenean bi gizonen borroka latza somatzen dugu. MIH 35.
v. tbn. Basarri 34. Ugalde Iltz 16. Arti MaldanB 229. Gand Elorri 153. Uzt Sas 107.
(Tras gen.). "Erriain barrenean (AN-egüés-olza), barrenean (AN-ilzarb), barnen (AN-olza [Goñi])" Bon-Ond
166. "Lurraren barrenean, dans le sein de la terre" Dv. Egoitza baituzu lekhu sainduen barrenean. EZ Man II
66. Hau guzia frogatua dago hemengo dotrinaren barrenean. Harb 419. Egun errezebitu duzun gero Iainko bat
zeure barrenean. Hm 209. Bizitzeko ganbiatze hunetan hainitz gogorapen alxatuko da zure barrenean. SP Phil
430. Iauna baitzuen harturik, / Ostatuz bere baithan. / Bihotzaren barrenean, / Daduka emanikan, / Eztu hura
duenean / Deusen desirarikan. Arg DevB 103. Khanalaren barrenean. INav 81. Bi eternitate ditutzu, / bata
hedoien gaiñean, / Eta bertzea mundu hunen / Bihotzaren barrenean. Gç 184. Sar zaite zure barrenean, urrun
zaite munduko habarrotsetarik. Ch I 20, 5. Giristino bat bere barrenean erreberritua. He Gudu 90. Imayina
zaite, zure bihotzaren barrenean aditzen duzula zure Aingeru Gardianoaren boza. Ib. 100. Bere barrenean
deabruen iduripen ta bisaje añ izugarriak ikusten zituen, non iñolako moduz ezin sosegatu zan. Cb Eg II 191.
Hitzik atera bage ere, geren barrenean adiraziko digu emengo geren neke ta egiten dizkiguten kalte ta txarkeri
guziak. Mb IArg I 270. Lurrak ditu bere barrenean asko ezade mota. It Dial 48 (Ur barruban, Dv barnean, Ip
berartan). Pillota-jokuko plazaren barrenean. Izt C 84. Zure barrenean, zure bihotzeko gordegailuan gu sartzea
nahi duzu. Dv LEd 91. Ostatura joan nitzan / zuzen zuzenean; / maiera jana ekartzen / asi ziranean, / apaiz bat
serbitzen zan / aurren aurrenean, / sartu zan makiña bat / aren barrenean. Bil 123. Zer pena egongo zan / aren
barrenian. Xe 357. --Badago guretzat lanik? --esan zuan gordeaz bere barrenean sentitzen zuan pena. Zab
Gabon 41. Ez dakit zer indar sentitu zuen bere barrenean. Goñi 43. Aragia jaten ez badezute ez dezute zuen
barrenean bizia izango. ArgiDL 43. Juan bear onek, samintasun aundia nere barrenean sor-arazitzen du. Alz
Ram 52. Guk gauz orien barrenean indar bizi bat dakusagu. Or Mi 73. Euskaltzale bazkunaren barrenean, zuek,
Euskel Idazleok, talde berezi bat osatu bear dezute. Ldi IL 146. Itz oiek esandakoan, Yesus naasi zan bere
barrenean eta aitorrera auxe egin zuen. Ir YKBiz 441. Emen geure barrenean daroagun eta arimea deritxogun
izaki au. Eguzk GizAuz 47. Sail orren barrenean daude ikusi ditudan [zipresik] onenak. Munita 86. Nik nere
barrenean arkitzen zetunat, nolabait, diranak oro. Or QA 54. Ai! alboko lagunari azaldu izan baleutsa bere
barrenean erabillen gudu ta burrukea! Erkiag Arran 172. Askotan ikusten da arrai aundi baten barrenean arrai
txikia ta txikiaren barrenean beste txikiagoa. Anab Poli 128. Non ikusten duan Juanbeltzek ura erruz zetorrela
txaluparen barrenean. Ib. 36. Urdazubi bere sortherria Baztango barrutiaren barrenean baitago. AIr in Izeta
DirG 10. Ea Eliza Katolikoaren barrenean izpiritualidade bereziak ote diran ala ez. Vill in Gand Elorri 11.
Arri-arroen zuloartean eta enbor igarren barrenean arkitu omen ditute etxeok. Ibiñ Virgil 108. Beste larrialditxo
bat somatu zuan bere barrenean. NEtx LBB 184. Eta ezagutuko du egiazko min bat dela hau bihotzaren
barrenean. Larre in Xa Odol 16. Batasuna behar genduke euskalki bakoitzaren barrenean behinik behin. MIH
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
113