Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
"Acalorarse. Berotu jakon eta egundokuak esan zotsan" Ib. "Berotzen danian kontuz arekin" Ib. "Adinekoek nornori
gisa darabilte [...]. Gazteek, ordea, nor" Ib. Bero ezazu ene epeltasuna, erra itzazu ene inperfezioneak.
Mat 254. Zure intenzionearen arauaz amoriozko misterio haur amoriorekin errezibi dezakedan bezala piztu eta
berotu. Ib. 252. Halaberki Karitatez berotzatzu bihotzak, / Herraz eta gaitzeristez oraindaraño hotzak. EZ Man I
38. Amorioak beroturik, egiten zuten lehenagoko sainduek Iainkoaren zerbitzuan, hanbat balentia. Ax 487 (V
314). Zeren nola ezpaitzuen hobenik, bere hoben gabeak, bere konzientziak, berotzen, konsolatzen eta
esperantzatzen zuen. Ib. 449s (V 293). Debozionea berotzen eta bizitzea oneratzen dutenei artha handiz
iarraikitzea. SP Imit III 45, 5. On da kanpoko lanei lotzea [...] bihotzen garbitzeko eta berotzeko, ikusirik
tristezia datxekola beronez hotz eta idor den azturari. SP Phil 467s. Eta notha eta eskas hek erakusten
derauzkigun argiak berak berotzen gaitu. Ib. 79s. Argituko tu gure adimenduak, eta gure borondateak berotuko.
Gç 27.
(s. XVIII) Esperantza horrek neure baithan mugidaturik eta beroturik, heldu natzaitzue neure obrattoaren
ofrendatzera. ES 403. Bai halaber berotzen den bihotzik hotzena ere bere bokhantza samurraz eta izpiritu
khartsuaz. Ib. 146. Zaude erne ene hitzen aditzeko, hek berotzen dute bihotza, hek argitzen spiritua. Ch III 43, 1.
Bethi gare ephel, zuk berotzen gaitutzu. Ib. 14, 2. Guk haren gana dugun debozionea gehiago berotzea gatik.
CatLav 340 (V 165). Gure desirak berotuko tu, eta berretuko tu Jainkoaren ganateko gure amodioa. Ib. 342 (V
166). Aldera gakizkion. Berotu, sutu, erreko ere badigu Jaungoikoaren amorez geren biotza. Lar SAgust 16. Zük
fermotzen gütüzü, eta epheltzen girenian, zük berotzen gütüzü. Mst III 14, 2. Hau aditu ta poz-atseginzez berotu
zen kalonje gaztearen biotza. Mb IArg I 287. Lagun zadazu zure Biotzeko amorearen sutegi biziaren
konsiderazioan ondo sartzeko, ta burnia baño otzago ta gogorrago banago ere, or berotu ta beraatuko naz. Cb
Eg II 39s. Orañ Konsiderazio ta Afekto oietan obeto aurreratu ta irauteko anima berotzen da. Ib. 8. Kura Jaun
guzien biotzak Espiritu Santuak argitu, berotu ta giatu ditzala. Cb EBO 62. Batzuen eta bertzeen izpirituak
sobera ziren berotuak eta nahasiak erortzeko arrazoinerat. Lg II 271.
(s. XIX) Bai, orazioa da, non Espiritu Santuak argitzen dituan gure entendimentuak, ta berotu borondatea
ezagutzeko bekatuaren kalteak. Mg CC 189. Berotu bijotzak ezagututeko pekatubaren kaltiak. Mg CO 284.
Eskaeiozu, argitu daiela zure adimentua; berotu borondatea ta zolitu zure gomutea. Añ EL 1 15. Eta gu ainbeste
Komunioren ondoren ez gera berotzen? AA I 412. Eta sinhesten baduk, nola hagoke Jesu-Kristorendako
maithagunez guzia berotua, guzia sustatua izan gabe? Dh 239. Baietzka, ezetzka hek horla zirelarik berotzen.
Gy 147. Emazue tenploan, orhoitzapen ona, / Berotzeko gizonak, fede hirriskutan, / Ethor ditezken gerla
segidakoetan. Hb Esk 69. Ebandelioak baditu berthute gordeak, higitzen eta berotzen ditu bihotzak. Hb Egia 92.
Iñazioren hitzaz berotuak, guziek betan erran zuten: "Lur Saindurat! Lur Saindurat!". Laph 138. Beiñ alegiya
gizonaren barrunbeak Jainkoaren ezaguerak ta amoreak irme ukitu ta berotu ezkero. Aran SIgn 71. Aita-lenak
eman zizten berri onakin berotu ziran. Bv AsL 162. --Ez, Porru bategaz zan berotu disputan. --Bategaitik ez al
zan ainbeste berotu? --Bai, Porru iñoz alan ikusi ez dogu. AB AmaE 225. Eta holatan haren Jinkoaganako
amorioa bethi handitzez eta berotzez zoan. Ip Hil 198. Argi detzala ene irakurtzaileen izpirituak, bero hekien
bihotzak. Lap 145 (V 65). Argitzen eta berotzen du gure arima. Ib. 319 (V 145). Versaillarat bildu ziren hamabi
ehun deputatu berotuak, suminduak erregetasunaren kontra. Elsb Fram 57. Adixkidek berotu zuten. Eta erran
behar da: ez zuen hanbat berotzearen beharrik, edo zoin eskualde, Jainkoarentzat indar baten egiteko. HU Aurp
103. Ze zazpi mutil gazte / berotu ginean, / ioateko batera / Buenos Airesera. Azc PB 314. Neuk, Riktrudis, neuk
berotu ditut askotan etxe onetako gizonak erbestetarren kontra ioan eitezan. Ag AL 16.
(s. XX) Oztuak zeudenak Relijioko gauzetan, berotu dira. Goñi 100. Etzaitiala berotu, Mikolaxa; onla ezer
eztakitenak despreziatu egin biar dira. Iraola 27. Bainan, mintzatzeak berak berotua baitzuen, etzezaketen
bazterretako elheek izi. JE Bur 104s. Berotzen dira ezta-baida zitalean irri ta ziri dabiltzala. Ag G 81. Ta
eguzkiak bere erroz, bere ostrontzez egiten duena egingo dio Medeli goitiko beste erro, guar, ostrontz orrek:
argitu ta berotu; argitu, burua; berotu, biotza. A Ardi 109s. Mandazañak galdu ebela berau, ta onek zerbait
berotu ziran arrotxubak bai-ziran ta. Kk Ab I 15. Gorderik uzkur zauden Bidarrain nexka mutiko xoraldak. /
Eta gu gaitu berotzen orain' Otxalde zenaren kaldak! Ox 31. Kristau epelak berotuko ditut. ArgiDL 103. Zure
besarkaz berotu, arren, / gure Erriaren biotza. Jaukol Biozk 94. Ba zeran esan dioteneko / berotu zaio barrena.
Or BM 50. Olerkariek berotu izan baitute erria bizkunde guzietan. Ldi IL 139. Jardunean berotuaz, seta
gogorrari ekin diogunean. ABar Goi 55. Ontan, baña, ikusleetan norbaitek biziki zirikatu ditu gazteak eta laster
berotzen dira. TAg Uzt 34. Zertako berriz berotu bear aiz, neba? Zer irabazi aterako aberria sakailduz? Zait Sof
146. Eliz-gizon argi ta zintzo batek berotu zituan errian zerbait zezaketen guztiak makal-aldaketa aundi bat
egitera. Munita 31. Engrazik bere itz berotuetan etzun xalantaren izenik aipatu. Etxde JJ 133. Partidaren goraberetan
beroturik ziardutela. Ib. 33. Ez beingoan asi berotuten neskatillea. Erkiag Arran 158. Eta gaiñera
ezkonduteko / gogorik ez iat berotu. BEnb NereA 35. Ez konda, nik nehor, edo berotuko dudala Ameriketarat,
edo harat joaitetik, gibelatuko dudala! Larz Iru 142. Begiratzez, ikuitzez [...] edo beste eran batera griña oiek,
naita berotzea, erdizka izan arren ere, pekatu astuna da. MAtx Gazt 79. Gaztienetarik batzuk berotu egin ei
ziran, a zer ete zan jakin bear zala-ta. Alzola Atalak 59. Benantzionekoak [Ameriketara joateko] berotu al
zaituztee? NEtx LBB 32. Nork erran liro Frantses hilez geroztik Frantsesen arimak argitu eta berotu duen
bazter aldea? Ardoy SFran 270. Ez naizu geixago, Maittiorrek, autu onegaz berotu. Etxba Ibilt 481. Eta ori bera
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1019