Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
zerurik. Itz Azald 42.
(s. XX) Oraidanik erraiten daud berorren goberniuarentako, kareterarik ezta eltan kona. Mdg 128. Esan
deust niri andreak berorrek ezeustala ezer ukatuko. Ag Kr 150. Obea da berorrek berak ematea. Goñi 75. Baña,
andre Klara, beorri etzan izango? Iraola 50. Nere illobak berorrek bataiatu zituan, nere semeak ostera Gerriko
zanak. Ag G 317. --Zer modu, Manuela? --Ondo, ta bedori? --Oso ondo Jaunari eskerrak. Urruz Zer 34. Ezin
batu gera. Onen onena len-bai-len berori guregana etortzea izango da. A Ardi 34. Ak parkatu ezkero, berorrek
be parkatu begijoe, jauna. Kk Ab I 27. Apaiz jauna: Beorri ez al zaio iruditzen, neri bezela, Zumalakarregi ber
bera ematen duela? Alz Ram 72. Erretore jauna, beorri ere alderdi abetatik? Muj PAm 52. Jauna, esan neban,
nigaitik bego nasai berori. Or Tormes 71. Zenbatek atsegin lukete berori ezagutzea nik bezela! Or SCruz 76.
Berorri bezin gizon formalik / bizi ote da munduan? Tx B 172 (dirigiéndose al vicario de Hernani). "Kuirao"
gero! Beori ere bertsotan ateratzeko esan didate-ta. Lab EEguna 115. Beorri emen, alkate jauna? Ib. 66. Nik
berorri gaeleraz egin? Ez, yauna, ez. Ldi IL 169. Etxera bakarrik abiatzen bada, garbituko dute berori bidean.
NEtx Antz 23. Ongi daki bedorrek, gure etxeak ez duala beorrentzat giltzik, eta abegi onez artuko degula beti.
Jaukol Ipui 47. Gauza zindorik edo garbirik sekula esan ete dau, gero, berorrek! Erkiag Arran 144. I, baña, ik
eztakik abade jaunari "berori" deitu biar jakona ala? SM Zirik 78. Ijitanua naz baiña, badaki ba Berorrek, neuk
be... jan-guratxua, Jauna, jan-guratxua! Bilbao IpuiB 70. Ikusten al du berorrek? Vill Jaink 50 (dirigiéndose a
un predicador). Zelan nai ditu berorrek, bost milla pesetak? Erkiag BatB 163. Jauna, Señoriak esango dau nai
dabena eta Bedorrek ezagutzen dau iñok baño obeto. Etxba Ibilt 480. Kontuz mintza bedi berori, jauna, zer ote
dion gero. Berron Kijote 204. Eta hara non esaten didan beltz batek: "Berorrek jo du noski Colombiako martxa
ontzian". MEIG I 60.
v. tbn. It Fab 156. Arr GB 121. Sor Bar 47. Moc Damu 11. Noe 50. And AuUzta 68. Osk Kurl 22.
Bedori: Bil 130. Xe 365. Ud 148. Sor Bar 89. AB AmaE 66. AzpPr 60. Ag G 275. Tx B II 186. Erkiag BatB 98.
Alzola Atalak 53.
Bedorri: Ill Pill 5.
Beori: Bv AsL 114. Apaol 122. Tx B 189. Kk Ab II 21. NEtx LBB 368.
Beorri: Sor Bar 67. Alz Ram 64.
"Vuesa merced, (c.) berori, berorrek, zu, o berorren mesedea; (AN) orrek" Añ. Cf. NEtx Nola 11: "Su
Santidad, Zure (edo Berorren) Gurentza [...]. Su Eminencia, Zure (edo Berorren) Gaillentza [...]. Su Ilustrísima,
Zure (edo Berorren) Argitza [...]. Su Excelencia, Zure (edo Berorren) Garaitza". Itenduéla káso berórren
Majestadeak ni pobreónes oroát nola errege andiénas. LE Prog 100. Berorren mesedeak / amar urteetan / astoa
entzungo du / ederki izketan. It Fab 46. Orrako jakintsu berorren Jauntasunak laudatzen dituan oriek. Bv AsL
198.
3. (SP, Urt Gram 72). "Beroni dago, il demeure tout seul. Berori. Beronek. Berorrek" SP. "Xoil xoilla berori
dago, il demeure tout seul. Beroni hari da. Beronek" Ib. v. 1 bera (4).
beroriek. 1. Esos mismos (pl. de berori). Cf. beroiek. Orien [ikaskizun aitorren] erraiñuak ez baiño
beroriek dakartzit. Or Aitork 256. Zenbait gauzaren alde eta zenbait gauzaren kontra agertu nintzen gaztetan,
eta berorien alde eta kontra naiz orain. MIH 374s.
2. Ustedes. v. berok (2); cf. berori (2). Ez bezate iges egiñ beroriek, ez eta ezeren beldurrik izan. Berron
Kijote 45. Ez al dituzte beroriek irakurri --Don Kijotek erantzun-- Ingalaterrako kondairak eta istoriak? Ib. 142.
berorika (V-gip), bedorrika. Hablando con el tratamiento de berori. "Arek txakurrai berorika eta abadiai ika
eitten jotsan" Elexp Berg. Ni baino zarrago dalako, berorika asi nintzakion bein izketan, bai neri damutu!!...
Ea, berorika itz egiteko, atxoa zala uste ote nuen esan zidan. A Ardi 31. Ez det nai neri bedorrika itz egitia. Ill
Pill 5. Ondoren emon zetsan milla esplikaziño, berorika zelan ein biar zan konprendidu eian. SM Zirik 79. --Ta,
ganera, ika diarduk neugaz? --Ez, zera! Berori-ka jardun bear izango dogu, ain zuzen bere, zaragiaren zeregiña
egoki egiten baiño ez dakian jaun zaldunaren tratamentuan...! Erkiag BatB 30.
berorikada. Forma del tratamiento respetuoso de berori. Ondoren emon zetsan milla esplikaziño, berorika
zelan ein biar zan konprendidu eian. Urrengo egunian juan zan dotriñara ta soltau zetsazen, abadiari,
berorikada batzuek. SM Zirik 79.
beroriketa. "Beroriketa (V), tratamiento respetuoso" A Morf 155.
berorixe (AN ap. A Morf 649). (Pronominal). Ese mismo (intensivo de berori). Yesusekin ere berorixe
gertatzen da orain. Ir YKBiz 79. Zergariak ere ez al dute berorixe egiten? Ib. 126. Maite aunagu, Malentxo, ta
ire gauzak arretaz begiratu ta zaitzea zegokigun. Berorrexegatik, orrelako baimena zoro eman baño len,
gurasoak arduraz aztertu bear dizkiñae gorabera guztiak. TAg Uzt 126. --Egun on, gazte! Ardaoa dakarstak
ala? --Berorixe, Bixente. Bilbao IpuiB 160. Berorixe, irakurleok, berorixe! Ib. 125. Quevedok eman zitun lenbizi
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1014