Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Lh. Ez da atsegiña izango, arraietan, eguerdiko beropean gaurko igita-jarduna! TAg Uzt 78.
- BELLOPE. (Forma con palatalización expresiva). "Bellope (S-saug), endroit chaud et doux. Bellopia egin, se
faire un petit coin chaud dans le lit" Lh. "Chaleur du berceau ou du lit" Lrq s.v. bello.
beror. v. berau; berokor.
berhoratu. v. berroratu.
berorde. "Especie, que envía el objeto, berordea" Lar. "Especies Sacramentales, Sakramentuko berordeak" Lar
y Añ.
berordeko. Especie sacramental. Zatituten dira berordekoak, antzak eta irudiak, zatikorrak diralako. Itz
Azald 165. Baña Sakramentuan ez dira ikusten berordekoak, antzak eta irudiyak ezpada? Eta alan izan bear
dau, zergaitik berordekoak, antz eta irudiyak geratuten dira. Ib. 165.
berore. v. berura.
berori (V, G, AN-mer, R; Urt Gram, H), bedori (V-gip), beroi, bere-ori. Ref.: A (berori, berorrek); Bon-Ond
169; Etxba Eib (bedori). Cf. berau, 1 bera. 1. (Pronominal). Ese mismo. "Soi même, [nom.] berori, beroni,
beronek, berorrek" Urt Gram 72. "Berori, berorren, berorrek, berorri, berorrez, lui-même, de lui-même, luimême
(cas actif), à lui-même, de-par lui-même" H. "Ese mismo" A. "Tercera persona del singular (sujeto) en
posición de demostrativo. Bedori jarri deilla lenen, eta bestiok juango gara ondoren, que se ponga él el primero
y los demás le seguiremos" Etxba Eib. Tr. Documentado en autores meridionales desde Lazarraga (en un ej.
no del todo seguro); al Norte, sólo en Etcheberri de Ziburu (tras demostrativo) y Pouvreau.
Oi ene laztanari / alan zaitez / balia dakidala, / jauna, amorez, / ezpa ilgo naizala / beror[r]en [m]inez.
Lazarraga (B) 1171vb. Zuk ezkonduta berori juango lizai[o]te (Azpeitia, 1622). ConTAV 5.2.9, 126. Alhargun
sainduari dagotzan eta besarkatu behar dituen bertuteak dire [...] neskato gazteak bizitze debotera ekhartzea eta
berori bertute guzietako mirail ageri iartzea. SP Phil 421. Aretxa eta bere Lauburu direalako / Naste bagako
euskeldun utsen banderea, / Arren gaur bere egingo algaitu bedorrek batu. AB AmaE 66. Badazaut zareala /
Seme orren Ama, / Arpegiz dozulako / Berorren antz dana. Ib. 357. Edo nik lañoak ditut begietan edo beroi da.
Apaol 107. Atorra ori asteko daukanan ondiño, neure alabea? Zeiñentzat don berori? Ag AL 71. Berori da,
badaezbada baga, Españako gure erreñuari Batasun Katolikoa kendu eutsana. Itz Azald 55. Eztogu jakin nora
joan dan, da estutasun mingarriak igaro doguz goizeon, berori billatuten! Echta Jos 296. Orra or berori, uste
dedanez, Pello Joxepe oiukatzen. A Ardi 91s. Bai! orixe da... berori da bai... ziur. Kk Ab I 102. Asko balijo dau
bai mutil orrek, beroi lakuak ondo urri ixango dira. Ib. 113. Apostoluak berori erakusten dute. Inza Azalp 123.
Sortaldetik daukan zutikako arria besteak baño laburxeagoa izaten da, eta berorren eta estalkiaren bitartean
utsune bat egon oi da. JMB ELG 87s. Abertzaletasuna sortu-ezkero, beti berori atera da garaille. Ldi IL 171.
Etxean berriz bere-ortaz galdetu zioten. Ir YKBiz 347. Indi-aldean aren [Prantzesen] ezpaiñak / beste lelorik
etzuan: / alboko batek Loiolaz ere / berori aitortzen zuan. Or Eus 257. Ori beti berorren lenean (Vc). "Ese
siempre en sus trece". A EY III 344. Ori, Kereoni galdetu! Berorren arduradun bai-aiz. Zait Sof 176. Eginkizun
luzeagoan ausaz lelo ori zati dala berori gertatzen da; berori giza-bizi osoan, egite bakoitza bizi orren zati dala;
berori gizasemeen mendean, gizon guzien biziak mende orren zati dirala. Or Aitork 335. Bat bakarra dago, ta
berori or barruko pozu sakon orretan. Bilbao IpuiB 218. Zuk Itziarko Ama laztana / ain gogozkoa baitezu, /
Irurogeita bost urte ontan / berorrek lagundu dizu. Basarri 30. Zenbat on dituen zuzen izateak esan bageneza, ta
berriro berorrek eta guk bestetara. Zait Plat 140. Berori egin diteke neurtitzetan ere. Or in Gazt MusIx 20.
(Tras sust.). Plaga orrexek geisotu ditu / Mirabe eta nausiak; / Plaga berorrek gatxez bete dauz / Otseiñ ta
agintariak. AB AmaE 68. Zure jarraitzalleen biotzak Espiritu Santuaren argien bidez zuzendu dituzun Jaun
orrek, emaiguzu: Espiritu Santu berorren bidez ona dana beti maite izatea. ArgiDL 24. Jesukristo zure
Semearen Gizakundea, Aingeruaren esanaz ezagutu genduanok, bere Nekaldi ta Eriotzaren bitartez, aintzazko
piztuerara eldu gaitezen: gure Jaun Jesukristo berorrengatik. Alaxe. "Per eumdem Christum Dominum
nostrum". Ib. 18. Gure Jaun Jesukristo berorigaitik. Amen. KIkV 114. Gure Jaun Jesukristo berorrengatik.
Amen. KIkG 83. Oiu ortaz eman dio ill-arnasa Aitari; / arnas berori bialdu gizadi osoari. Or Poem 549. Zure
Itzaren mende eitegabe gelditurik Itz berorrek batasunera deituz tankeratu ez balitu. Or Aitork 378.
(Tras demostrativo de segundo grado). "Esse mismo, esso mismo, hori bera, hori berori" Lar. "(Eso) mismo,
(c.) ori berori, orixe" Añ. "Orre gaitik ber orre gaitik (V), pour cette même cause" Dv s.v. ber. v. 1 bera (1).
Eta nolako baitaite hitz hau bakhotxarentzat, / Hau berori adituren du orduan beretzat. EZ Man I 49. Jangoiko
ta Gizon egiazko eginik geratu zan, edo Jangoikoen Semea gure aragiz iantzirik; eta Enkarnaziñoak ori berori
edo Gorputza artzea esan gura dau. Cb CatV 69s. Jesus, erdi-seguránza / orí oraiko graziarén, / ori béroi
esperánza / dá geróko gloriarén. LE Kop 154. Deseo orrek berorrek ekarten gaitu orobat humiltasunarekin
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1012