15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

duan iraunbizitzen zuten seme-alabekin espetxean. Bigarrena,<br />

aurrekoa bezain agerikoa, higieneren alorrekoa<br />

dugu. Hilekoak ekar zezakeen espetxeko agintari eta zaindarien<br />

trufa eta iseka, gainera baldintza negargarri horietan,<br />

emakume preso bati baino gehiagori menopausia<br />

h<strong>el</strong>du zitzaion behar baino lehenago, arazo biologikoak<br />

errazago gertatzen baitziren.<br />

Eragile biologikoak al<strong>de</strong> batera utzirik, badira <strong>de</strong>sberdintasunak<br />

best<strong>el</strong>ako alorretan, esaterako, espetxeen profila.<br />

Emakumezkoendako espetxeetan, administrazioa, zaintza<br />

eta zigortzea seroren esku zeu<strong>de</strong>n: Karitatearen Ahizpak,<br />

Artzai Onaren alabak, Oblatak eta best<strong>el</strong>ako or<strong>de</strong>na erlijiosoak<br />

izan ziren espetxe horiek ku<strong>de</strong>atu zituztenak.<br />

Egoera horrek bazekarren beste gainbalio bat, serorek<br />

kontrol i<strong>de</strong>ologiko ezartzen baitzieten emakumezko presoei,<br />

dotrina sarrarazten zieten, “emazte eta ama eredugarriak”<br />

sortarazi nahi zituzten. Gisa horretako emakumea<br />

zen mo<strong>de</strong>lo sozio-sexual nagusia, eta zer esanik ez,<br />

Elizak agintzen zuen alor horretan.<br />

Lan erregimena dugu, emakumezko eta gizonezkoen espetxeak<br />

<strong>de</strong>sberdintzen dituen beste alorretako bat, baina<br />

gai hori ondoren aztertuko dugu. Bestal<strong>de</strong>tik nabarmendu<br />

behar dugu, Estatuak emakume preso hauek sailkatzean<br />

jokatu zuen papera, izan ere, ez zituzten preso politikotzat<br />

hartzen. Emakume anitzen <strong>de</strong>litua errebolta militarrarena<br />

izan zen –bat egiteagatik edota laguntza emateagatik-,<br />

eta ondoren, emakumeak Estatuaren Segurtasunaren<br />

kontrako <strong>de</strong>lituen erantzule izan ziren. Hau guztiagatik<br />

<strong>de</strong>igarri da oso, nola estatistiketan ez <strong>de</strong>n ageri emakumezkorik<br />

preso politikoen artean. Espetxean ziren emaku-<br />

meak gaizkile arrunten<br />

zerrendatan agertzen<br />

ziren. Modu horretan<br />

adierazi nahi izan zuten,<br />

espetxeratzearen<br />

arrazoiak arlo sozialekoak<br />

izan zir<strong>el</strong>a,<br />

gerraosteko miseriak<br />

eragindakoak. Nonbait<br />

emakumeek ezin zuten<br />

gaitasunik eduki,<br />

ezer antolatzeko eta<br />

politikoki erregimena<br />

borrokatzeko. Preso<br />

politikoaren izaera uka-<br />

tzeak, besteak beste,<br />

estrategia garbi bat<br />

adierazten digu, agintariek<br />

emakume hauen irauteko gaitasuna <strong>de</strong>useztatu<br />

nahi zuten, eta horr<strong>el</strong>a hobeki kontrolatu.<br />

Cárc<strong>el</strong> <strong>de</strong> Ventas, Madrid / Ventas espetxea, Madril<br />

Fuente / Iturria: Biblioteca <strong>de</strong> la Dirección General <strong>de</strong> Instituciones Penitenciarias<br />

Emakume presoak irauteko gaitasun nabaria agertzen bazuen,<br />

agintariek lekuz aldatzen zuten, era honetan, bakartu<br />

nahi zuten, bizirauteko martxan jarritako komunitate<br />

politiko eta emozionalarekin harreman oro <strong>de</strong>useztatu<br />

nahian. Lekualdatze hauek frogatzen dute, irenstarazten<br />

zieten i<strong>de</strong>ologia frankista ez z<strong>el</strong>a aski emakume preso<br />

politiko hauen balio-sistema aldarazteko. Ez zen aski<br />

izan, besteak beste, emakume presoen artean <strong>el</strong>kartasuna<br />

ernatu z<strong>el</strong>ako. Elkarri laguntzen zioten, eta kanpotik jasotzen<br />

zituzten laguntza paketeak (jakiak, arropa eta beste)<br />

konpartitzen zituzten. Elkartasun honek barne kohesioa<br />

sendotu zuen, eta aldi berean, frankismoarekin bukatzeko<br />

amesten segitu zuten.<br />

Espetxean egotearen arrazoia, harrotasunez baieztatu eta<br />

aldarrikatu zuten. Harresien barnean, <strong>el</strong>kartasun egitura<br />

bat osatu zuten, eta gisa horretan ahulena ere babesturik<br />

geratu zen. Hainbat kultur ekimen martxan jarri zituzten,<br />

eta aisialdia ere antolatu zuten. Konparazio batera,<br />

irakurmena landu zuten liburutegi ibiltarien bi<strong>de</strong>z, ezkutuan<br />

antzerkia antzezten zuten, nagusiki gogorarazi nahi<br />

zituzten efemeri<strong>de</strong>en karietara: Errepublikaren aldarrikatzea,<br />

Maiatzaren lehena. Azken batean, Vinyesek dioen<br />

moduan,<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/<br />

109

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!