15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

Canal <strong>de</strong> los Presos, Bajo Guadalquivir / Presoen Ubi<strong>de</strong>a. Behe Guadalquivir<br />

Fuente / Iturria: Confe<strong>de</strong>ración Hidrográfica <strong>de</strong>l Guadalquivir - Cesión / Lagapena: CGT y AMHYJA<br />

anarkosindikalistaren testigantza, Jose Teyssiere senarra<br />

La Corchu<strong>el</strong>a lan-eremuan zu<strong>el</strong>a, oso arrunta zen egoera<br />

bati dagokio:<br />

“Astero joaten nintzen La Corchu<strong>el</strong>ara senarra ikustera.<br />

Sevillan egiten nuen lan orduan, San Luis kale al<strong>de</strong>ra, okin<strong>de</strong>gi<br />

batean. Nire seme, ama eta Madrildik ekarri nuen iloba<br />

neskato batekin bizi nintzen, baina honek ez zuen kartilarik.<br />

Estraperloa hasirik zego<strong>el</strong>a, bi pezeta balio zuen ogi-opilak,<br />

eta bazen dirua. Mese<strong>de</strong>ak egiten nituen okin<strong>de</strong>gian, garai<br />

haietan jen<strong>de</strong>ak labea alokatzen baitzuen bere ogia edo bertze<br />

gauza batzuk egiteko eta orduan, ba, opil bat edo bertze<br />

zerbait ematen zidaten batzuetan eta nik senarrari eraman.<br />

Askotan ere gauez g<strong>el</strong>ditzen nintzen, egunez ezin baitziren<br />

arrautzogi eta magdalenak egin, eta nirekin etortzen zen<br />

maisuaren alaba magdalenak lotzera eta dozena erdi bat<br />

ematen zidaten senarrari eramateko. Apurtzen ziren magdalenak<br />

ematen zizkidaten eta, <strong>zenbait</strong> gehiago apur zitezen arduratzen<br />

nintzen ni. Kale berean, atari batzuk haratago, nire<br />

herriki<strong>de</strong> bat bizi zen<br />

eta lehen ixten ez zirenez<br />

etxe ateak, gaur ez<br />

bezala, gaur <strong>de</strong>na ixten<br />

da, eskaileretan gora<br />

nindoan, eta sukal<strong>de</strong>ko<br />

kaxoi batean opilak<br />

sartu, ez dakidala nola<br />

ez nuen sab<strong>el</strong>a errerik,<br />

azpiko galtzetako zangoetan<br />

opil bero-bero<br />

bana, labetik atera berriak,<br />

jartzen bainituen,<br />

eta ziztu bizian atera<br />

nintzen bera jaiki baino<br />

lehen, Mariaren etxera<br />

eraman eta nire amak<br />

handik hartu. Hura zen<br />

senarrari eraman niezaiokeen<br />

guztia”.<br />

Errealitate gogorra jartzen du agerian, baita ere, Enriqueta<br />

Adameren lekukoak: haurra z<strong>el</strong>arik, kartz<strong>el</strong>aturiko aitaren<br />

irudiak presente jarraitzen zuen distantzia gora behera:<br />

“Nire ama, koitadua!, aste osoa kortijoetan garbitzen janari<br />

truke eta janaria ekartzen hara eramateko, eta erraten zigun<br />

nork nahi dio aitari ogia gor<strong>de</strong>?, anoako ogia baitzen, nork<br />

gor<strong>de</strong> nahi dio ogia aitari igan<strong>de</strong>an joan naizenerako?, ba<br />

<strong>de</strong>nok, <strong>de</strong>nok nahi genion utzi eta berak eramaten zion.<br />

Gero gaixotu egin zitzaigun neba eta botikak erosi behar,<br />

ba, hara!, koitadua dirua biltzera botika ontzi bat erosteko.<br />

Ba horixe, b<strong>el</strong>tzak ikusi zituzten han eta guk kanpoan<br />

berdin eta erraten zuen amak: baina guk be<strong>de</strong>ren badugu<br />

airea egurasteko, eta kortijoetara joaten ginen jatera”.<br />

Praktikan, seni<strong>de</strong>en bisitaldiak ziren presoen harreman<br />

bakarra kanpoko giroarekin. Harreman haien bi<strong>de</strong>z izaten<br />

zuten berri familiaz, herriaz, gizarte errealitateaz eta,<br />

errana doan bezala, <strong>el</strong>ikagai, jantzi eta puska pertsonalak<br />

lortzen zituzten, bai eta, ezkutuan, prentsa eta ohar politiko<br />

edo informatiboak ere. Arauturik zeu<strong>de</strong>n bisitaldiak.<br />

Arruntean, astean behin: igan<strong>de</strong>etan, nahitaezko meza<br />

ondoren.<br />

Harreman haiek batzuetan egun <strong>zenbait</strong>etako bidaia<br />

garesti eta neketsuak eskatzen zizkieten Sevillatik urrun<br />

bizi ziren seni<strong>de</strong>ei. Arruntean, zigortuaren amak edo<br />

bikoteki<strong>de</strong>ak edo andreak egiten zuen bidaia, haur txikiak<br />

zeramatzat<strong>el</strong>a, txart<strong>el</strong>ik pagatzen ez zuten edo eserleku<br />

azpian ezkutu zitezkeen haurrak alegia. Dos Hermanas<br />

edo B<strong>el</strong>lavistako auzunean, apopilo etxeetan edo hartarako<br />

alokaturiko log<strong>el</strong>etan hartzen zuten ostatu, eta egun<br />

batzuetan g<strong>el</strong>ditu. Edo, urrunagoko lekuetatik etortzen<br />

baldin baziren, aste batzuetan ere. Bere amaren esperientzia<br />

kontatzen du Mari-Villak:<br />

“Dos Hermanasen edo gaur B<strong>el</strong>lavista <strong>de</strong>n La Salud auzunean<br />

g<strong>el</strong>ditzen zen gure ama. Almeriatik etortzen zen trenez,<br />

zurezko eserlekuetako tren haietan, hirugarren klasean<br />

jakina. Dos Hermanasko g<strong>el</strong>tokian g<strong>el</strong>ditzen zen trena, eta<br />

Los Merinaleskoan ere. Sukal<strong>de</strong>rako eskubi<strong>de</strong>zko g<strong>el</strong>a bat<br />

alokatzen zuen sukaldaritzan aritu eta gure aitari janaria<br />

eraman ahal izateko ikusi ahal zuenean. Presoen bertze<br />

emakumezkoek ere hartzen zuten ostatu etxe haietan, zoru<br />

gaineko koltxoietan lo egiten zuten, anitz log<strong>el</strong>a batean<br />

merkeago zitzaizki<strong>el</strong>ako. Bazegoen solidaritaterik haien<br />

artean, ez zuten ezer, <strong>el</strong>karri babesa ematen zioten. Gure<br />

amak eskerronez hitz egiten zuen beti Dos Hermanasko<br />

andre batez, Lola izenekoaz, log<strong>el</strong>ak alokatzen zituen batez,<br />

oso ongi hartzen zitu<strong>el</strong>a erraten zuen, maitasun handiz<br />

izan zuen beti gogoan”.<br />

Eszena triste bat marrazten du Manu<strong>el</strong> Calvok haurra z<strong>el</strong>a<br />

aitari bisita egiten zionekoa, presoen familiek jasan behar<br />

izan zuten errealitate latza erakutsiz:<br />

137<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!