15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

funtsezko gisa ez hartzerakoan. Zorionez, interes historiografiko<br />

handiko ikerketa berrien agerpena azpijana<br />

egiten hasi zaio kutsu androzentriko horri, errealitatea<br />

sakonago ulertzerik uzten ez digun horri<br />

135<br />

3 ria eta zorigaiztoak itotzen zuten testuinguru batean. Argi Hona hemen Maria Garrochoren jarrera, Maria Paz ala-<br />

zegoen lema: garaituak zanpatu errukirik gabe. Ubi<strong>de</strong>ko bak dioenez:<br />

.<br />

presoekin lotura familiarrak zituzten emakumeek egoera<br />

berri bati egin behar izan zioten aurre, euren aurkako oso<br />

“Behin bakarrik joan zen gure ama Gurutze Haurri<strong>de</strong>txoengana<br />

eta ilaran jarri bi erreal-edo ematen zitu<strong>el</strong>a, miseria<br />

giro sozial, ekonomiko eta psikologiko latz batean. Bate-<br />

bat, eta bere txandan zer eta bukatu z<strong>el</strong>a erran zioten. Deus<br />

Guadalquivir ibaiaren Behe-Arroko lan-eremuek espainiar<br />

Estatuko jatorri guztietako milaka preso jaso<br />

zituzten, andaluziar, Extremadurako, Mantxako eta Murtik,<br />

gehiengo handiak familia <strong>de</strong>segituratuak zituen, gizon<br />

h<strong>el</strong>durik gabezian: edo gerran hil, edo erailda suertatu,<br />

edo erbesteratu, edo <strong>de</strong>sagertu zir<strong>el</strong>ako, edo kartz<strong>el</strong>ak eta<br />

ere ez zioten eman nahi, komunista baten andrea zen, klaro.<br />

Inoiz ez zuen horrez gero limosnarik eskatu, nahiago<br />

luke<strong>el</strong>a lapurtu. Sekula santan ez zion inori ezer eskatu,<br />

lan da lan beti”.<br />

tziakoak nagusi. Berehala eta 40.eko hamarraldi osoan, lan-eremuak bete zituzt<strong>el</strong>ako. Areagotu egin zen drama<br />

zigortuen seni<strong>de</strong> ugari, batik bat emakume eta hau- familiarra emakumezko haietako anitzek, gaizki <strong>el</strong>ikatu- Presoak ere, lan-eremuetatik, jabetu, jabetzen ziren euren<br />

rrak, kanpamentuen inguruan finkatzen joan ziren, oso rik eta baliabi<strong>de</strong>rik gabe, euren haur txiki <strong>zenbait</strong> galdu emakumeek jasaniko dramaz. Hon<strong>el</strong>a idatzi du Joaquin<br />

kokaleku kaskarrak sortuz, etxola txiki-txikietan familia zituztenean, goseak edo gaixotasunaren batek eramanik. Benitez V<strong>el</strong>azquez aurreko emakumearen bikoteki<strong>de</strong>ak,<br />

osoak eta, batzuetan, baldintza berdinak jasan behar zi- Bertze batzuetan, Mese<strong>de</strong>takoak bezalako instituzioei argitaratu gabeko bere memorietan:<br />

tuzten herriki<strong>de</strong> edo bertze auzo batzuk metatu zir<strong>el</strong>arik.<br />

Pentsatzekoa da gutxienezko azpiegiturak ere faltan zituz-<br />

eman behar zizkieten euren neska-mutilak, <strong>de</strong>la “or<strong>de</strong>na<br />

oneko pertsona” <strong>de</strong>sberdinek −katekistak, mojak, falan-<br />

“Preso batzuk armetan iragan, bertze <strong>zenbait</strong>ek penak<br />

bete, eta bertze batzuek kon<strong>de</strong>nak ubi<strong>de</strong>etako lanaren truk<br />

t<strong>el</strong>a bizileku haiek: argia, ura, ur zikinen sarea… Batzuegistak, etab.− presionaturik, <strong>de</strong>la aukera fisikorik ere ez<br />

konplitu artean, ‘gorrien’ emakumeek b<strong>el</strong>tzak ikusten zituztan,<br />

Los Merinalesko eremu nagusitik zeu<strong>de</strong>n auzune eta<br />

herri hurbilenetan (B<strong>el</strong>lavista eta Dos Hermanas) kokatu<br />

ziren, edo baita ere inguruko finketan (Quintillo) errege-<br />

zut<strong>el</strong>arik haiek mantentzeko. Kasu ugaritan, baita ere,<br />

emakumeek euren gain hartu behar izan zituzten hil edo<br />

eraildako neba eta ahizpen seme-alabak. Bertzetik, haien<br />

ten, neurriz kanpoko zaintzapean bizi baitziren: lanik gabe,<br />

ezin zuten limosna eskatu ezta udalerritik atera ere, eta<br />

ezagutzen zituzteneko lekuetan, Jainko-barkamenik ez”.<br />

bi<strong>de</strong>, ab<strong>el</strong>bi<strong>de</strong> edo bi<strong>de</strong>zidorrez baliatuz (Torreblanca, ondasunak, urriago edo zabalagoak −hala nola etxebi- Gerra eta gerraosteko lehen urteetan, gogorrenak izan<br />

Val<strong>de</strong>zorras, Fuente <strong>de</strong>l Rey eta Carretera <strong>de</strong> Isla Menor), zitzak, negozioak edo bizirauteko baizik balio ez zieten ziren haietan, nola biziraun presoek kanpoko emakumeen<br />

edo Ubi<strong>de</strong>aren parean egin ziren bi<strong>de</strong>etan beraietan (Ca- errekurtso eskasak…−, bahitu zizkieten. Hori guzti hori laguntza gabe? Erregularki joaten ziren emakumeak<br />

sablanquilla).<br />

gutxi izanen balitz, gorri bezala estigmatizatu izanak preson<strong>de</strong>gietara, harreman haietan <strong>el</strong>ikagai urriak, botikak<br />

zama gaindiezina jarri zien gainean lan egiteko aukerei eta jantziak eramatera, eta bi<strong>de</strong>nabar “arropa apaintzera”.<br />

Andaluziako bazter galduetatik eta urrunagoko bertze lu- begira ez ezik, “karitate” instituzio batzuen laguntza lor- Ikuskizun usua zen berrogeigarren urteetan emakumeen<br />

rral<strong>de</strong>etatik datozen emakume eta haurren exodoak badu tzerakoan ere.<br />

prozesio luzeak, haurrak eta saskiak besoetan, hautsez<br />

bere funtsa, gerra zibileko errepresaliatuen familiek sufri-<br />

beteriko bi<strong>de</strong>etan kanpamendu edo lan-puntuetaraino<br />

tu zuten egoera ikaragarrian alegia. Francoren diktadurak Ikerketa honetarako <strong>el</strong>karrizketetan, sarri entzun ditugu joaten, mokaduren bat eramanez garaietako izurrite<br />

injustiziaren leizerik ilunenetan hondoratu zituen emaku- hau bezalako erranak: “Gorriak ikusi ditugu guk, puta nagusia −gosetea− neurri batean leuntze al<strong>de</strong>ra. Ez<br />

me haiek. Denbora laburrean xahutu zituen diktadurak salbu <strong>de</strong>n-<strong>de</strong>na egin dut, lan da lan edonon, lapurretan zen lan erraza emakume gorri batek <strong>el</strong>ikagaiak lortzea,<br />

Errepublikako lorpen sozialak. Garaipenaren Espainiak ere bai”. Ezbehar horiek guztiak gora behera, buru-be- biztanleriaren zerrenda luze batek gose eta miseria baizik<br />

azkeneko mailan kokatu zituen emakumezko haiek, mis<strong>el</strong>arri jarraitu zuten emakumeek bizirauteko ahaleginetan. ezagutzen ez zitueneko Andaluzia hartan. Dolores Vilme<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!