15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

Burdin hesietatik haratago. Guadalquivir ibaiaren behe-arroko ubi<strong>de</strong>ko preso politikoen familiak<br />

Áng<strong>el</strong> <strong>de</strong>l Río Sánchez (Universidad Pablo <strong>de</strong> Olavi<strong>de</strong> -Sevilla- y Asociación Memoria Histórica y Justicia <strong>de</strong> Andalucía -AMHYJA-)<br />

Itzultzailea: Bixente Serrano Izko<br />

1940-1962 artean, Guadalquivir ibaiaren Behe-Arroko<br />

Ubi<strong>de</strong>a (CBG) • ireki zuen Preso-Kolonia Militartuen Zerbitzuak.<br />

Horren ondorio sozialak edozein lan hidrauliko<br />

itz<strong>el</strong> handik sortzen dituen ondorioetatik anitzez haratago<br />

joan ziren. 150 km baino gehiago ditu Ubi<strong>de</strong>ak luzeran,<br />

Cordoba eta Sevilla arteko mugal<strong>de</strong>tik, Peñaflortik, Cadizko<br />

Trebujena ingururaino. Tartean, oztopo orografiko<br />

anitz gainditu behar izan zituen akueduktu eta sifoi ikaragarrien<br />

bi<strong>de</strong>z eta eraikin kopuru handi bat erantsi, hala<br />

nola ubi<strong>de</strong> adarrak, erreten sareak, urak bi<strong>de</strong>ratzeko lanak,<br />

zerbitzu-bi<strong>de</strong>ak… Horrek guzti horrek nekazal paisaiaren<br />

aldakuntza sakona ahalbi<strong>de</strong>tu zuen, 80.000 hektarea<br />

baino gehiagoko padura eta lehorreko eremu multzo<br />

bat lur ureztatu bihurtuz. Bazituen aurrekariak horr<strong>el</strong>ako<br />

proiektuak, XIX. men<strong>de</strong> hasieratik frustratu egin ziren<br />

bertze sei, alegia, eta inbertsio ekonomiko itz<strong>el</strong>a nola<br />

lan-esku ugari eskatzen zuen. Horr<strong>el</strong>a bada, gatibu lanak<br />

egitera behartu zituzten milaka preso politiko proiektua<br />

gauzatzeko. Lurjabe handiak izan ziren onuradun nagusiak.<br />

Izan ere, negozio eskerga bihurtuko zen gero hura<br />

eta haren gastuei beraiek egin behar zizkieten aurre,<br />

baina Estatu frankistak subentzionatu zizkien, 1936.eko<br />

uztailean haiengandik jasotako laguntza erabakigarria<br />

eskertuz.<br />

izan litekeen lan eskua. Halarik ere, CBGk marrazturiko<br />

egoera berri horri −aurreikusirik zegoena beti ere−<br />

zeharkako bertze ondorioak, inpaktu sozial handikoak,<br />

gehitu zitzaizkion. Preso politikoek ere, euren seni<strong>de</strong>ekin<br />

batera, nabarmen eragin zuten Guadalquivir ibaiaren<br />

Behe-Arroko paisaiaren −giza paisaiaren− eraldakuntzan,<br />

beraiek izan baitziren Ubi<strong>de</strong>aren egile nagusiak. Hainbertzeraino,<br />

non Ubi<strong>de</strong>aren inguruko herrietan hon<strong>el</strong>a<br />

<strong>de</strong>itzen dioten: Presoen Ubi<strong>de</strong>a.<br />

Ureztapenak nabarmen bi<strong>de</strong>rkatu zuen lur sailen balioa<br />

Zaila izanen litzateke Andaluziako zonal<strong>de</strong> honetako arestiko<br />

historia ekonomiko eta soziala ulertzea, presoen eta<br />

haien seni<strong>de</strong>en parte hartze erabakigarriaz ahantziko bagina.<br />

Hala eta guztiz ere, ahantzirik sakonenean (bai arlo<br />

historiografikoan nola sozial eta politikoan) itota g<strong>el</strong>ditu<br />

zen protagonista haien parte hartzea, Presoen Ubi<strong>de</strong>aren<br />

inguruko ikerketen lehen emaitzak agertu ziren arte<br />

eta haien jabeen produkzio-ahalmena handitu. Halaber,<br />

Guadalquivir ibaiaren Behe-Arroko paduretan prozesu<br />

kolonizatzaile bat hasi zen, herrixka berriak sortuz benetako<br />

nekazal exodo bat gertatzen ari zen bitartean Andaluziako<br />

zati handi batean. Bermatu egin zuten, horr<strong>el</strong>a,<br />

lurjabe handiek <strong>de</strong>manda gehiagoko uneetan erabilgarri<br />

133<br />

1 .<br />

Are gutxiago esploraturik zegoen bertze al<strong>de</strong>rdi bat atera<br />

zuen mahaira ikertze prozesuak: hots, presoen seni<strong>de</strong>ek,<br />

eta bereziki emakumezkoek, hartu zuten betekizuna etxekoak<br />

mantendu eta sustatze al<strong>de</strong>ra, bai eta ehun sozial<br />

berri baten berreraikitzerakoan ere. Emakumezko haien<br />

zeregina ohiko tradizioak eskatzen zizkien etxe barneko<br />

al<strong>de</strong> pribatuetatik arrunt haratago iritsi zen, eta, nola ez,<br />

Estatu frankista berriaren i<strong>de</strong>ologia nazional katolikoak<br />

emakumeei eskaintzen zien eremu femenino bakar hartatik<br />

anitzez haratago ere. Presoen inguruko emakumeek<br />

−ama, emazte/lagun zein arrebek− transzen<strong>de</strong>ntzia itz<strong>el</strong>eko<br />

betekizunak eraman zituzten aurrera harrapaturik<br />

zeu<strong>de</strong>n preson<strong>de</strong>gi unibertso hartan −beraiek ere harrapaturik,<br />

bai horixe, fisikoki milaka preso ixten zituzten<br />

burdin hesituriko lan eremutik kanpo g<strong>el</strong>ditu arren−2 Dolores Vilmes y Áng<strong>el</strong> <strong>de</strong>l Río / Dolores Vilmes eta Áng<strong>el</strong> <strong>de</strong>l Río<br />

Autor / Egilea: Lolo Vasco<br />

Hain handia da kolektibo honen garrantzia presoen munduaren<br />

inguruan, non iraingarria baita zientifiko sozialek<br />

erakutsiriko utzikeria historikoa, errepresio frankis-<br />

. tari buruzko euren ikerketetan emakumeak subjektu<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!