15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

Madril eta Burgos arteko tren zuzena eta Espainiako hiribururako<br />

loturak eraikitzeko lanak egitera bi<strong>de</strong>ratu zituzten<br />

lehen zigor-<strong>de</strong>stakamenduak 1941. urtean ezarri<br />

ziren 36 , honako toki hauetan: Colmenar Viejon, 200 langilerekin;<br />

Mirafloresen, 140 langilerekin; eta Val<strong>de</strong>mancon,<br />

103 presorekin 37 . Geroago, beste hainbat lan batuko<br />

zitzaizkien aurrekoei, hala nola Chozas <strong>de</strong> la Sierra eta<br />

Chamartínekoak, 1942. urtean 38 ; Bustarviejokoak, Garganta<br />

<strong>de</strong> los Montesekoak eta Fuencarralekoak, 1944an;<br />

eta azkenik Las Rozasekoak, 1955. urtean. Lan horietako<br />

bakoitzaren bilakaera honakoa izan zen:<br />

· Colmenar Viejo, 1941-1947<br />

Destakamendu hau A. Marroquínen eraikuntza-enpresak<br />

eskatu zuen, eta 1941eko uztailaren 21ean ezarri zen.<br />

200 presok osatzen zuten hasieran, baina 1943. urtean<br />

izan zuen preso gehien, 325, hain zuzen. Colmenar Viejon<br />

trenbi<strong>de</strong>aren lauketa egitea zuen h<strong>el</strong>buru, eta, horrek,<br />

tamaina handiko lanak egin beharra ekarri zuen, besteak<br />

beste: Tejadako errekaren gainean biaduktua egitea,<br />

80 metro luze zena; Llandillaseko tun<strong>el</strong>a, 163 metro luze;<br />

maila <strong>de</strong>sberdinetan ziren bi trenbi<strong>de</strong>-pasagune; Isab<strong>el</strong><br />

II. kanala gurutzatzen zuen trenbi<strong>de</strong>-pasagunea; eta Colmenar<br />

Viejoko g<strong>el</strong>tokiko eraikinak 39 . Lanak bukatu ondoren,<br />

1947. urtean <strong>de</strong>segin zuten <strong>de</strong>stakamendu hura.<br />

· Miraflores, 1941-1945<br />

1941. urtean ezarri zen <strong>de</strong>stakamendua, eta presoek<br />

Hermanos <strong>de</strong> Nicolás Gómez eraikuntza-enpresarentzat<br />

egiten zuten lan. Sortu zenean, 140 preso zeu<strong>de</strong>n <strong>de</strong>stakamenduan,<br />

guztira; handik bi urtera, or<strong>de</strong>a, 325 presok<br />

osatzen zuten <strong>de</strong>stakamendua. Ez dago jasota noiz<br />

itxi zen, baina, seguruenik, 1945eko urriaren 9an eman<br />

zen indultuak eragina izango zuen, 1946ko memoriek ez<br />

baitute kanpamendu horri buruzko inolako aipamenik<br />

egiten.<br />

· Val<strong>de</strong>manco, 1941-1948<br />

Destakamendu hau 1941eko uztailaren 21ean ezarri zuten,<br />

Marcor, S.A. enpresak hala eskatuta. Destakamenduan<br />

351 preso zeu<strong>de</strong>n 1946. urtean, eta egin zituzten<br />

jardueren artean nabarmentzekoak izan ziren honako<br />

hauek: 2.251 metro luze zen Medio C<strong>el</strong>emíneko tun<strong>el</strong>aren<br />

zulaketa, Val<strong>de</strong>mancoko g<strong>el</strong>tokiko instalazioak eraikitzea,<br />

eta Lozoyu<strong>el</strong>a eta La Cabrera arteko lotura-errepi<strong>de</strong>a. Lanak<br />

bukatu zirenean, <strong>de</strong>stakamendua bertan behera utzi<br />

zen, 1948ko urrian 40 .<br />

· Chozas <strong>de</strong> la Sierra, 1942-1949<br />

Chozas <strong>de</strong> la Sierrako <strong>de</strong>stakamendua 1942ko uztailaren<br />

18an ezarri zen, Elizaran eraikuntza-enpresaren eskaerari<br />

erantzunez. Udal-barruti horretan Burgoserako trenbi<strong>de</strong><br />

zuzenaren azpiegitura egitea zuen h<strong>el</strong>buru. Beste egitasmo<br />

batzuk ere bazituen <strong>de</strong>stakamenduak, hala nola,<br />

hainbat ezponda eta lubaki egitea, edo Chozas <strong>de</strong> la Sierrako<br />

g<strong>el</strong>tokiko instalazioak eraikitzea 41 . 1944. urtean izan<br />

zuen <strong>de</strong>stakamenduak presorik gehien: 322, hain zuzen.<br />

Lanak bukatu zirenean, <strong>de</strong>segin egin zen, 1949. urtean.<br />

· Chamartín, 1942-1944<br />

1942. urtean sortu zuten <strong>de</strong>stakamendu hau, presoen<br />

eskulana erabiltzen espezializatua zen beste enpresa<br />

batek eskatuta, hain zuzen Banús Hermanos eraikuntzaenpresak.<br />

Chamartínen (Madrid) egin asmo zen g<strong>el</strong>to-<br />

kiko lauketa lanak egitea zuen h<strong>el</strong>buru. 90 langile izan<br />

zituen, batez beste, eta jarduera 1944. urtean eman zuten<br />

bukatutzat.<br />

· Bustarviejo, 1944-1952<br />

Bustarviejoko <strong>de</strong>stakamendua 1944ko azaroaren 9an<br />

ezarri zuten, Hermanos <strong>de</strong> Nicolás Hernán<strong>de</strong>z eraikuntzaenpresak<br />

eskatuta. Destakamendu haren egitekoa Burgoseko<br />

trenbi<strong>de</strong>ko azpiegitura eraikitzea zen, Miraflores <strong>de</strong><br />

la Sierra eta Val<strong>de</strong>manco udalerrien artean. 1945. urtean<br />

250 preso zituen, eta hainbat lan gauzatu zituzten: Pendón<br />

tun<strong>el</strong>a —395 metro luze zena— eta El Colladoko<br />

tun<strong>el</strong>a —248 metro luze— zulatzea; 169 metro luze zen<br />

Garguerako biaduktua eraikitzea; g<strong>el</strong>tokiko instalazioak<br />

eraikitzea; eta bi kilometro luze zen lotura-errepi<strong>de</strong>a egitea<br />

42 . 1952. urtean, behin sektore horretan lanak bukatu<br />

ondoren, <strong>de</strong>stakamendu hau <strong>de</strong>segin egin zen 43 .<br />

· Garganta <strong>de</strong> los Montes, 1944-1947<br />

Garganta <strong>de</strong> los Montes izan zen Gerra Zibilaren ondoren<br />

etorri zen errepresioarekin zuzeneko lotura zuten<br />

presorik hartu ez zuen lehen <strong>de</strong>stakamendua<br />

125<br />

44 . 1944ko<br />

otsailaren 20an inauguratu zuten, eta Construcciones<br />

Bernal, S.A. enpresaren zerbitzura izan zen. Mata Águila<br />

gaineko tun<strong>el</strong>a zulatzea zen haren lana, 2.482 metro luze<br />

zena. Handik bi hilabetera, tun<strong>el</strong>aren hegoal<strong>de</strong>ko irteeran<br />

eskumen<strong>de</strong>ko <strong>de</strong>stakamendu bat antolatu zuten45 .<br />

Destakamendu honetan preso asko izan zen46 , eta tun<strong>el</strong>a<br />

zulatzeko lanek azkar egin zuten aurrera. Horr<strong>el</strong>a, bada,<br />

1946ko ekainaren 5ean egin zuten bat bi galeriek. Geroago,<br />

egitura suntsitu eta sendotzeko lanak egin ziren, eta,<br />

1947. urterako, jada bukatuta izan ziren lanak.<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!