15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

tean hasi eta 1943an bukatu zen; eta, bigarrena, 1952. urtean<br />

hasi eta 1956an bukatu.<br />

Herri-lanak 24 egitera berariaz bi<strong>de</strong>ratu ziren lehen bi zigor-<strong>de</strong>stakamenduak<br />

1940. urtean ezarri ziren 25 Puebla<br />

<strong>de</strong> Sanabria (Zamora) inguruan; zehazki Requejo eta<br />

Acibeiros udal-barrutietan 26 . Presoek Medina eta Zamora<br />

arteko, eta Ourense eta Vigo arteko trenbi<strong>de</strong>a eraiki zuen<br />

enpresarentzat egin zuten lan, zehazki Vigo eta Lubian<br />

arteko tarte bereziki zaila eraikitzen. Ibilbi<strong>de</strong>ak hogei kilometro<br />

zituen ozta-ozta, baina haietatik hamalau, gutxi<br />

gorabehera, tun<strong>el</strong>ean zehar igarotzen ziren. Tun<strong>el</strong>en horien<br />

artean, Padorn<strong>el</strong>okoa zen aipagarriena, bere garaian<br />

Espainiako tun<strong>el</strong> luzeenaren marka izan zuena 27 . Lanak<br />

bukatu zirenean, zigor-<strong>de</strong>stakamenduak <strong>de</strong>segin egin ziren<br />

1944. urtean.<br />

1952. urtean berriz ere zigor-<strong>de</strong>stakamenduetara jo zuten<br />

Teja ibaiaren gainean biaduktu bat egin zezaten. 167 metro<br />

luze eta 25 metro garai zen azpiegitura ikusgarria<br />

izan zuen biaduktu hark. Lan hura egiteko Ban<strong>de</strong>irako<br />

<strong>de</strong>stakamendua ezarri zen 1952ko abenduaren 1ean 28 ,<br />

17 presorekin 29 . Erroldak gora egin zuen azkar: urtebeteren<br />

buruan 40 preso ziren han jada, eta 1954. urtean<br />

50. Destakamendu hartako presoek, <strong>de</strong>stakamenduak<br />

h<strong>el</strong>buru zuen zubia egiteaz gain, sarbi<strong>de</strong>-lubaki handi<br />

bat egin zuten, bai eta Ban<strong>de</strong>ira eta Cruces arteko errepi<strong>de</strong>aren<br />

gaineko pasabi<strong>de</strong> bat ere. Lan horiek guztiak<br />

bukatuta, Ban<strong>de</strong>irako <strong>de</strong>stakamendua <strong>de</strong>segin egin zen<br />

1956ko irailean. Puebla <strong>de</strong> Sanabria, Ourense eta Konpost<strong>el</strong>ako<br />

Santiago arteko trenbi<strong>de</strong>a 1958ko irailaren<br />

8an inauguratu zuten. Trenbi<strong>de</strong> horren barruan zeu<strong>de</strong>n<br />

aipatutako <strong>de</strong>stakamenduetako presoak lanean aritu izan<br />

ziren tarteak ere.<br />

Santan<strong>de</strong>r eta Mediterraneo arteko trenbi<strong>de</strong>a,<br />

1942-1945<br />

Santan<strong>de</strong>r eta Mediterraneo arteko trenbi<strong>de</strong>ak Kantabriako<br />

hiriburua eta Calatayud lotu asmo zituen 30 , eta<br />

Primo <strong>de</strong> Riveraren diktaduraren garaian eman zitzaien<br />

hasiera lanei. Trenbi<strong>de</strong> horren tarte handi bat 31 1930. urtean<br />

hasi zen zerbitzua ematen. Tarterik konplexuena,<br />

baina, egiteke zegoen oraindik; alegia, goi-lautadatik<br />

Santan<strong>de</strong>r arteko jaitsieran zegoen Kantabriar mendikateko<br />

igarobi<strong>de</strong> zaila. Gerra Zibilaren ondoren, Francoren<br />

gobernuak trenbi<strong>de</strong> hura buka zedin bultzatzea erabaki<br />

zuen 32 . Horrenbestez, Ferrocarriles y Construcciones<br />

ABC enpresari esleitu zizkioten Sant<strong>el</strong>ices eta Poo arteko<br />

ataleko lehen zatiko lehenengo eta bigarren tarteak egiteko<br />

lanak, 1941eko irailaren 18an 33 .<br />

Ferrocarriles y Construcciones ABC enpresari esleitutako<br />

bi tarteak egiteko lanak ziren ibilbi<strong>de</strong> osoko<br />

zailenak, Engañako tun<strong>el</strong>a zulatu beharra baitzegoen.<br />

Engañako tun<strong>el</strong>a 6.975 metro luze zen, eta, bere garaian,<br />

Espainiako estatuko luzeena izan zen. Kontratistaren<br />

eta Espetxeetako Zuzendaritza Nagusiaren<br />

arteko harremana oso ona zenez 34 , tun<strong>el</strong> hura egiteko<br />

zigor-<strong>de</strong>stakamendu bi ezarri ziren, <strong>de</strong>stakamendu<br />

bana tun<strong>el</strong>aren irteera bakoitzean; hau da, bat Pedrosa<br />

<strong>de</strong> Val<strong>de</strong>porresen (Burgos) eta bestea Vega <strong>de</strong> Pasen<br />

(Santan<strong>de</strong>r). 1942. urtean jarri ziren abian, eta 1943an<br />

<strong>de</strong>stakamendu horietan 370 eta 190 preso zeu<strong>de</strong>n, hurrenez<br />

hurren.<br />

Pedrosa <strong>de</strong> Val<strong>de</strong>porres eta Vega <strong>de</strong>l Paseko <strong>de</strong>stakamenduek<br />

1945. urtera arte jarraitu zuten jardunean. Urte<br />

hartan itxi egin ziren, preso gehienek Francoren gobernuak<br />

urriaren 9an emandako indultua jaso zut<strong>el</strong>ako. Hala<br />

ere, haietako askok erbesteratze zigorra zuten oraindik<br />

ere, eta, hori z<strong>el</strong>a medio, libre izaera berriarekin ere Engañako<br />

tun<strong>el</strong>aren zulaketa-lanetan jarraitu zuten.<br />

Engañako tun<strong>el</strong>a erabat zulatu zuten, eta, horrez gain,<br />

beste hainbat lan osagarri ere egin zituzten, hala nola<br />

N<strong>el</strong>a ibaiaren gaineko biaduktua, Sant<strong>el</strong>ices inguruan.<br />

Dena <strong>de</strong>la, 1959. urtean geratu egin ziren lanak, urte hartako<br />

Egonkortze Planak ezarritako inbertsio-mugak zir<strong>el</strong>a<br />

eta. Handik lasterrera bertan behera utzi ziren guztiz.<br />

Madril eta Burgos arteko trenbi<strong>de</strong>a,<br />

1941-1957<br />

Aurrekoetan bezala, Madril eta Burgos arteko trenbi<strong>de</strong><br />

zuzena eraikitzeko lanak Primo <strong>de</strong> Riveraren diktadura<br />

garaian hasi ziren, baina lanak mot<strong>el</strong>du egin ziren Errepublika<br />

garaian. Gerra Zibila bukatu zenean, Francoren<br />

erregimenak presazkotzat jo zuen Madril eta Burgos arteko<br />

trenbi<strong>de</strong> zuzena eraikitzeko lanak burutzea. Hortaz,<br />

berehala ekin zioten artean oraindik gauzatu gabe zeu<strong>de</strong>n<br />

tarteak eraikitzeko lanak enkantean jartzeari. Madrilgo<br />

probintzian zeu<strong>de</strong>n tarte horiek 35 .<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/<br />

123

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!