15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

Zigor-<strong>de</strong>stakamenduak 1940ko hamarkadaren erdial<strong>de</strong>an<br />

izan ziren gailurrean. Garai hartan, 120 zentro baino gehiago<br />

zeu<strong>de</strong>n, eta zentrootan 16.000 preso baino gehiago<br />

ari ziren zigorra betetzen. Geroago, kopuru horrek behera<br />

egin zuen, eta 1950eko hamarkadan dozena bat zentrotan<br />

egonkortu zen kopurua, mila preso baino gutxixeagorekin.<br />

Sistemaren gainbehera 1950eko hamarkadaren<br />

erdial<strong>de</strong>an hasi zen, eta 1960ko hamarkada osoan zehar<br />

iraun zuen, 1970eko hamarkadan behin betiko <strong>de</strong>sagertu<br />

zen arte.<br />

lanerako arropa ematen zien. Maiz, armadako uniforme<br />

eta oinetako zaharrak izaten ziren.<br />

Kontratistak arduratzen ziren presoen <strong>el</strong>ikaduraz, eta, oro<br />

har, gabezia handiak izaten ziren. Hori <strong>de</strong>la eta, hainbat<br />

aldiz esku hartu behar izan zuen Espetxeetako Zuzendaritza<br />

Nagusiak 19 . Colmenar Viejoko zigor-<strong>de</strong>stakamenduan<br />

Madril eta Burgos arteko trenbi<strong>de</strong>aren eraikuntzan parte<br />

hartu zuten presoen eguneroko minuta —Espetxeetako<br />

Zuzendaritza Nagusiak presoek lan egiteko zituzten baldintza<br />

«bikain»en eredu gisa aurkeztu zuena— urritasunaren<br />

erakusle garbia zen 20 , nahiz eta minuta hura<br />

handiagoa zen ohiko kartz<strong>el</strong>etan zeu<strong>de</strong>n presoei eskaintzen<br />

zitzaiena baino.<br />

linearen <strong>de</strong>sbi<strong>de</strong>ratzea, Ebroko urtegia eraikitzea z<strong>el</strong>a eta;<br />

edo «Regiones Devastadas» erakun<strong>de</strong>ak Gernikan edo<br />

B<strong>el</strong>chiten egin zituen jarduerak, bi herrietako tren g<strong>el</strong>tokiek<br />

jasan zituzten kalteak konpontzea, alegia. Nolanahi<br />

ere, atal honek trenbi<strong>de</strong>etako azpiegitura berriak garatzeko<br />

berariaz sortu ziren <strong>de</strong>stakamenduak aztertuko ditu.<br />

Horrenbestez, ez dira aztertuko aurrerago aipatutako kasuak,<br />

ez eta Babcock & Wilcox 23 edo Experiencias Industriales<br />

bezalako enpresa laguntzaileetan jarduera garatu<br />

zutenak ere. Enpresa laguntzaile horietan trenbi<strong>de</strong>etarako<br />

material mugikorra eta trakziorako <strong>el</strong>ementuak eraikitzen<br />

ziren.<br />

Presoek <strong>de</strong>stakamenduetan zuten bizimoduari dagokionez,<br />

obren arduradun ziren kontratisten aginduen men<strong>de</strong><br />

jarduten zuten. Lanaldia ast<strong>el</strong>ehenetik larunbatera artekoa<br />

izaten zen, goizeko zortzietan hasi eta, etenik egin<br />

gabe, eguerdira arte. Bazkaltzeko atse<strong>de</strong>naldi labur baten Instalazio oso eskaseko barrakoietan bizi ziren presoak,<br />

ondoren, berriz ekiten zioten lanari, arratsal<strong>de</strong>ko seiak barrakoiok behin-behinekoak zir<strong>el</strong>ako<br />

edo zazpiak arte, nahiz eta, batzuetan, lanaldia luzeago<br />

ere izaten zen. Hasiera batean, igan<strong>de</strong>etan <strong>el</strong>izkizunak<br />

ospatzen ziren presoen bizileku ziren barrakoietan. «Berreziketarako»<br />

hitzaldiak ere izaten ziren barrakoi horietan.<br />

Oro har, ez zuten lanerako makina sofistikaturik izaten,<br />

eta, ondorioz, presoek egin behar izaten zuten ahalegin<br />

fisikoa akigarria izaten zen. Presoek baliabi<strong>de</strong> tekniko<br />

gutxi izaten zuten haien lana aurrera eramateko; eskuz<br />

erabiltzeko tresnez gain, bagoitxo txikiak baino ez zituzten<br />

bi<strong>de</strong> eramangarrietan, materialak eta hondakinak<br />

garraiatzeko. Gainera, ohikoa zen egunean buru-b<strong>el</strong>arri<br />

lanean jardutea, preso bakoitzak induskatu eta lau bagoitxo<br />

arte ere kargatu behar izaten baitzuen. Enpresak<br />

121<br />

21 . Nabarmentzekoa<br />

da, preso askok, behin baldintzapeko askatasuna eskuratu<br />

zutenean, batez ere haien gain erbesteratze-zigorra<br />

zutenek22 Nabarmentzekoa da, hain zuzen ere, trenbi<strong>de</strong> azpiegitura<br />

bat —Zamoratik Ourensera eta Coruñara arteko<br />

trenbi<strong>de</strong>arena— izan z<strong>el</strong>a erregimen frankistak bultzatutako<br />

herri-lan bat egiteko bereziki eraiki zen zigor-<strong>de</strong>stakamendu<br />

baten lehen h<strong>el</strong>buru. Horren ondotik beste<br />

hainbat jarduera egin ziren trenbi<strong>de</strong> <strong>de</strong>sberdinetan, bes-<br />

, lanean jarraitu zut<strong>el</strong>a obra beretan libre izanik teak beste Santan<strong>de</strong>r eta Mediterraneo artekoan, Madril<br />

ere, eta presoen bizileku ziren barrakoi beretan hartu zu- eta Burgos arteko trenbi<strong>de</strong> zuzenean eta Madrilerako<br />

ten ostatu.<br />

lotura-trenbi<strong>de</strong>etan, Zornotza/Amorebieta eta Sukarrieta<br />

arteko trenbi<strong>de</strong>a Bermeora arte luzatzean, Lugo <strong>de</strong> Llanera<br />

eta Tutera-Veguín arteko trenbi<strong>de</strong>an eta Navacerrada<br />

Zigor-<strong>de</strong>stakamenduek eraikitako trenbi<strong>de</strong>ak eta Los Cotos artekoan.<br />

Zigor-<strong>de</strong>stakamenduek hainbat trenbi<strong>de</strong>-azpiegitura egin<br />

zituzten 1940. urtetik aurrera, zuzenean edo zeharka. Zamoratik Ourensera eta Coruñara arteko<br />

Hain zuzen ere, gerrak edo urtegiak eraikitzeak suntsi- trenbi<strong>de</strong>a, 1940-1943 eta 1952-1956<br />

tu zituzten herri askoren berreraikitzea h<strong>el</strong>buru nagusi<br />

zuten obra askok barne hartzen zuten trenbi<strong>de</strong>an lanak Trenbi<strong>de</strong> honen eraikitze lanetan bi aro bereizitan hartu<br />

egitea. Horren adibi<strong>de</strong> da La Robla eta Balmaseda arteko zuten parte zigor-<strong>de</strong>stakamenduek: lehen aroa, 1940. urwww.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org<br />

| Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!