15.05.2013 Views

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

Ejemplos de esclavitud bajo el franquismo Esklabotza zenbait ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LOS TRABAJOS FORZADOS EN LA DICTADURA FRANQUISTA | BORTXAZKO LANAK DIKTADURA FRANKISTAN<br />

ren garaian” egin zituzten <strong>de</strong>lituenagatik zigorra betetzen haietan. Espetxetik ateratzeko lehenengo urratsa, lan betrako diskriminazioa areagotzen zen. Izan ere, emaku-<br />

ari zirenak, eta horiei zigorra arinduko zitzaien, baldin hartuarena izan zen. Baldintzapeko askatasuna lortzen mezkoek ez zituzten gizonezkoen adinako aukerak lan egi-<br />

eta horiek Estatu Berriaren eraikitze lanetan lagunduko zuen presoak, hori bai, zaintzapean, eta lanaren bitartez teko tenorean. Ez dugu ahaztu behar Estatuak ezer gutxi<br />

bazuten. Ezaguna da frankismoaren mekanismo hau. lortu behar zuen erre<strong>de</strong>ntzioa, gainera, erre<strong>de</strong>ntziorako inbertitzen zu<strong>el</strong>a, emakumezkoen espetxeetako lan insta-<br />

Preso hauek esplotatuak gertatu ziren, eta errentagarri- eskubi<strong>de</strong>a, askatasunerako lehenengo urrats hau, maiz, lazioetan. Gizonezko presoak ez bezala, emakumezkoak<br />

tasun ekonomikoa Estatuaren esku bezain beste, hainbat espetxeetan lekurik ez z<strong>el</strong>ako ematen zieten. Eskubi<strong>de</strong> ez ziren espetxetik atera lan egitera. Jarduerarik ohikoena<br />

enpresari pribaturen esku geratu zen. Esplotazio mota hau emateko orduan, presoek lehendabiziko galbahea ehungintzarena izan zen, izan ere, jarduera hori bat zeto-<br />

honek izan zuen bere doktrina, horren adibi<strong>de</strong> garbia igaro behar zuten: ustezko eskubi<strong>de</strong> hau, zigor arinak zurren frankismoaren i<strong>de</strong>ologiarekin, presoek emakumeari<br />

dugu Perez <strong>de</strong>l Pulgar josulagunak teorizatu zuena. tenentzat zen, eta maiz askotan, alfabetaturiko emakume ezarria zitzaion rolarekin bat zetozen lanak egin behar<br />

Hori bai, egoera beretsuan ziren emakumeen bi<strong>de</strong>-gu- presoei ematen zitzaien, izan ere, hauek espetxe barnean zituzten. Beti ere, arestian esan bezala, Estatuak ez zuen<br />

rutzeak berezitasun <strong>zenbait</strong> izan zituen. Espetxe frankista doktrina erlijiosoa jasoa zuten. Gainera ez dugu ahaz- asko inbertitu, eta tailer gutxi jarri ziren martxan. Adibi<strong>de</strong><br />

ezagutu zuten emakumezkoek, emakume izateak erantsia tu behar eskubi<strong>de</strong> hori bertan behera utz zezake-t<strong>el</strong>a, esanguratsu bat ekarri al<strong>de</strong>ra, hor dugu Madrilgo Ventas<br />

zeraman zigorra bete behar izan zuten.<br />

are gehiago, erre<strong>de</strong>ntzio <strong>de</strong>nbora baliogabetua gerta espetxeko ehungintzazko tailerra. Tailerra, berandu xamar<br />

zitekeen, presoak arau-hauste larriren bat eginez gero, eratu zen, 1941ean, eta papergintzazko tailerra bost urte<br />

Gizonezkoekin gertatu moduan, hainbat emakumek zigo- erabaki hori Espetxeetako Zuzendaritza Nagusiaren esku beranduago jarri zen martxan<br />

rraren zati bat gutxitzeko eskubi<strong>de</strong>a izan zuten, zati bat, zegoen. Hurrengo urratsa ematea espetxeko agintariei ze-<br />

ez zigor osoa. Nabardura garrantzitsua da oso, izan ere, gokien. Agintariek penak erredimitzearen al<strong>de</strong>ko txosten<br />

lan honen hasieran <strong>de</strong>finitu dugun emakume tal<strong>de</strong> batek, bat tramitatu behar zuten. Txosten horretan, sendagileak,<br />

hau da oroimenaren militanteak <strong>de</strong>itu ditugun horiek, es- irakasleak, kapilauak edota ama nagusiak parte hartzen<br />

petxe zigor luzeak bete behar zituzten, gerra ostean egin zuten. Bi urrats hauek nahitanahiezkoak ziren, baldintza-<br />

<strong>de</strong>lituengatik, hau da, 1939ko apirilaren 1etik aurrera peko askatasuna erdiesteko eskaera aurkeztu ahal izateko.<br />

egin <strong>de</strong>lituengatik, eta hori z<strong>el</strong>a kausa, ezin zuten mese- Eskaera, Lanaren bi<strong>de</strong>z Zigorra Erredimitzeko Patronatu<br />

<strong>de</strong> hori probestu. Legeak ez zuen, emakume eta gizonen Nagusiaren herrial<strong>de</strong>ko batzor<strong>de</strong>etan aurkeztu behar zen,<br />

arteko bereizketarik egiten. Arriskutsuenek, ezkutuan, hauxe baitzen, espetxe frankistaren unibertsoaren nukleo<br />

klan<strong>de</strong>stinitatean, sindikatu eta al<strong>de</strong>rdiak berrantolatzen gogorra, sistemaren bizkar-hezurra. Prozesu honetan<br />

harrapatu zituztenak espetxea zuten h<strong>el</strong>muga.<br />

argi geratzen zen, espetxeak presoz beterik zeu<strong>de</strong>la, eta<br />

Gobernua beharturik zegoen espetxeak <strong>de</strong>skongestiona-<br />

Baina itxuraz, zori ona izan zuten emakume presoek, zitzera, baina horrek ez zekarren egoeraren larriarengatik<br />

gor erantsia nozitu zuten. Izan ere zigorraren erre<strong>de</strong>ntzioa edota utzikeriagatik hainbat presoei (arriskutsuenak bar-<br />

tranpa bilakatzen zen. Lanaren bi<strong>de</strong>z zigorra erredimitzene) askatasun osoa ematea.<br />

ko aukerak lan esplotazioa zekarren, gizonezkoei gertatu<br />

moduan, baina xantaia eta kontrola areagotzen zen kasu Baldintzapeko askatasun hau lortuta, emakumeen kon-<br />

113<br />

11 . Barc<strong>el</strong>onako Les Corts<br />

herrial<strong>de</strong>ko espetxean, antzeko egoera bizi zen. Josteko<br />

tailer mekanizatua, 50.eko hamarkadaren hasierakoa da,<br />

halere, ez dugu ahaztu behar, espetxe hau komentu izandako<br />

eraikin batean egin z<strong>el</strong>a, eta inguruaren ezaugarriak<br />

dir<strong>el</strong>a eta, jadanik 1939an, hainbat emakume preso –beti<br />

sozialak, inoiz ez politikoak- nekazaritzara emanak bizi ziren,<br />

azienda gobernatzen eta baratza zaintzen. Bi adibi<strong>de</strong><br />

hauek ekarri ditugu, baina gogoratu behar dugu, espetxe<br />

guztietan, hainbat “lanpostu” bete behar zir<strong>el</strong>a. Atezaintza,<br />

bulegoak, paketeak banatzeko bulegoa, sukal<strong>de</strong>ak,<br />

eskola, ... lanbi<strong>de</strong> horietan, zigor arinenak zuten emakume<br />

presoak aritzen ziren12 .<br />

Orain arte ikusi duguna aintzat harturik, pentsatu behar al<br />

dugu, emakumezkoak gizonezkoen egoerarekin konparatuz<br />

gero, ez zir<strong>el</strong>a horren esplotatuak izan frankismoaren<br />

espetxeetan? Asmo historizistei amore emanen bagenie,<br />

www.<strong>esclavitud</strong><strong>bajo</strong><strong>el</strong><strong>franquismo</strong>.org | Editan: Memoriaren Bi<strong>de</strong>ak - Gerónimo <strong>de</strong> Uztariz | Licencia: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/es/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!