14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

(s. XX). Aldeaurrez iragarririk datozkigun gaitzak ezpaitgaituzte itxumustuan arrapatzen. J.M. Tolosa EEs<br />

1913, 161. Loyolara uda batean yoateko gogoz, aldeaurrez itunduak ginalarik. A Itzald II 72. Ala dauka asmo<br />

arturik alde aurrez. Mok 11. Yesusek bere Nekaldia alde aurrez esaten. Ir YKBiz 362. Yesus beren yendakiagatik<br />

il bearra zala iragarri zuen alde-aurrez. Ib. 360. Poema osoaren muña ta nondik-norakoa adirazten zaizu emen,<br />

alde aurrez eta axal-axalik. SMitx Aranz 37. Luzaro izango nula atsalditxo bat ere, alde aurrez esan zidan. Zait<br />

Sof 108. Neurtitz ederrez zinduten alde-aurrez ospatu. Or Poem 546. Iakintza etzan bat-batean sortu Elade<br />

ederran ere, esaterako. Alde-aurrez ditugu ango olerkiak. Zait Plat 25.<br />

- ALDE-AURREZKO. Previo. Jesusen aldeaurrezko esanak betetzeko ordua bazetorren. Lard 536.<br />

aldeaurreratu. "Adelantarse, cogerle la delantera. Aldeaurreratu nitzen. Aldeaurreratu nion" Asp Leiz.<br />

alde-auzo, altaizo (-th- S-saug ap. Lh). "Second voisin de maison" Lh (s.v. althe).<br />

aldebanatu. Separar(se). Jo genduzan beste baga batek burutik bera, kendu euskun txalopea esku artetik<br />

eta aldebanatu giñan irurok barriro. Ag Kr 91. Lenago ukitu degu Santa Cruzen eta Lizarragaren<br />

elkarrengandik alde-banatzea. Or SCruz 109.<br />

aldebanda (Dv). Herejía. "Faction, secte" Dv. Idola adoratzeak, phozoindatzeak, etsaigoak, makhurrak,<br />

bekhaizgoak, haserreak, jokak, eskatimak, aldebandak. Dv Gal 5, 20 (Lç, He, TB heresiak, Ol, Ker, Bibl, IBk,<br />

IBe alderdikeria).<br />

aldebandakari. "Factieux" Dv.<br />

aldebandakatu. "(Hb), se disperser" Lh.<br />

aldebandakeria. "Secta, haeresis, secte" Dv.<br />

aldebateratu (Lar). 1. Irse, inclinarse a un lado. "Cargarse, aldebateratu, aldebatera jarri. Lat., in aliquem<br />

partem incumbere" Lar.<br />

Llevar, poner a un lado. Ez gera zankalatzaka ibiltzen zaldi gañean, bi oñak aldebateratuta. Sorarrain Lili<br />

90.<br />

2. Dejar a un lado, abandonar. Bere aundiki izatearen arrokeria aldebateratu ta orritsetan (banquete)<br />

diruak ondatzeko irizpide okerra zapuztuz. Etxde AlosT 91. Ezkongai aldiko ordikeri ta likiskeriak<br />

aldebateratuz. Ib. 59.<br />

aldebazter, aldebaster (B ap. Izeta BHizt2). "Maderas que se colocan en el tejado. Zurginek aldebasterra ongi<br />

ineute" Izeta BHizt2.<br />

aldeberritu. Transformarse. [Piztean] orok oso alde-berrituko ez bagera ere (1 Cor 15, 51). "Non omnes<br />

immutabimur". Or Aitork 233 (Lç muthatu, He mudatu, Dv, Ker, Bibl aldatuak izan, Ol berritu, IBk, IBe izatez<br />

aldatu).<br />

aldebijaketa, aldabiyaketa. Traslado. v. aldaketa. Aldabiyaketak. Edozetariko zamakiyen gurdiz-aldatze,<br />

jasotze ta eraztiak egiten dira. Iruretagoyena eta L-ak. EEs 1914, 73.<br />

aldebijakunde. Traslación. Emeteri ta Keledoni Deunen Aldebijakundia (1896). AG 1001.<br />

aldebijau. 1. "Trasladar, de alde 'lado, parte' [+ bijau, "sufijo modificativo"]" AG 2331. Cf. A Morf 31 E:<br />

"Bijau. Se emplea, según el autor [se refiere a Altuna Afijos del Euzkera] para formar los verbos modificativos, y<br />

cita los vocablos (que ignoro a qué lengua pertenezcan) irudibijau 'transfigurar' y aldebijau 'trasladar'". <br />

Jazokun-zelaietara irudimenaz aldebijau ta jazoten zan gustija ikusten balego lez agi-ixaten eban. BAizk Ipuin<br />

70 (ap. DRA).<br />

2. aldabijau. Transformar. Abotsa aldabijauta. Altuna Euzkadi 1915, 406 (ap. NeolAG).<br />

aldebita. "Problema, aldebita" Lar.<br />

- ALDEBITAKO. "Problemático" Lar y Añ.<br />

- ALDEBITAZ. "Problemáticamente" Lar.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

981

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!