A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
yausten errekara. Gy 173.
Al contrario, de modo contrario. Jesus Nazarenua / guztiyon jabia, / serbituz maitatzia / litzake obia; / beste
aldera dago / zenbaiten legia. Ud 91. Auek gezurra artu dezakete egitako; ez ala Jaungoikoak. Auen iruditua
beste aldera atera diteke, ez ordea Jaungoikoana. Inza Azalp 24.
b) Por otra parte. v. bestalde. Orra seigarren bertsua / bertatik kantatu, / eta beste aldera / jendia dibertitu.
JanEd I 101. Baño nork artu orrelako lan luze ta beste aldera zalla? Inza Azalp 5. Beste aldera, gure erriak
baserri asko dittu. Ib. 6. Orregatik zuurrak eta begiratuak izan bear dute beti [...]; baña beste aldera bakunak,
xaloak, lañoak, tolesgabeak izan bear dute. Ir YKBiz 197n. Gañera, nundik pentsatu bear zuen [Ander]
Medellinen izango zala? Beste aldera berriz, aztua zeukan [...]. JAIraz Bizia 90. Neretzat bezala ari zera, ni oso
belarritar bainaiz. Beste aldera, begia ez diteke esan belarria baiño bikaiñago. Or QA 126. Egia da [...] ez dula
gaiñez egiten, esateko moduan; baiña beste aldera, gaiñez egiten bezala du, eta Eukaristia gure barnean ez
daukagula ere, Aren Nor-izana gugan daukagu. Ib. 154.
c) (Tras ablativo). "Unterik bertzaldera, además de esto (B)" Gte Erd 16.
- BESTE ALDETIK. a) Por otro lado, por otra parte. "Bertzaldetik, d'autre part" Dv. Berze aldetik arrazoinak
nik nerorrek neure baithan baino bothere gehiago izatu du. Harb a) 6vs. Eta berriz bertze aldetik [Iainkoak daki]
nola iustiziak alegatzen zioen legeak begiratu behar zirela. Ax 347 (V 231). Egizu milla erremusiña [...]. Baiña
ezta probetxu, baldin bertze aldetik gogoa emaztetan badadukazu. Ib. 376s (V 248). Balin badu begitarte [...]
izigarria alde batetik, [...], bertze aldetik badiala begitarte bat [...] maitagarria. Tt Onsa 156. Desiratzen
baitdute hobeki ezagutzea, alde batetik, Miserikordia dibinoaren handitasuna, eta berze aldetik, bere
eskergabetasunaren hedadura. He Gudu 32. Beste aldetik Jainkoaren amore añ beroa biotzean sartu zitzaion,
non da bere Jabe onari negar andiakin erregutzen zion [...] zerura eraman zezala. Cb Eg II 181.
(s. XIX). Nok esan lei, ezpagenkus, ain gatxa dala kendutia ekandu au, ta zeñetarako beste aldeti ez dakargun
jatorriz inklinazinoerik? Mg CO 107. Demagun, urlia dala alperra, eta beste aldetik ondasun andirik ez duana.
AA I 575. Oi, beraz Jainkoak alde batetarik osoki gaitzesten badu hantustea, ala bertze aldetik handizki
prezatzen baitu aphalesgunea! Dh 107. Bertze aldetik berriz, nolakoa izanen da debruaren ondikozko esklaboen
zorthea? Ib. 201. Soberbija utsa da au. Guztiz gorroto deutseena. Baina munduban txito asko aginduten dabena.
Ta beste aldeti txito asko estimetan dena, da lautasun egijazkua. fB Ic I 50. Izan arren beste aldetik biargiña,
ateraten dau amak diadarra. JJMg BasEsc 11. Ez dagokio beste aldetik, / esan bear da egia, / zu bezalako
indartsu bati / persegitzea ardia. It Fab 139. Alde batetik, asko tokitan lur arauka ez dute sorho aski [...]. Bertze
aldetik onkhailu hainitz uzten dute galtzera. Dv Lab 107. Beste aldetik, zenbat gauzatarako ez da ona argizaija!
Ur Dial 11 (It beste aldetik; Dv bertzalde berriz, Ip bestalde orano). Alde batetik gure bekhatuek asarretu
Jainkoaren ematzeko, eta bertze aldetik haren izaite soberanoari ospe eta esker bihurtzeko. Arb Igand 95. Ez da
gutiago egia josteta bat dela, eta bertze aldetik salbai-josteta bat. HU Zez 76.
(s. XX). Ta beste aldetik, begiratu eikezu, Mañasi, alaba bakarra zareala, ta zeure gurasoen azken onari
begiratu bearrean zagozala. Ag Kr 162. Enperadorearen itzak zorrotzak ziran, eta beste aldetik aundia zan
beraren arrokeria. Goñi 90. Otu yakon bein, esaten be gaitz dan bide bat, atsakabe ain izugarrijei iges-egiteko;
baña beste aldetik susmau eban Jaunaren arpegi asarre ikaragarrija. Kk Ab I 47. [Ola-jaunak] aberats okitu
egin ziran [...]. Beste aldetik alogereko asko geitu ta ugaritu ziran. Eguzk GizAuz 24. Beste aldetik ere erran
behar da Baztanen usatzen dela [...] a-e bokalen aldakuntza. AIr in Izeta DirG 10. Eta ori, mutikoarentzat
pozgarri izan arren, beste aldetik, alako mingostasuna edo utsa sentiduten eban barruan. Erkiag BatB 103.
Juanaren burua zalantza aiek garbitzeko etzegoen bear aiña jantzia ta beste aldetik auzokoaren laguntza
utsarekin ain zebillen saldua. NEtx LBB 30. Berebizikoa zen izan ere, paregabea. Gizon xelebrea beste aldetik.
MIH 131.
v. tbn. Gco I 338. Astar II 148. Echta Jos 354. Munita 127. Vill Jaink 31.
b) Por el contrario. Batzúk dire flóxoak, ajolakábeak [...]. Berze batzúk berze aldétik dire ain biótz értxiak, ezi
daude beti afanaturik ez utzi náies kéa ere etxétik. LE Prog 110.
- BESTE ALDEZ, BESTALDEZ. Por otra parte. Beste aldez naiago zuan berak obeditzen bizi, ezen ez
agintzen. Bv AsL 161. Beste aldez berriz bere desiuak ere etziran betetzen. Ib. 218. Aldez, aspaldidaniko iardunbide
oarkabea [...]; bestaldez, barruak agintzen zion iakin-naia. Zait Plat 104. Beste aldez, nengoan leku artan
gero ta egoera txarragoa egingo zitzaidalaren ustea neukan. Anab Aprika 63s.
- BI ALDETARAKO. Falso, insincero. Emadazu ahoan egiazko eta zinezko hitza, eta eztiazadazula utz bi
aldetarako [corregido sobre aldetako] mihirik. "Linguam callidam". SP Imit III 45, 4 (Ch mihi enganaria, Mst
mihi inganazalia, Ol mingain maltzurra). Espiritu sainduak eztu egoiterik espiritu disimulatu eta bi aldetarako
batetan. SP Phil 362 (He 365 spiritu alegiatsu eta bietako kide baten baitan, Echve Dev 410 biotz tolesdunetan).
Korteziak nahi duela, batzutan abantailla eskaini diezegun hura duda gaberik hartuko eztutenei: hargatik ezta
hortan bi aldetarako aditzerik, ez eta gezurrezko humiltasunik. Ib. 207 (He 209 gezurrezko humiltasun eta
itxurapen bat, Echve Dev 243 tolestura edo humildade falsoa).
- EDOZEIN ALDETARA ERE. De cualquier modo, de todas formas. v. ALDE GUZIETARA ERE. Il nuben
banekiyelako erozein aldetara're il biar zutela. Sor AKaik 118.
- EDOZEIN ALDETARA JOTA ERE. De cualquier modo, de todas formas. Enetxo! emaztegaiatzaz azken-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
979