A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
a be oe ondora juanik, buru aldetik jaso eutsazan estalgijak, gexua edo gexotzakua zetan eguan ikusteko. Otx
163. Lagun asko etorriko dira eguzki-sortze ta sartze aldetik. Ir YKBiz 147. Atenaiko Ergoien aldetik orduerdiko
bidera. Zait Sof 103. Asturias aldetik ekarri zituan. Munita 8. Neskatilla apaiña agertu zan kale-aldetik.
Erkiag Arran 19. Baso aldetik agertu da gaur. Gand Elorri 60. Entzuten ei dira kanta ederrak itxaso-aldetik, eta
penitentziazko erreguak legorretik. Alzola Atalak 41. Miranda aldetik Ameriketara joana zan. NEtx LBB 30.
Kanpo aldetik, xinurrien usteak eta biziak zapalduz datorren ostiko zentzugabea. MIH 50s.
e) (Precedido de gen.). En lo que respecta a, en lo que se refiere a. AxN explica [haragiaren] arauaz (458) por
aldeti. Penen aldetik den konfusioneaz. EZ Man I 109. Punizionen aldetik ezta ordenantzarik. Ib. 109.
Miserable gorpitzaren aldetik, noble arimaren aldetik. Tt Onsa 108. Euskal-errian ez da ekusten janziaren
aldetik agiriko arrotasunik. Mg CC 229. Euskerearen aldeti ez neuke eragozpenik eukiko, ordu betean
jarduteko. Mg PAb 199. Eta degun izate guzia, ala animaren aldetik nola gorputzaren aldetik norena degu? Gco
II 9. Bekatuaren berrizkaturak artu ditu, eta ill dira animaren aldetik. AA I 481. [Bi sakrifizioak] bat dira
eskeintzen dan gauzaren aldetik, baña ez eskeintzeko eran. Ib. 493. Sakramentu onetara eldu biar dogu [...]
arimiaren aldetik birtute, garbitasun ta grazijaz al-bait apaiñdubeen egiñda. JJMg BasEsc 66. Alzo-azpiko
Erriak ere badu seme bat emen ezarriko ditudanen aldetik ezpadere txit oroitgarria berez dituen doaiakgaitik.
Izt C 453. Zein andi, duin eta balijotsua zarian zeure jatorri garbi eta goratuaren aldetik. Ur MarIl 15. Iltzen
bazan, gorputzaren aldetik ez ezen, animarenetik ere illa [...] zala. Lard 200. Nere anima, begira jatorrizko zure
nobleziaren aldetik zeñ preziatua zeran. Arr May 25. Bi lan mota badire, batzu arimaren aldetik datozinak, eta
bertzeak gorphutzaren aldetik. Arb Igand 81s. Gorputzaren aldetik bear diran prestaerak. Itz Azald 160.
(s. XX). Gonbara ahal dezakegu Euskararen problema Irlandararenekin, bai bi herrien historia politikoaren
aldetik, bai bi hizkuntzen barruko historiaren aldetik. Mde Pr 206. [Emakume] au ere atsegingarri zeritzaion,
gorputzaren aldetik beñepein. Etxde JJ 88. Nik ez dut presaren aldetik utsegin nai. Txill Let 26. Ez neuke
ukatuko, umorian aldetik, Txirritan eskolia be Plaentxia izango ez zanik. SM Zirik 94. Ura jende zakar xamarra
zan gauzak itsusi ala ederraren aldetik erabakitzeko. Anab Poli 103. Bainan ez izenik ere gauzadun lurreko
onthasunen aldetik, aberats ziren gisakotasunez eta girixtinotasunez. Etcheb Zeruari 164 (ap. DRA). Orduan
gauza ura bearrezkoa da egiteen aldetik. Vill Jaink 52. Osasunaren aldetik, mediku geranez begiratuta ere, oso
aintzakotzat euki bear dala. MAtx Gazt 43. Galiziak ez du lurraren aldetik ezer arloterik. NEtx LBB 31.
Bekatuaren aldetik bederen. "Au moins pour ce qui est du péché". Ardoy SFran 186. Bereziak bagaude
zorigaiztoz hizkuntzaren aldetik. MIH 222.
(Precedido de tema nominal nudo). Diru-aldetik begiratuta. Munita 112. Ondo zail da Donibane Gizarteko
bizia Moral-aldetik epaitu bear bagenu. Vill Jaink 176. Ideologia-aldetik ezta ez ar eta ez eme. Ib. 8. Gurutzen
olertitza [...] idazkera aldetik begitan ematea. Gazt MusIx 164. Gure hizkuntza erabiltze aldetik [...] bada, zaude
lasai, handiagorik. MIH 216. Oroit gaitezen beti euskalkiak gero eta gehiago bereizten ari zaigun mugaz, batez
ere hiztegi aldetik. Ib. 109.
(Precedido de rel.; cf. infra). --Zeintzuk dira premiña estuak eta andiak [...]? --Gorputzari dagokazan
aldetik, dira geisotasunak. Itz Azald 121. Israledarren politika, hizkuntza den aldetik, eredu bat izan bear omen
zaigu. Mde Pr 204.
(Vc ap. A; Añ, H). (Precedido de rel.). "(En) quanto Dios, en cuanto hombre, Jainkoa edo gizona danez,
partez, aldetik" Añ. Ez eban igaro Jangoikua legez; baña bai gizona zan aldetik. CrIc 43. Bada juzgatu bear
ditu Jesu-Kristok gizonak, ez bakarrik Jangoikoa dan aldetik, baita gizona danetik ere. Mg CC 103s.
Gorrotatzeko bekatua Jangoikoaren ofensa dan aldetik. Ib. 169. Alde bitatik begiratu bear zaio Konsagrazio
santuari, Sakramentua dan aldetik, ta Sakrifizioa danetik. Ib. 203. Zer dau zer ikusi pekatubak gizonen kontra
dan aldetik, bardinian iminten bada Jangoikoaren kontra dan partez? Mg CO 217s. Baña etxagun izen onaren
zalia nasan aldeti, ez oi nas sartu ardantegijetan nora ezian. Mg PAb 43. --Zenbat memoria [ditu Jangoikoak]? -
-Bat, ta au Gizona den aldetik. Añ CatAN 22. --Noxkoa da Jesukristo? --Jaungoikoa dan aldeti beti betikoa [...];
baña gizona dan aldeti, Ama Birjinea ezkerokua. CatBus 44. Kaifasi bialdu zion, Apaiz-Nagusi zan aldetik,
zeritzana egin zezan. Lard 445. Guzien Aita zan aldetik erakutsi onak ematen zieztela. Ib. 496. --Jangoikoak
badu gorputzaren iduririk, guk bezala? --Jangoikoa den aldetik ez, zeren den izpiritu utsa, baña bai gizona den
aldetik. Legaz 14. Begira gañera zeñ preziotsua zeran zu erostea Jaungoikoaren Semeari añ garesti kosta
zitzaion aldetik. Arr May 25. Gizon urtetsuak agurak daizan aldetik maitagarriak daiz; zarrak daizan aldetik
askok bekoki tximurraz begiratuten dautse. A Gram 56. Pedro Mari morroia, gizona dan aldetik, beste edozeiñ
aiña bada. Ag AL 94. Lenengo parkatuten dituz pekatu guztiak, errua eta kastigu betikoa daukezan aldetik. Itz
Azald 134.
(s. XX). Zarrago diran aldetik argi geiago euki daroe. Ag Kr 108. Bai, bai guraso geran aldetik gure umien
onari begiratu bear diogu. Ag G 36. Zure lengusu Adrianen adiskide mamia naizen aldetik ezkutitz au zuri
egitea artu det gogotan. A Ardi 87. Josu laztana maiteko dozu / Gauza gustien ganeti, / Euzkadi be bai bijotzbijotzez
/ Euzkeldun zaran aldeti. Enb 92. Aitta bezalakoa Jaungoiko dan aldetik, Aitta baño txikiagoa gizona
dan aldetik. Inza Azalp 51. Ama naizen aldetik begiratu biar det zer ezkontza egiten duben alabak. Alz Bern 74.
Begira: ez mediku naizen aldetik, adiskide naizenetik baizik, onu bat emango dizut. Lab EEguna 63. Txalo yo
zaiozute ere [...], irakasle atsegiña dan aldetik. Ldi IL 136. Gixona be ba-naz, eta, gizona nazan aldetik, lagun-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
974