A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
- ALDERAKO. A) (Adnom..). a) (Tras gen.). Dirigido a, para con. "Jainkoaren alderako amodioa, l'amour de
Dieu" Dv. Bihotzeko humiltasuna, giristino lagunaren alderako amorioa eta karitatea. Mat 290. Giristino
lagunaren alderako karitatea. Harb 102. Gorputz Sainduaren alderako debozinoaz. Hm 216. Gauza kreatuaren
alderako amudio eta higuindura desordenatuaz. SP Imit IV 15, 3. Bazinaki zure buruaren osoki ezeztatzen eta
kreaturen alderako amudio guzietarik billhuzten. Ch III 42, 2. Ahal bagintez bertze artharik gabe eta Jainkoaren
eta gure arimaren alderakoez lekhora, orduan hagitzez dohatsuago bide gintezke. Ch I 25, 9. Jaiñkoaren gure
alderako amodioa infinituki are handiagoa dela. He Gudu 97. Khoroaturen du haren alderako gure leihaltasuna
bethiko zorionaz. Lg I 232. Populuak orduraino Jesusen alderat izan zuen errespektua izan zen itzulia haren
alderako arbuiotarat. Lg II 268. Ait-amen bere haurren alderako eginbidiak. CatLan 91. Pobren alderako
samurtasunaz. Mih 82. Munduaren alderako jaidura sobraniazkoa. Brtc 175.
(ss. XIX-XX). Gure obligazioak, ala Jangoikoaren alderakoak, nola gere buruen alderakoak eta gere lagun
proximoaren alderakoak. Gco I 385. Haren gizonen alderako egin-modua orobat zen guzia eztitasunez eta
karidadez bethea. Dh 258. San Bernat, andre dena Mariaren alderako debot handiak. Ib. 264. Yaungoikoaren
alderako maitetasuna, beragango esperantza. Añ EL 2 82 (EL 1 72 Jangoikoa gananz). Jesusen bihotz
sakratuaren alderako bethiereko adorazionearen indulientzia irabazteko. JesBih 474. Mariaren alderako
konfientzia. MarIl 31. Ta Jainkoaren alderako bere zorren pagatzeko. Jaur 194. Gure haren alderako
konfientziaren lehen motioa. Ib. 371. Itsusiak eta ezin-kondatuak dira nere gaizkiak eta zure alderako hobenak.
Dv LEd 149 (Cb Eg II 80 zure kontra nik egin ditudan ofensak). Yainkoen alderako ozartasuna gatik. Hb Egia
70. Haren alderako ezagutza ez da behinere gure bihotzetatik galduko. Prop 1881, 44. Franziskoren pobrien ta
erien alderako amoriua. Bv AsL 37. Jainkoaren alderako jauspen hori. Arb Igand 58. Hanxe aitortuz
eskuararen alderako bere atxikimendua. HU Aurp 197. Guhauren alderako eta lagunaren alderako eginbideak.
CatJauf 93. Badaiteke orduan nerekin batio ari ere piztu zitzaiola biotzean, euskeraren alderako maitetasuna.
FIr 177. Eskuararen alderako atxikimendu-seinale hori. JE Ber 38. Bi sainduen alderako beila-toki da, geroztik,
Loiola eskualdunentzat. Ib. 68. Ttipitu zait, ez bakarrik hiriarenzat naukan amodioa, bainan oraino tokiaren
beraren alderakoa. Ib. 84. Gogoan du beti-betiko [...] Abrahamen ta bere ondokoen alderako bere errukia. Ir
YKBiz 11. Aitaren alderako zure amodioa. Vill Jaink 166.
Referido a, que concierne a. Laudatzen da obra miserikordiazkoen alderako manuez eta lehenik
spiritualenerakoez. EZ Man I 14. Erratzik hemen elizaren manuak, edo sakramentuen alderakoak, edo berze
lege graziazkoaren manuak. EZ Man II 48. Zein dire miserikordiazko obrak gorphutzaren alderakoak? CatLav
192 (V 99). Eta uzten zituen harren gain fraiden alderako lanetarik hainitz. Jnn SBi 105. Hala ere, diren bezain
hunkigarri izana gatik aita, ama eta emaztearen alderako hitzak. Larre in Xa Odol 13.
b) (Tras gen.). Favorable (a). "(G, L), favorito" A. Jaungoikoaren asmoak beti guziz zuzenak, eta bere
esleituen alderakoak, eta faborekoak dira. Gco I 425. Marka urdiñez ertzaturik egozan izenak, liberalen
alderakoak ziran, nunbait. Marra gorriz ikutuak, ostera aen areriotzakoenak. Erkiag BatB 92.
(No ref. a personas). Que favorece, que ayuda. Esku-arte aundiko gizona izanik, inolako itzaldi ederra
bezain errez asmatzen zizun soinkarien alderako tramankulu bat. Zait Plat 119.
c) De a cambio (de). Ez euren buruti ataratako edo ostu alderako mezaak ateriak, ez argitakuak, ez buldiagaz
erremedijetako ustian ostuta gero buldiak artubak ez ditubala libretan pekatuti ta lapurretan egiteti. fB Ic II
134.
d) (Tras gen.). Que se dirige (a). Predikuaren ondotik, izan zen arbola benedikatua; haren alderako pharterat
itzuliz zuen segurik hustu hisopa yaun Erretorak. Elsb Fram 139.
(Precedido de tema nominal nudo, tbn. de nombre de lugar).
Goruntz eta beruntz, itxas irakiñeko ustai azalkorra edo zeru-alderako otoi-ontzia bezela. Ag G 360. Baxoerdi
bat Jesus batean ziplatu ta gero, asi zan etxe-alderako asmotan. Muj PAm 59. Manuel Santa Cruz
Gipuzkoako Elduainen jayo zan, Berastegitik Tolosa alderako lenengo errian. Or SCruz 17. Yerusalen alderako
bidea zeramalako. Ir YKBiz 260. Sastraka-alderako bidea. NEtx Antz 148. Aurre-alderako bira osoak, buruz
beera ta gora, poliki zekizkian. Anab Poli 95. Gure etxeetatik Ameriketa alderako jario etengabea. NEtx LBB
12. Mendi alderako bidea. Uzt Sas 347. Zalditegi-alderako bidea. Berron Kijote 63.
B) (Adverbial). a) (Dv). (Tras gen.). Para con. Ezta bada Iongoikoa iustu kreaturentzat, / Ene alderako
bezain, halaber hirekotzat? EZ Man I 53. Bi bihotz ditugu, bihotz bat gure alderako, erne, grazios eta kortes
dena; eta bertze bihotz bat lagunaren alderako, gogorra, hertsia eta garratza. He (ap. Dv). Zer da [senaremazteak]
heren humeen alderako egin behar duena? Ub 223. Euren gurasoen alderako daukiezan
obligaziñoak. CatLlo 42. Zeñ zarra dan gure Ordenan San Franziskoren semien jaiera Mariaren sortzez
jatorrizko pekatuaren kutsu gabiaren alderako. Bv AsL 201. Dana dala, bere alderako ez da tontua. Moc Damu
25.
Sobre, referido a. Aragikorrak Kristoren gañeko Profeten itzetan aditzen zuen, letrak azaletik ta kanpotik
ziona [...]. Uste zuen, Profetak liburu santuetan esan zuena, guzia zala gorputzaren alderako, eta ez animaren
onerako. Ub 58.
b) (Tras gen.). A cambio, en pago, en compensación. "(V-m), en agradecimiento" A. Gelditu ote ziraden aen
interesaren batekin rekonpensaz, edo euren trabajuaren eta serbizioaren alderako. OA 165. Gaurko parkamen
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
967