A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
- ABANTAILA ERAMAN. Aventajar. Artizarrak berzetarik abantailla darama. E 147. [Begietako bistak]
bertze zensu guztiei eramaiten deraue abantail. Ax 391 (V 256). Segur da, abantail eramaiten dioela iustuak
bekhatoreari, garbiak likitsari. Ib. 550 (V 353). Zeinek baiterraket abantail eraman diotela Athenastarrei. ES
156. Diot berriz-ere munduaren artean etzela hek baino estimu gutiagokoa izanen, aitzitik uste dut ezen,
abantail eramanen zerauela. Ib. 192. Gure bortxa ta gure alkaizuntako diot (emaztekiek) daramagutela
abantalla (gizonkiei) ontan (191). 'Las mujeres nos llevan ventaja a los hombres'. LE-Ir. Estaike úka
deitzenduéla Elizak debotoa emastekigéndea ta erreálki geién komún daramagútela abantálla gizonéi zenbáit
birtuteetán. LE Prog 116.
- ABANTAILAN IBILI. Andar con ventaja. Abantallan dabilela albailedi segura / Gaitza apart egoiztea
bethi ere hobe da. E 233.
- ABANTAILATAN. (Precedido de gen.). En beneficio (de), en favor (de). Galdegiten dut fruktua ezagut
dakizuen kontura zuen abantailletan. Lç Phil 4, 17. Herriko Seme bezala neure herriaren abantailletan mintzo
naizela. ES 156. Gure abantailetan eta zure Eliza Sainduarenetan ofritzen zaitzun sakrifizioa. Brtc 24 (tbn. en
MarIl 52). Bainan ez othe dire apostoluak gizon amarrutsu batzuek, bere onetan eta abantailetan gu enganatzea
bilhatu izan dutenak? Lap 304 (V 138).
- ABANTAILATAN HARTU. Aventajar. Bizi prestuki, ez zeure burua abantailletan hartzera utz, ez
ihardets, ez konturik egin. Ax 297 (V 198).
- ABANTAILAZKO. Ventajoso, privilegiado. v. abantailatsu. Fabore beregaiñezkoak, abantaillezkoak, eta
emendailluzkoak. Ax 103 (V 69). Ez ordea beregaiñezkoak, eta abantaillezkoak. Ib. 103 (V 70). Baina nik,
karismarik --beregainezkorik, abantailezkorik ez emendailuzkorik-- hartu ez dudan honek [...]. MIH 392.
abantailadun. "Antecellens, [...] onago déna, aitzintzen dena, abantailldúna, abantailla duena" Urt II 134.
abantailatsu (SP, Gèze (-llatsü)). Ventajoso, provechoso. "Avantageux" SP y Gèze. v. abantailos.
Ezinago hun eta abantaillatsü da Ama Birjinaren eta Saintien othoitzia. CatS 67. En DFrec hay 1 ej.
abantailatu (SP, Urt I 135, H). Aventajar, mejorar. "Avantager, privilegier" SP. "Avantager. Seme gehiena
abantailatu du" H. Tr. Documentado sólo en la tradición labortana clásica. En DFrec hay 2 ejs. [Ni] alde
guziz abantaillatzea gatik. Harb 217. Batak saindu bat eta bertzeak bertzea superbioki abantaillatu nahi
duenean. SP Imit III 58, 2. Hark abantaillatzen baititu humillak eta bere burua handi dadukatenak beheititzen.
SP Imit I 7, 1. Aitzitik hainitzetan banaloriaren emendaillutzat beltza xuriaren gainean emaiten da haren
kolorearen abantaillatzea gatik. SP Phil 417 (He Phil 420 kolore beltzak xuriarena altxa dezantzat).
Jakintasunak nahi baitu gizona altxatu, eta abantaillatu. ES 175. Lekhu guztietan egin ahalaz bethi ohoratzen,
abantaillatzen eta aitzinatzen zuten. Ib. 165. Azkuerenean ere gipuzkera irten zen [...] abantailaturik. MEIG VII
171.
(Part. en función de adj.). Aventajado, primoroso. Bataz lurreko bertze kreatura guztiak baiño nobleago eta
abantailatuago zeure idurira egin nauzu. Mat 270. Ene Iainko Iaunak egin du hunelako sendagailla
abantaillatua. Harb 271. Agur Maria, alaba saindua, alabetako abantaillatuena, abantaillatuetako dohatsuena.
Ib. 103s. Pagamendu abantaillatuaren esperantzan. Ax 493 (V 319). Emazte haren edertasuna nolakoa eta zein
abantaillatua zen. Ib. 394 (V 257). Elkharganatze guzietan bihotz idekia, trebea, sinplea, emea eta modesta
bethi da abantaillatuena. SP Phil 327. Jainkoak Gizonari eman zioen gauzarik abantaillatuena eta
premiazkoena izan zen mintzoa. ES 381. Sara ene sort-herria abantaillatua eta beregainekoa dela. Ib. 155.
abantailatuki (SP). Ventajosamente. "Avantageusement" SP. Bertze guztiek baiño abantaillatukiago
Espiritu sainduaren dohaiñak eta garaziak ere izan baitzituen. Mat 95. Birjina Maria Aingeruak baino gorago
abantaillatuki iartea. Harb 39s. Zeren han edirenen ditugu, are abantaillatuki, fidatzeko eta esperantza izaiteko,
ahal diratekeien segurantza guztiak. Ax 127 (V 84).
abantailatzaile. "Adjutor, laguntzáillea, sokorritzáillea, solegitzáillea, abantaillatzáillea" Urt I 187.
abantailos (Urt IV 362), abantallus. Ventajoso, provechoso. v. abantailatsu. Haren hiltzia abantaillos eta
prezios izanen zela gure ororen. Tt Onsa 166s (Arima 17 abantaillus). Ez detzatzula [sensuak] behiñere enplega
xede onentzat baizen, zenbait gauza abantaillos edo baitezpadakoentzat baizen. He Gudu 128. Zuñen abantallus
den gaitz ükheitia biziuen erdollaren garbitzeko. Mst III 50, 6 (SP zenbat balio duen, Ch zeiñ progotxos diren).
Galthezazü, ez zihauri plazent, eta abantallus zaizüna, bena eni plazer, eta uhure egiten deitadana. Ib. 49, 3.
Bainan nahi du hala izan gaiten parabisuan, eta hori infinituki abantailosago da. Jaur 406. Ainhitz on eta
abantailos da Birjina Sainduaren eta bertze Sainduen othoiztea. CatAst (ed. 1842), 67. On eta abantailos da,
gizon bat hil dadien populu guzia salbatzea gatik. Lap 235 (V 105). Athera dituztela hanitz gauza [...] ezin
gehiago abantailosak, gu bizi garen denbora hits eta triste huntako. Elsb Fram 186.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
96