A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
abakondo. 1. "(V-ger), nudo de árbol" A. 2. "(V), tronco seco" A.
abakondo. v. abakando.
habala. v. 1 habaila.
abalaio (V-m ap. A), abalu (G ap. A). "Un pececillo de mar" A. v. abadio.
habalari. v. habailari.
abaldeko (Lar, Hb ap. Lh). "Asnas del tejado, costaneras" Lar. "Chevron" Lh.
abaldu. v. afaldu.
abalegi (BeraLzM), abalei (G ap. A). "Manzana que se distingue por su extremada blancura. Abaleia ta
espurua ta gezeta zuria dira sarrik gozoenak (G-to)" A (s.v. sagar). "Abalegi-sagar, cierta clase de manzana"
BeraLzM Sup.
abalia (det.). "Melodía, abalia, aheria, otseztia" Lar.
habalitu. "Ahitua, aphurtua, eñhetsia, akhitua, harikatua, habalitua" HeH Voc.
aballera. v. abelera.
abalu. v. abalaio.
abalzizketa (Lar NoviaS (-ltz-)), abalizketa. "Melodrama, diálogo en música, abalzizketa, otseztizketa" Lar.
"Abaltzizketa, melodrama, diálogo en música. Debe ser abalizketa, como compuesta de abali, melodía e hizketa,
diálogo, conferencia, todo reunido, diálogo de melodía" NoviaS. Cf. tbn. en Larramendi las voces relacionadas
con topónimos amezketa (s.v. cavallar y quexigal), arrasate (s.v. demolición), getxo (s.v. humillo)... Azken
beltza. Abalizketa egintza bakarrean. (tít. de una obra de C. Sanchez Irure premiada en 1915).
abandonamendu. Abandono. Onhesten ditut orozko abandonamendua, ene bihotz khirestasunak, ene
langidurak, ene penak, ene tentazione eta ene gaitz guzien enbrazuak, zure iustiziari satisfatzeko. JesBih 455s.
abandonatu (V-gip ap. Elexp Berg; Urt I 17, Hb VocGr 268, VocBN, Gèze, Arch VocGr), abondenatu,
abundenatu, abandunatu. Abandonar, dejar de lado. "Euskeria geuria da ta abandonatzia izengo litzake
negargarrixa" Elexp Berg. v. utzi (2). Tr. La forma general es abandonatu. Hay abandunatu en Tartas,
abondenatu en Xarlem (junto a abandonatu) y abundenatu en ChantP. En DFrec hay 21 ejs. de abandonatu, uno
de ellos septentrional.
Ene Iainkoa, ene Iainkoa, zeren abandonatu nauk? Lç Mt 27, 46 (Echn abandonatu; TB, HeH, Dv, Ur utzi,
Hual desanparatu, Ol zapuztu). Ez nazazula othoi abandona neure azkeneko partiadan. Arg DevB 154. Zuzaz
abandunatu denak behar baitu peritu. Tt Onsa 173. Bañan, Jauna, ez nazazula abandona. Gç 46. Ez nazazuela,
ni zuen zerbitzaria, abandona edo ene menera utz. He Gudu 93. Merezi zinduen beraz Jainkoaz abandonatua
izatea. Brtc 249. Zure eta zure seme Dibinuaren zerbütxiaren ez jagoiti abandonatzera. Mercy 22. Oh ehiza nahi
hüillantü / ene Jinko handia? / Nahi düka abandonatü / Nabarruko jentia? Xarlem 581. Abondenatü gütiala /
Orai diat sinhesten. Ib. 999. Abandonatzen ziuzten bere onthasunak, edo pobrei ematen ziuzten. Jaur 202. Ez
othoi abandona zure semiak! Etch 656. Ez da herririk hain abandonaturik zeinetan ez baitire aurkhitzen zenbeit
arima leial. MarIl 8. Ene Jinkua, zeren abandonatü naizü? UskLiB 42. Baiñan orai zahartua / naduka
abandonatua. Gy 261. Denbora da aitzina juaiten, / sekül'ez argitzen, / üdüritzen zait naizüla abundenatzen.
ChantP 116. Anima galdu kulparik gabe, / gorputzak abandonatzen... / despeida txarra guretzat dator /
ezpagerade mudatzen. Xe 343. Txala bere salletik / abandonatuba. Ud 102. Zure arartekotarzünari hersatü dena
izan dela abandonatürik. Ip Hil 48. Jokua abandonau ta / orla gelditzeko / etzeukan esperantzia / irabazitzeko.
EusJok II 164. Jainkoaz othoi, ez gaitzazula abandona! Lf Murtuts 28. Zeruetako Jaunari oiu egiten zion
saminki bakartasun ikaragarri artan abandona etzezan. Etxde JJ 248. Andra txarra zuan baña olan ezingo juat
abandonau. SM Zirik 120. Eznaiz itzuliko egundo sekuletan / abandonatu dudan harizti beltzera. Arti MaldanB
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
93