A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
asiari. Ldi IL 89.
aldaperea (det.). "Declive, declivio, aldapa, aldatsa, aldaperea, aldatserea" Lar. "Aldapere (Hb), versant
escarpé" Lh.
aldapots (V-ple-m ap. A). Eco. v. oihartzun. Ozen bialdu abotsa / entzuteko aldapotsa... / Ta ixiltasuna,
erantzunik ez... / Uzkurtu yatan biotza. Atutxa Mugarra 38.
1 aldar (V), aldaar (V-m-gip), aldaer (V-gip), aldeer (V-gip). Ref.: A (aldar, aldaar); Iz ArOñ (aldaar). 1.
(Adj.). "(V), cosa ladeada" A. "Aldaar (V-gip): 1.º inseguro, ladeado, alicaído. 2.º en declive" A. "Camino
inclinado como para volcarse el carro" Iz ArOñ. "Aldáar xaok, se dice de una piedra que no se ha colocado en la
posición debida según el cordel" Ib. "Aldáer, aldéer dao, está inclinado (un camino, una piedra, un palo. etc.)"
Ib.
"Aldar [...] (V-arr-oroz-m), lugar costanero, estéril" A.
2. (V-gip ap. Elexp Berg). (Sust.). "Caída, desnivel [...]. Azpixak aldar puxka bat pe badauka ta orregatik
gelditzen da kili-kolo maixa" Elexp Berg.
- ALDARREAN. En desnivel. "Aldarrian dago soo aura ta eztakitt zela ibiliko gan goldatzeko" Elexp Berg.
2 aldar. 1. "(V), canica" A. 2. "(V-gip), el canto liso de las tabas" A.
3 aldar. "(R), ribete ancho, rojo, que ponen las roncalesas por dentro de la saya (es tradicional)" A.
4 aldar (L, BN, S ap. Lh, que cita a Lf). Ímpetu; impulso. "Arranque, ímpetu (Darric)" DRA. v. 1 oldar. Bi
untzi... dohazilarik... elgar jo baitezake aldarrean. HU Eskual 15-7-1898 (ap. DRA).
aldara. "(Lf), translation" Lh.
(Como segundo miembro de comp.). Mediatarrak, igeska burruka oi dutenak; Arabiarrak, leku-aldara
erraxekoak. "De mudables casas". Berron Kijote 199.
- ALDARAZKO. Retirado, recoleto. Nahi naiz [...] izan aldarazko ta lanezko neskatxa etxean. "Fille de
retraite". Birjin 259.
aldarade.
Recogimiento, vida retirada. Bethi egia izanen da bizitz-aldaratua dela bizitz-izpiritualaren zaina;
aldaradean aurkitzen ta dastatzen dela Jainkoa. "Retraite". Birjin 439s. Beiratzen duzuen aldarade hertsiaz
eman zarete [...] trabetarik gerizian. Ib. 506.
aldaradura. v. altaradura.
aldaragarri. (Lo) que hace apartarse. Imajinatu dutén guzia eztela abusu bat eta enganio bat baizen,
othoitz egiteko egiazko formatik nehoren erauz eta aldaragarri baizen. Lç Ins G 5r.
aldaragune. Retiro, recogimiento. Bakean utzi zuten bere aldaragunean. "Retraite". Birjin 552. Lehenago
nere burua hertxatu behar nuen aldaragunea begiratzerat. Ib. 561.
aldarakin. "Aldarakinak, [...] épargnes, économies" Dv.
aldarakunde (Dv A). 1. "Action de mettre par côté, d'écarter" Dv.
2. (Dv A). "Au fig., [action] de faire une épargne" Dv.
aldarakuntza (Dv A). 1. "Action de mettre par côté, d'écarter" Dv.
2. "Aldarakinak, [...] aldarakuntzak, épargnes, économies" Dv.
aldaraldi. Retiro. Dathorren igandean aldaraldian izanen da. "Retraite". Birjin 118.
aldaraleku. Uznazazu beraz, othoi, ner-aldara-lekhuaren hautatzerat. "Lieu de retraite". Birjin 490.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
916