A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aldakoikeria. Veleidad. Biyotz doitsu-doitsuba! [...], nere argaltasun ta aldakoikeriren sendagai [...]
artzen zaitut. Elizondo KristPE 144.
aldakor (V-gip ap. Elexp Berg; Lar, Añ, Izt 76r, Dv). (No ref. a personas). Cambiante, variable, sujeto a
cambios. "Alterable" Lar. "Mudable", "variable", "versátil" Lar y Añ. "Oso umore aldakorra dauka Felixek"
Elexp Berg.
Tr. Más frecuente al Sur y fundamentalmente en textos del s. XX. En DFrec hay 18 ejs.
Emen lurrean gauza guziak aldakor eta aitzen diranak izatea. Arr GB 62. Mendiak eztira aldakor, lengo
lengoak dagoz, beti batean. Ag Kr 213. Aize aldakor, edoitsu, euri, trugoi, oñastu ta abar sarri egoten zirean
lekuan. Echta Jos 279. Ez duia, bertzalde, irabazpidea hain neke, hain xuhur, hain aldakor, hain huts egin errex,
non lagungoari ez bailezoke eman ahal harek eskatzen lioken laguntza izpia? JE Bur 200s. Lur gainaren itxura
aldakorrak. Ib. 159. Biguna, aldakor eta erabilkorra, nai dan itxurak artzen ditu [euskaldunen txapelak] ta era
guztietara jantzi deike. Ag G 164. Izkerak eurenez aldakorrak doguz, ilkorrak. A LEItz 132. Jai-igande
aldakorrak. ArgiD 11. [Lurreko atsegin] guziak dira aldakorrak, zarkor eta galkorrak. Inza Azalp 113.
Iguzkitarat irriz jausten da; --balu gizonen gogoa, / Jakin lezake guk dakiguna: zoin aldakor den aroa. Ox 63.
Tokiek izena artzen duten zerbeit ura ez da igikorra maizenik, ez da aldakorra. FIr 166. Urtziki gauza oro? / Ez,
oro aldakor! / Gaur loraz daguana bijar baita legor. Laux BBa 126. Escala móvil deritxoen aloger aldakorra
ipiñi dabe. Eguzk GizAuz 150. Orain on, bare; laister agiyan / ekaitzu, nasi... / Nork esan iñoiz aldakor danik /
urdin txau ori? EA OlBe 74. Irrikitzen nituenak, nire kide ta niretaratu uste nituenak, / zahartzeak ene gandik
aldendu ditu: / Aldakor dena baizik ez dago nire kide. Mde Pr 307. Urrerik, zillarrik edo beste on aldakorrik edo
galkorrik ez baitzun eskatzen. Or Aitork 116. Iainkoaren zuzentasuna aldakor al da orregatik? Ib. 65. Arbolen
kulunkaera arrigarri ta aldakorrak. Txill Let 25. Lendikan ona bizimodua / oso aldakorra dator: / len oñez eta
gaur edozeñek / daukaz belbil eta motor. BEnb NereA 217. Odei zuriek zeru urdinean bata bestearen atzetik
itxura aldakorrak hartzen zituzten. Osk Kurl 82. Eguna oso aldakorra da, / bizitza, zertan esan ez. Gand Elorri
95. Gure adimenduak moldatzen dituen ideiak eztaude materiari lotuak; abstraktuak dira, igeskorretik eta
aldakorretik urrunduak. Vill Jaink 146. Alkarrenganako gurari ta lokarri zintzoa, ziur ta ez aldakorra izatea nai
leuke neskeak. Erkiag BatB 172. Noraezekoa, aldakaitza, nai ta nai-ezkoa ta betikoa du gai iakintzak. Aldakorra,
oraingoa, balizkako ta badaezpadakoa, iakintzarekiko bide ta abagune daiteke bakarrik. Zait Plat 36. [Ideia
bakar] haren izaitea balin bada zer nahi izaite aldakor bakotxetan banakatua. Lf ib. XXIII. Ekaitzek eta zeruko
ezotasun aldakorrek bideak aldatu orduko. Ibiñ Virgil 78. Bizia ez da nehoiz egoiten bere dohainen betean, /
aldakorra da nola eguna goizetik arrats artean. Xa Odol 320. Guda-gauzak beste edozer baiño aldakorragoak
dira-ta. "Sujetas a continua mudanza". Berron Kijote 94. Mundu urduri eta aldakor horretan aurkitu behar dugu
bizilekua. MIH 138. Hitzak berak, hizkuntza baten zatirik aldakorrenak eta askatuenak, ez dira ezer hiztegi
osoaren egituraz eta sistemaz kanpora. Ib. 348. Giro berezien begitarte aldakorra itzultzen eta irakurleari
erakusten. MEIG III 106.
(V, G, BN; Añ, Hb ap. Lh, Dv, H), altakor (R). Ref.: A (aldakor, altakor); Iz ArOñ; Etxba Eib. Voluble,
veleidoso. "Voluble" Añ. "Aldákorra da, es voluble, ligero, tornadizo" Iz ArOñ. "Veleidoso, inconstante" Etxba
Eib. Aldakorra eta alditsua. He Phil (ap. H; tal vez error por mudakor eta alditsu que aparece en He Phil
271). Gizon aldakor, kañabera bezala edozeñ aizerekin beñ batera gero bestera dabillenen bat. AA III 481.
Seguru nago ere etzerala gizonak bezala aldakorra, beñ esaten dezunetik alda zaitezkena. Echve OngiB 161.
Gogoa bi aldetara dadukan gizona, aldakor da bere bide guzietan. Dv Iac 1, 8 (Ker, IBk, IBe aldakor; Lç
inkonstant, He ganbiakor, TB sanyakor). Pekatari oiturazko, aldakor, onbear triste hura. Arr May 179. Eta
nolaere gizonen naiera ta borondateak aiñ aldakorrak ta irabiazaleak bai diraden. Aran SIgn 100. Gizona
aldakorra (mudable) da berez; baiña txarretik onera nekez biurtuten da, onetik txarrera erreztasun andiagaz.
Ag AL 78. Jantzi apañaren barruan bada-ezpadako biotz aldakor txakillak ugari. Ag G 35. Biotza aldakorra da.
Ol Imit III 33, tít. (Mst khanbiakor). Aitta Santua ez da gizon aldakor, utseginkorra Elizari dagozkion gauzetan.
Inza Azalp 101. Gu oso aldakorrak, txit aulak eta pekatariak izanik. ArgiDL 91. Eta bilddur nok aldakorra eteduan
[kañabera au], axiari beti buruba makurtuten yautsok-eta. Altuna 11. Orregatik orduko euskaldun asko, nai
ta nai ez, bizitokiz aldakorrak izan bear. Udaran goietan, neguan beeretan, gaurko artzai batzuek bezela. JMB
ELG 68. Iraunkorretan baña nazan igikorra! / Txar bidian zintzua, zeugan aldakorra. Laux BBa 68. Aldakorra
da, noski, gogoa; igikorra, berez, naimena. "El alma es sin duda voladora". Aitzol ib. VI. Orren erreza dezue
mingaña! ta orren aldakorra biotza! NEtx Nola 31. Gizona sarritan oi da aldakor. Etxde AlosT 66. Jainkosa
aldakorra. Mde Pr 140. Poli ain aldakorra izan ez balitz. Anab Poli 8. Gizoste aldakorrak, asper-asper eginda,
erbestera iaurti zezakean. Zait Plat 76. Giza-biotza ain da aldakorra eta aspertzen erreza. Vill Jaink 159. Ain
aldakorra da gaztetxoa! MAtx Gazt 5. Zeorrek eragotziko dizkiezu alako iolas alperrak gogo aldakor auei. Ibiñ
Virgil 109. Cosma de Torres Valenziako apez aldakor suharrari. "Prêtre versatile et ardent". Ardoy SFran 193.
(V-gip ap. Etxba Eib; Lar, Añ). "Migratorio, batetik bestera aldakorra" Lar y Añ. "Beti izan zan ipurloka
aldakorra, iñun iraun ezindakua" Etxba Eib. Jendea ez dago bethi lekhu berean: badabila ardura harat hunat
bere puska guziekin, nun errexkiago haziko ahal den bilha, eta bertze alde berenaz aldakor delakotz. Prop 1884,
271.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
906