14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

Jolasean ziarduen beste mutiko batzuk, euren kirolketea utzi, eta mutiko eldubarrion ondora ta albora ziran.<br />

Erkiag Arran 56. Bildur naiz, bere albora nadinean ezin barkatuzko irakiñak ez ote naun erasoko. Etxde JJ 277.<br />

2. (V-gip ap. Etxba Eib; Añ). (Con ablativo). Alejar(se), apartar(se) "Ladear, [...] alderatu, alboratu, alde<br />

batera egin" Añ. "Hacerse a un lado. Alboratu ez bazan, trenak zapalduko eban, [...] si no se hubiera apartado, le<br />

habría pillado el tren" Etxba Eib. "Alboratizu lapiko ori, [.] retira (pon de lado) ese puchero" Ib. "Alboratutzia<br />

izan ez bazan sasoiz, galdua zan, si no hubiese sido el apartarse con oportunidad, se hubiese perdido" Ib. "Ez<br />

zetsan ardura alboratzia, no le importaba hacerse a un lado" Ib. Erbi bat baño ariñago, jaiki eta belar-metatik<br />

amar bat urrats alboratu zan. NEtx Antz 144. Begiak alboratzen ditu, tenta-bidean ez erortzeko. Ib. 143.<br />

Milimetro bat ere etzitzaizkion alboratzen haizkorakadak. Osk Kurl 92. Ezin du eraman Aren argi-ziztaren<br />

gogorra [...], eta pitin batean beintzat, alboratzeko eskatzen dio xamurki begi oien dirdira. Onaind in Gazt<br />

MusIx 154. Gure herriak, bortxaz eta ezin bestean, ikastolak sortu ditu, eskoletarik aparte. [...] Bide beretik<br />

abiatzen da Euskal Unibertsitatea, Uztarizkoaren eredura, Euskal herriko izan dezakegunetik alboratua. MEIG<br />

IX 32.<br />

3. Dejar a un lado. Camilo Scalligeri-k, Cacaseno edo dalako ixen itxusizkoren edestija gettu eutsan, eta<br />

arrezkero Bertolda, Betoldin eta Cacasenoren ixenaz dabiltz idazti baten batuta idazle bitzubon edestijak. Baña<br />

euzkerara itxultzeko asmoz Ittalira eskatu neban idaztijak, bat-batez alboratu dau Scalligeriren lantxu au, ta<br />

neuk be, [...] beste ainbeste egin dot. Otx 6.<br />

- ALBORATZE-ERASO. Abordaje. Itxaslapurrez osatutako ontzi-gizon talde bat alboratze-erasoan, barkueskaletatik<br />

lau atzaparka igoz. Etxde Itxas 50.<br />

albore. Albor. Podere baneukaike tenplatzeko / neure begi beraoen alboreak! Lazarraga (B) 1193rb.<br />

alboregitu. "Acercarse demasiado" Lar y Añ.<br />

alborengo (V, G ap. A; Aq 84 (G)), alboreango (A Morf 124), albori(e)ngo (V-m ap. A). Pulmonía. "Dolor<br />

de costado" Aq 84. v. ALBOKO MIN. Bisitau begijee bere gorputza [...] bijotzeko minak, eraitekuak,<br />

alborenguak, palta bagako buruko alaak. fB Ic II 293. Nai alborengo bategaz ill, nai atsekaba bategaz gaixotuta<br />

ill, guztia da illtia. fB Ic III 261s. Gaizki zegoan gizagaixoa, birikeri, alboko edo alborengoarekiñ (pulmonía).<br />

Ezale 1897, 187b. Gaixorik badabill, eztul txarra badauka, alborengoa badau. Ag Kr 130. Atzenean gexotu zan<br />

alboreangoaz. Echta Jos 107. Izango dira berriz ere eztulak eta alborengoak sendatzalle gaixoari gaberdian<br />

jaiki erazteko. Ag G 94. Alborengo (pulmonía) gaizto batek beste auzoratu zuen. Etxde JJ 233. Guk eztugu emen<br />

galdetzen zergatik edo nola aize-bitarte batek sortu dezaken alborengoa (pulmonia). Vill Jaink 119s. Biriak<br />

artuak ditu; biak ganera. Alborengoa dauka. Erkiag BatB 98.<br />

- ALBORENGO BIKOITZ. Pulmonía doble. Medikuak esan zuen alborengo bikoitz bat zeukala, eta egun<br />

berriaren argia etzuela ikusiko. Arti Ipuin 29.<br />

Etim. De albo 'costado' + -rean (ablativo) + -ko.<br />

alboreña (det.?), aberiña (det.?). "Alboreña, aberiña, el aparejo para pescar chipirones. (D. Salis Léx.<br />

Bidasoa)" DRA.<br />

alborma. "(V-ple-arr), tabique, pared secundaria que sirve de apoyo a otra" A. "Alborma baten adriluari eusteko<br />

izaten dan zurruna" A DEV (s.v. aldabia).<br />

alborna. v. alburno.<br />

albornia. "Albornia, ajofaina, vasija de barro" Lar.<br />

alborno. v. alburno.<br />

albornoz. "Albornoz, capote de aquella tela [barragán], albornoza, albornozko kapa andia" Lar.<br />

alboroka. v. alboroke.<br />

alborokari, albarokari (S-saug ap. Lh). "Querelleur, séditieux" Lh.<br />

alboroke (V (+ albooke V-gip), AN-araq (albooke), S), alboroka (V, G), alboka (AN-gip), alboke (V, G, AN).<br />

Ref.: A (alboroka, alboke); Iz ArOñ (albóokia); Garbiz Lezo 214; Satr VocP (albooke). Alboroque. "Robla o<br />

alboroque" A. "Alboroque o ligero refrigerio con que se sellan algunas compraventas" Ib. "Alboka, rancho que se<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 893<br />

mende.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!