A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
belauniko daguala, bestean albokerara etzunda, zelan otuten jakon. Mg PAb 128.
b) Indirectamente. Beste bekatuekin ofenditzen da Jangoikoa zearretara, ta albokerara bezela; ez artez artez,
arpegiz arpegi, bai bere kreaturetan edo legea ez gordeaz. Mg CC 241.
2 albokera. v. albakera.
albokero. "Alboguero" Lar. v. albokari.
alboki. "Bois ou pièce de platane" Dv A.
albokide (Lar, Hb ap. Lh). "Convecino, [...] albokidea" Lar.
- ALBOKIDEKO (Lar, Hb ap. Lh). "Colateral, aldekidekoa, albokideakoa" Lar.
alboko (V, G; Añ). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. 1. Vecino; persona o cosa cercana, próxima. "Albokua
ikusi eziñik bizi zan gizajua, el pobre vivía no pudiendo ver al vecino" Etxba Eib. "Vecino que vive en el mismo
piso o en una casa contigua. Alboko guztiekin asarretuta ei dabill, ume zaratak diela ta eztiela" Elexp Berg. Cf.
ALBOKO (s.v. 1 albo). Dantzarijak albokuari belaarrijan esaten deutsazan berba desonestubak. fB Olg 160
(121 edo noberari edo albokuari). Zure izena zapaldu nairik eregiten dau / Buru altsua, eta biltzen dauz
albokoak, / Gu galdutea erabagirik batzarre atan. AB AmaE 437. Jakintsu andi bat oian geldirik / Eguan lo
gozuagaz / Eta amesetan etorri jakan / San Anton albokoagaz. Ur PoBasc 206 (ref. a un cerdo). Aurrekoari
emon da albokoa gorde, au jo ta bestea zapaldu [...] an izan ziran angoak, eliz-aurreko enparantzatxoan. Ag Kr
175. Albokoa norbera baño goraxeago ez ikusteagatik larogei eguneko garizuma igaroko lutekenak badira. Ag
G 259. Oni ta besteari, aurreko ta albokoari bultza egiñaz [...] bear aña leku idoro eziñik. Ib. 180. Eldu eutsoen
besoetatik. Berak albokoai ukabilkada onak emoten eutsezan. Or Tormes 113. Gizaldietan bazterra zaintzen /
gau ta egun or egona, / begira orain gudari orri / zartzaroan el yakona: / albokoen etxamona. Atutxa Mugarra
(ap. DRA). Euren bizitzan alboko ta auzo, lagun ta adiskide [izan daben itxasoa]. Erkiag Arran 85. Etxe zaar
orrek ez dauka zer salbaurik! deadar egin eutsen alkateak. Albokoak su artu dagien egin bear dozue alegin.
Erkiag BatB 12. Albokoen ormak baiño beteagoak [...] ziran zaldunaren baratzekoak. Ib. 43.
v. tbn. Otx 35.
Pozik yoian Xirdo bere, Arantza beltzerana alboko ebala. Erkiag Arran 47.
Euskotasunaren gaizkakunderako, IRU MILLA lagun zintzo bear ditugu. Bear-dirua ta iragarkiak orren
[egunkariarekiko asmoaren] alboko ta ondorengo yo ditzakegu. Ldi IL 81.
2. "(AN), padrino de boda" A.
3. "(G), pulmonía" A. v. alborengo. Gaizki zegoan gizagaixoa, birikeri, alboko edo alborengoarekiñ
(pulmonía). Ezale 1897, 187b.
4. "Albokoak, los privados (cortesanos)" A Apend.
5. Ayudante. Alboko batek Loiolaz ere / berori aitortzen zuan. "Y de Loyola afirmó lo mismo uno de sus
adláteres". Or Eus 257. Yosue, Nunen semea, zure albokoa. Ol Deut 1, 38 (Ker, BiblE zure laguntzail(l)ea).
6. "Albóko bat artu, un golpe en el costado" Iz ArOñ.
albol. "(V-ger), cuñas laterales que sirven para sostener el mástil" A. De alba + o(ho)l.
albomin. v. albamin.
albondiga (Lar), almondiga (V-gip ap Elexp Berg). "Albóndiga, albondiguilla, guisado conocido,
albondigea, arbilgeta" Lar. "Almóndiga. Zaharrek izan ezik, gaur egun almondiga esaten da" Elexp Berg.
albondigilla, almandongilla (V-gip ap. Elexp Berg), amandongilla (V-m ap. Zubk Ond), a(l)mondrongilla (Vgip).
Albondiguilla. "Amandongillak, aragiagaz egiten diran pelota txikiak: albondinguillas" Zubk Ond.
Ore edo pasta onekin berarekin egiten dira pastelak edo arbilgeta edo albondigillak. Cocinan 27.
alboño. v. albainu.
albooskaa. v. alboranzkada.
alborada (Lar (+ alboradea det.) H). 1. "Alborada [...], se aplica al amanecer el sol y el día" Lar. "Aubade"
H.
2. (Urt V 138, H), alboada. Alborada, música al amanecer y al aire libre para festejar a alguien. "Fenestrae
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 891
mende.