A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
gaztiak. EusJok 49. Aguretxuaren belarrijetara eldu zan bein albista edo izpar au. Kk Ab I 24. Erroi zarra zer
dakasu albiste? / Alamarkea galdu dala dinoe. Balad 44. An inguruan jaiua dan abade gaste batek albistea
bialdu dau Meza emoten duala onen egunetan eta onen ordutan. Kk Ab II 68. Erantzun ziran: "Albisti ori / iritxi
bada zugana, / inbusteron bat etorriko zan / ezin supritu zubana". Tx B I 140. Esan bezela neskatxa orrek / eman
ziran albistia, / errespuesta aditu arte / larri egon zan tristia. Ib. II 155. --Jakin biar deguna da [...], zergatik
etorri zeran berriz etxe onetara. --Zuei albiste bat emateagatik. Alz Burr 29 (v. tbn. con eman en Azc PB 242
albistea (det.), EE 1885a, 531 albista eta berri ona, Ag G 345, Erkiag Arran 171 albiste). Bakaldunaren
belarrijetara be eldu zan albista barregarri au. Otx 88. Apustu arrigarri artan bildutako albistak egoki ta
entzungarri jaulkiko zitun. TAg Uzt 255. Albista txarrak zeramazkin. Ib. 260. Eztu iñola ere albiste ori
zabaltzerik nai. NEtx Antz 42. Xabier gaxorik zaneko albiste txarrak jo zuan Izar-en biotzean.. Ib. 158. Eguneko
gorabera, albista, izpar ta esamesak alkarri agertu ta adirazoteko. Erkiag Arran 13. Albista txarren bat ala
zeregin astunen bat al dakaztazu? Ib. 91. Albiste auxe zabaltzen eziñ / asper ninteke iñola / baserritarren
etorkizuna / gaur ganaduan dagola. Basarri 141. Bere amari bialdu nai leuskeo albistaren bat. Erkiag BatB 125.
Bizimoduaren barri ondotxo daki, ta adiskide barriari munduko jakituriaren albista zeatz emon dagikeo. Ib. 127.
Beti albiste bera bait dakarkite. Lab SuEm 172. Donostiako Albiste ta Turismo Eralguntzak. NEtx LBB 77. Ni
asko poztutzen nau, Lasarte / gaur emengo albisteak. Uzt Noiz 128 (Sas 178 albixta eman). Albistea eman zien
bentariak, bentan zeuden guztiei, etxe-lagunaren eroaldia. "Contó el ventero a todos". Berron Kijote 53 (v. infra
ALBISTE EMAN).
v. tbn. Onaind in Gazt MusIx 152.
(Como primer miembro de comp.). Eskutik eskura ebiltzan paper albistariak lagunterien albiste-gosea asetu
ezinik. Ag Kr 200. Berriz ere aipatu zion aako albiste-mandatu ura, bere partetik bere andere Dulzineari
egitekoa. "El recado y embajada". Ib. 225.
- ALBISTEA EGIN. Visitar. v. albistatu. Erabaki zuten agur egitia lur txarrari eta Italiarunz bidegitia. Ez
ordia lenik Jerusaleni albiste bat egin gabe. Bv AsL 218. Jerusalengo errian egin zien albistia tenplo santu
guztiei ta Jesusen oroitzapenako toki denai. Ib. 221.
- ALBISTE EMAN. Dar noticia de, comunicar; avisar. Haren ama joan zen bezain sarri, lehiatu zen Am-
Eskolastikari albiste ematerat. Birjin 132. Ta ala zai ta zai noiz itzuliko / zeudela... aiek baño len / Mirariaren
albiste emanaz / euri mardula ari zuen. SMitx Aranz 64. Sorterriko laguntza / eraman deiegun / ta albiste eman
esanaz / nola bete degun / berenez ezin zuten / promesa Arantzazun. Ib. 234s. Albiste eman zion bere ezkutari
Santxori zeiñ egun ta zeiñ ordu erabakiak zeuzkan, bidean abiatzeko. "Avisó a su escudero". Berron Kijote 88.
Utsa litzake noski albiste-ematea. "Más gran simpleza es avisarte desto". Ib. 157.
- ALBISTE-PAPER. Periódico (publicación). v. albistaria. Beste saltzaille zaarragoak ez eben oiturarik,
albista-paperak oiuka agertzeko. Erkiag BatB 31.
- ALBISTE-SARI. Recompensa por una noticia. "Albricias, regalo por buenas noticias, albiste saria" Lar.
Baldin Sau-en il-berria eraman zuenari, albista-saria artu-ustean, bizia kendu banion. Lard 185.
albistedun, albistadun. Noticiero, divulgador de noticias. Txiondor saltari, bular gorriak, / Urten deutsala
bidera, / Ain zuzen bere maitte dabenen / Soloko orma-ganera / Txir-txor da txir-txor, guztiz kantari, /
Albistadunen antzera. Echta Jos 212.
albistetxo. Dim. de albiste. Ta zuri deutsudan begiruneagaitik albistetxu batzuk geiago emon gura
neuskizuz. Ag AL 169.
albitai. v. albaitari.
albitar. Albigense. Albitar eta birruguzleak deritxoegun siñausleak. Eguzk GizAuz 15. Hamairugarren
mendeak erhausten ikusi zituen, bai-eta konbertitzen, Albitar heretikoak. Zerb IxtS 105. Albitar tropak. Ib. 105.
Albitarren aurkako [gurutzada]. Mde Pr 309.
v. tbn. Inza Azalp 90.
albitz (V-oroz-gip, G-goi-to), almitz (V-gip; Aq 241), alpitz, albiz (V-m). Ref.: A; Iz ArOñ; Elexp Berg (albitz,
almitz). 1. Heno. "Una hierba de los montes" Aq 241. "Heno, planta de la familia de las gramíneas" A. "En
estas alturas [1200-1300 m.] crece la hierba fina, que los pastores llaman aitz-belarra [...]. También se da otra de
hoja más grande y más ancha, y a la que los pastores distinguen con el nombre de albitze, 'heno' del diccionario
de Azkue (G-goi)" F. Barandiaran AEF 1955, 132. "La hierba de hoja larga y áspera que así se llama" Iz ArOñ.
"(Brachypodium pinnatum). Lur pobre, itzaltsu edo kare gutxikoetan hazten den belarra. Belar arrunta da, baina
lehorragoa, animaliek ere jaten ez dutena. Txakurrek tripako minez daudenean botaka egiteko jaten omen dute.
Astoek ere jaten dute" Elexp Berg. v. elbitz. Izpia mami belarrak duño, / gorritu baiño lên alpitz (erratz), /
ebaki nai du: xûrtu ez dedin / bota-âla segak ipurdiz. "Antes que se torne roja la grama". Or Eus 296.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
883