A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Espirituales'. Ib. 30. Ori albistatzen dutenen irakaste pretxuskorako, eskaintzen degu "Loiolako" oroitza-txiki au.
"De los que visitaren". Aran EE 1883b, 65. Ezin egon zitekian geroztik San Franzisko San Benitoren semiak
albistatu gabe. Bv AsL 223. Florentzian zeguala, iru mutil txiki, gurasuak lagun, juan ziran San Franzisko
albistatzera. Ib. 86.
2. Anunciar, notificar. Aztu eztedin [...], ongi deritzot Euskalerriko oitura zar bat albistatzea. Ag RIEV
1918, 69. [Kanpaiak] Talan... talan... / Aloñaren maldan. / Aro berri argi bat / albistatzen zuan. SMitx Aranz 12.
albiste. 1. Albricias. v. albiriste. Atsoak, albiste neuri indazu, / zegaiti deutsudan negu gustiko / zer esan
ifini sugaterako. EgiaK 90.
2. (G, AN, L; Lar, Izt 9r, Hb ap. Lh, Dv, H), albista (V; H), albieste (AN, L-ain), albizta. Ref.: A (albieste,
albista); Iz ArOñ (albísta). Noticia. "Albricias, buenas nuevas, noticias" Lar. "Albiste, avis que l'on donne d'une
chose" Dv. "Bonne nouvelle" H. "Urrengo korreoan onera aitak eman zuelako albistak zituen andre kondesak"
Ib. "Albísta bat bialdu, enviar un recado. Albísta bat ekarri, traer una noticia" Iz ArOñ. v. albiriste (2), berri
(II), izpar.
Tr. Documentado en textos meridionales desde principios del s. XIX, al Norte lo hallamos en Birjin y en
Duvoisin. Hasta casi finales del s. XIX albista parece ser la forma predominante. Después, albista es más bien
vizcaíno y albiste guipuzcoano, aunque hay albista en T. Agirre y Mokoroa (7) y albiste en el Kresala de D.
Agirre. Hay además albizta y albizte en algúnos ejs. de Azkue y J.A. Irazusta (Bizia 113) respectivamente, y
albixta en Uztapide. En DFrec hay 59 ejs. de albiste y 1 de albista.
Bera joan zitzaion atsegin guzietako albiste horren ematerat bere aizpa Birjiniari. Birjin 611 (cf. infra
ALBISTE EMAN). Egunero dauka ume bata ganik albista txaarra, bestia ganik injurija, bestia ganik gosia, ta
guztietati illgarrija ta mingarrija. fB Ic I app. 8. Zeruetatik ekarri eutsun / Angeruak albistea, / zu-gan aragiz
yantziko zala / Ait' Eternoaren Semea. Añ EL 2 231 (EL 1 217 enbajadea; v. tbn. con ekarri en Arr GB 126, JanEd
I 108, Ag G 329, Inza Azalp 154, Lab SuEm 172, Iturzaeta in Uzt LEG I 188 albiste, Otx 51, TAg Uzt 272
albista, JanEd I 108, EusJok II 51 albistia (det.)). Albista ori juanda laister / an Erromako errian, / Senadu
danak erantzun zuan [...] guk ere ori egingo degu. Izt Po 145. Erromako kristauak artu zutenean San Pablo
urreratzen zitzaien albista, [...] bidera irten zitzaiozkan. Lard 530 (v. tbn. con hartu en Arr GB 128, Echta Jos 93
albista). Erregea albista onekin aserretu zan. Ib. 432. Nori bere albistak aditurik, Jesus guziakin batela batean
sartuta, Betsaidako eremu bateronz joan zan. Ib. 399. Ordurako Magdalenak zabaldutako albistarekin
Apostoluak eta ikasle asko Pedro-ren etxean bilduta zeuden. Ib. 470. Angeru San Gabrielek Jaungoikoaren
amaren diñade guztiz altuaren barri on eta albistia emon eutsanian. Ur BulaAl 33 (BulaG 531 albista). Ez
darotazu albisterik eman, eta nik ez dut egun arteo aditu. Dv Gen 21, 26 (Ur abertitu ere eznauk). Zu arkitua
nola izan zeran albista gozoarekin alik lasterren mandataria bialduko diet. Arr GB 107. Baña ai! eta albiste
izugarri batekin natorkizu. Ib. 27. Kondeari albiste atsegiñak emanaz. Ib. 10. Mendi onetan Jaungoikuarekin
itzegiten zuan; an Jesusek albiste onez biotza alaitzen zion. Bv AsL 117. San Franzisko sartzen da Españan.
Albiste ederra datorkigu. Nundik ordia sartzen da Españian? Ib. 120. Orra bertsuak jarri / Udarregi gaztiak, /
euskeraz eman ditu / bere albistiak. Ud 104. Nigana etorri zan / zure albistia, / ez nintzan atrebitu / en blanko
uztia. AzpPr 65. Gertaera zarren albistarik euki nai badozu, neure irakurle euskaldun biotzekoa [...], zatoz
neugaz batera Franziaruntz. Ag AL 9 (v. tbn. con eduki en Echta Jos 189 albistea (det.)). Bart arratsean agertu
iatan prankotar gizon bat, albiste batzuk ekarriaz da beste batzuen eske. Ib. 116. Aztertu bear zala zelan izan
zan Arnoldoren eriotzea, ta argitaratu bear zituala ekizan albisteak. Ib. 102. Ezeban lez botaten / etxera kartarik
/ emazteak ezeukan / inoiz albistarik. Azc PB 96. Baina agindu ezebanez / aurreti albistarik / agertu zan
Markaidan / inok iakin barik. Ib. 134. Jose Manterolak, oraintxe amasei urte argitaratu ebazan nire Aita
maitean bizitza ta izakera-albizta batzuk. Berak erakutsi ebazanez, zerbait neure kontura orniduaz, agertuko
dodaz nik albizta orrek. A in Azc PB 3. Zuek, gizon da emakumeak, jakiaz legez, ni albista edo barriakaz bizi
naz. A Txirrist 6. Nok [...] biotza eukiko dau, alako barri edo albista bildurgarrizkoa berari emoteko? Itz Azald
162.
(s. XX). Jakingo leukie barri edo albiste bat lurpean gordeta egongo balitz be. Ag Kr 130 (v. tbn. 206 con
jakin, 190 con jakin eragin). Zabaldu eizan aida baten erri guztian albistea. Ib. 85. Biltzen dira [...]
ardangeletan albiste berriak entzun ta esatera. Ag G 81. Arriturik gelditu ziran [...] albiste auek ezagutzean. Ib.
289. Gaztelerrikoen albisteak ere bazituan, albiste onak. Ib. 206. Azoka da [...] ez bakarrik salerosketako
garaia, baita ere albisteak jakiteko era ederra. Ib. 79. Ez nator ere, Elgoibarko seme ospatsuben albiste batzuek
an eta emen bilduta, zuen begien aurrean jartzera. Muj RIEV 1907, 544. Ori da albista alatsua ene alabea!
Echta Jos 283. Andik biraldukot, jazoera orren albistea. Ib. 188. Paper onetan etorren albistea nortzuk bizi
zirean. Ib. 255. Matik jakiebanean albista barri au [...]. Ib. 229 (v. tbn. con jakin en Ag G 219, Tx B 139, Alz
Burr 30 albiste). Zabaldu zan erri guztian Txindorrak Matiri albista onak eroan eutsazala. Ib. 212. --Josetxoren
albistarik egon da? --Ez, ez da egon albistarik. Ib. 292. Erazagutuko deutsetaz albistok senar da alabeari. Ib.
215. Esaten ez du ordea nun irakurri, aditu edo jakindu zuban gauz edo izpar (albiste) ori. BPrad EEs 1913,
215. Eguzki epelan ziarki gozo / kanpo zabalan loreak, / txori alai ta kirkirren kantak / dira udako albisteak. Ill
Pill 3. Olatz beko indartsubarentzat / emen daude albistiak, / kanta ditzaten basarritar da / kaleko zar da
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
882