A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
(s. XIX). Hanbat aldiz abisatuak, behartuak, mehatxatuak, eta halarik ere deusik ez egiten! Dh 216. Bena
halarik ere, ô ene Jinko huna enezazüla urthuki zure begien aitzinetik. UskLiB 65s. Nahiz adin handia zuen,
halarik ere, jarraiki zitzaion lasterka. MarIl 70. Nahiz Jainkoa orotan den [...], halarik ere behar dugu
kontsideratu, gure othoitzetan, Zeruan balitz bezala. Jaur 183. Herriaren hurbillean ora bat topatzen du, / Mehe,
zimeill eta egiña xoil hezur eta larru. / Halarik ere kostumaz zathitzera zaraman. Gy 48. --Yainkoari esker ez
dugu hemen holako erromeseriarik. --Halarik ere on da yakitea orai erratera nohakizuna. Dv Dial 101s (It ala
ere, Ur alanbere, Ip halere). Itz zenbait, erdarazkoak izanik ere, utzi dira berariaz ukitu gabe. Alarik ere, bear
bada arkituko dituzu bein ere aditu ez dituzun euskarazko mintzak. Legaz III. Nahiz hekien mintzaiak ez ditezken
berdinak, halarik ere biak elkharren heinekoak dire. Arb Igand 36. Protestantek hor hemenka zenbeit arrain
eremaiten darokute, bainan itsasoa zabal da, izanen da guzientzat arrain halarik ere. Prop 1899, 258.
(s. XX). Urrikaltzeko dire / oien trabajuak, / alarik ere eztire / ongi pagatuak (AN-erro). Balad 228. Alarik
ere, nagusia ezetzerako bazegoen. A Ardi 90. Elguebarnek gogoz gainti bena halarik ere, eman zian gizon
arrotzari, Introït eta besten hasteko onuria. Const 40. Nago ez othe diren, halarik ere, hiri ttipiko eskualdunumeak
zintzoago gelditu. JE Ber 45. Askotan, etsita gaude eztitula iñork gere baitan ari ditugun asmakuntza aiek
egonarriz irakurriko. Baña... ekin alarik ere! Ldi IL 28. Sua itzali du, ta alarik ere / ez da bêla atertu kea. Or
Eus 81. Alarik ere purrustada andi gabe zurikatu ta estali zuten beren egitekoa. A EY II 154. Erdi hontarik / ezin
dugu ihes egin, / halarik ere / baztertzen gira minekin. Or Poem 515. Jende bakunak gutxiesten zituela ez zuen
ezkutatzen, eta halarik ere jende bakunok miresten zuten Isabela apain hori. Mde HaurB 11. Ez da bide
laburrena, bainan segurrena [...]. Halarik ere, behin baino gehiagotan behar dute soldado zonbaiti kondu eman
nortsu diren. Ardoy SFran 125. Nik ez baidauzkat, ondo badakit, zure azta ta zentzuna. / Halarik ere bada gauza
bat onartu behar dezuna: / maitagarria ez banaiz ere maitale suhar nauzuna. Xa Odol 311. Badirudi, halarik
ere, euskara idatziaren beharretarako egokiagoak direla. MIH 96.
v. tbn. Mih 7. Mercy 33. Jaur 144. Elsb Fram 181. Jnn SBi 52. Lap 326 (V 149).
En todo caso, en cualquier caso. Eta obratu ere nola? Ez edergaillu, ez banaloriaz, eta ez munduagatik,
baiña Iainkoagatik. Eta halarik ere, sekeretuki, ahalik eta ixilkiena. 'Aun entonces'. Ax 230 (V 153). Aita posible
balin bada dispensa nezazü kalitza hunen edatetik, bena halarik ere zure boronthatia izan bedi konplitia, ez aldiz
enia. UskLiB 37.
alarma (Urt; -ll- SP). 1. Alarma, señal de alarma. "Allarme" SP. "Canunt bellicum, badarauntsa [...] gudurako
alarmak" Urt III 287. Izan dutela gobernadorearen etorraraz alarma eta abisu. (c. 1597). FLV 1993, 460.
Beldurrez oien etorraraz zerbait alarma falso eman dezoten zure señoriari. Ib. 459. --Aizak, Joxe Mari, zer esan
nai dik botoi orrek? --Alarma [en el tren]. Urruz Zer 110.
2. Estado de alarma. "Tumulte" Ht VocGr 435. Zenbait soseguz gozatzen hasten nintzen; eta huna non kolpe
kolpez aurkitzen naizen alarma berri batzutan. Mih 99.
alarmatu. Alarmar. Arma gabeko beso batek / etsai murruak hautsirik, / ifernua dik alarmatu, guzia
iharrosirik. Gç 76. Bi maithetarik bat da yauzten ohetik / Zerbaitek alarmaturik. Ib. 297. Batzutan Jinkoak
iustuen alderat idukitzen du, hek alarmatzen eta nahasten dituen konduita bat. Mih 124.
Alarmarse. Baldinetaria, bere ondiko handitan, bekhatu huntan erori bada [...], ez zaitezela haren kontra
kolera eta alarma. He Gudu 112. Maiz kexatzen, alarmatzen zare, esparanzazko akta batek zure arimarat gozoa
eta deskansua ekhar letzaken denboran. Mih 72.
Dar la alarma. "Classicum cecinit, alarmatu du [...], alarmezkilla jo du" Urt IV 150.
alarna. "Alharna (BN-baig), costura" A.
alharo. Tiempo de pastar. Arh'aro ezpada, alh'aro. Saug 63 (Urq: "si no es sazón de labrar (es) sazón de
pastar").
alaroza. Esposa. Cf. alagoza. Nik Martin i Joana arzenaut neure alarozatzat eta hik arnazan ire esposotzat
[donde alaroza alterna con sposa] (Uterga, 1547). ConTAV 5.2.2.
Etim. Peillen FLV 1980, 42, indicó su origen árabe. Sg. DCECH se trata de 'arúsa 'esposa recién casada,
novia'. Es "vocablo morisco raro y sólo empleado en la Baja Edad Media": Juan Ruiz y un dezir (en gallego!) del
Cancionero de Baena, c. 1400. El término vasco, sorprendente en su aislamiento, es un arabismo indirecto,
tomado del romance.
alarta. Entremés. Oliogaiak, guria, txardiñak, txipiroiak eta beste alartak (Menú de un banquete, 1891).
DRA.
alartu. Animar. Jazarra sonatu au ikustera etorritako franzes samalda andiaz estalia arkitzen zan [...]
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 857
mende.