A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
b) "Absolument ainsi [...], alan-alangoa" H (s.v. hala).
- ALAN BADA (Lar, Añ (V)). Así pues. "(De) manera" Lar. "(De) manera, así pues" Añ. Alan bada
gatzamalliak bere, izanik sartu barrijak, ikasten dabee neke andijen ta irabazi laburraren bidez. Mg PAb 125.
Alan bada, medikuba dan aldeti jakin biar dau Konfesoriak pekatuba zaarra edo egin barrija dan. Mg CO 16.
Alan bada, ezkara ibilli bear umeak legez pensetan. Añ LoraS 141. Alan bada artu biar dira nekiak Familija
ondo azteko. JJMg BasEsc 18. Esan dot asieran Jaunak lagunketan / Deutsa zoli danari jagiten goixetan, / Alan
bada nai neuke azaldu zearo / Neskatilla bategaz beiñ zer zan irago. AB AmaE 416. Alan bada konfesau bear
dau, pekatu ilgarrian aurkituten bada. Itz Azald 167. Alan bada, mugitzea enitzan azartzen. Ba nekian bada,
geroago ta zikoitzagoak [nagosiak] topauko nebazala. Or Tormes 43. Alan ba, ni bierrerako gauzez, iñundik euki
ez. Kk Ab II 58. Halan ba, barkhatu egin dezaiokegu Patxiri hurrengo horrialdetako hasieran erraiten duan
gehiegikeria. Osk Kurl 81.
- ALAN BEHAR ETA. Por suerte. Cf. alanbehar. Ez eutsan, alan bear-ta, barruak lerregin. Ez yakon
bularra urratu ta edegi, ez biotza erdibi eginda gelditu. Erkiag Arran 151.
- ALAN BERE (V ap. A; Lar, Añ (V), Izt 27v, Hb ap. Lh, H (s.v. hala)). Sin embargo, con todo. "(Sin) embargo,
no obstante" Lar y Añ. "Con todo eso" Añ. v. HALA ERE. Ausaz galiziarren bat da gure zimaur zale au?
[...]. Alan bere eztakar usai dongea. Lar DT CCXVIII. Oraziño au konfesetan asi baño len egin oi da, ta alan bere
zuk obeto egingo dozu lenago [...] fede biziaz iarten bazara. Cb CatV 88. San Franzisko Borjakok amodijo garbi
garbija eutsan Jangoikuari; alan bere ordu osuak iragoten zituban infernubaren gañeko konsiderazinuan. Mg
CO 46s. Uste dogu alan bere, egin dogula zerbait Errepublikiaren alderako. Mg PAb 213. Irakurriko jat, egin
bear eneban okerkeria, ta alanbere egin neban. Añ EL 1 35. Ara ze argal mea dan biderioa, bada alanbere iraute
andikoa da. Añ LoraS 21. Senar emaztiak benetan nai balebee [...] biziko litzatekez bake santuban [...]. Alan
bere, ezkonduben bizi gaistuak, ta bake txarrak sarritan oidau sustraijan gatxa. fB Ic III 348. Modu onetan jakin
leijan zer zan ona ona eta zer zan dongia. Baña alanbere aztu zituzan gizon itxubak agindu oneek. Astar II 1.
Artu eban azkenengo gatxak, eta alanbere ez eban artuten gogo ez neurririk, erijotzarako prestetako. Ur MarIl
112. --Jaungoikuari eskerrak ez daukagu emen orrelako urritasunik. --Alanbere ondo da jakitia orain esatera
nuatsuna. Ur Dial 101s. Egia da bai, gaba puzka bat dala argitu, / Baña alanbere ez da zerua oso garbitu. AB
AmaE 367. Ezta gero edozelangoa bart arratsean zure Aitak emon eustan zartadea. Ta alan bere enintzan
aserratu. Ag AL 40. Ontzi andietan eznaz egundo ibilli ta Kantauriko uretatik eztot urten [...]. Alanbe naikoa
neke igaro dot itxas orretan. Ag Kr 88. Nik eztakidaz baserriko lanak baño; alanbere, neure zentzun apurtxoak
diraust, euskaldunak alkarregaz ez leukiela egin bear euskera baño beste berbakuntzarik. Echta Jos 347. Eurek
uste ebela idazkari arek zuzen esan ebala, baña alan be, oiturarik-ezak edo ezeutsela itxi kapiaz ibilten. Kk Ab II
104. Sarrera estua ta illuna eban [...]; alan bere, barruan atari-argia ba eukon, eta ala-alako etzauntzak. Or
Tormes 65. Seguruan auala / gaur edozer diñok: / baña "neuk eratzikot" / alan be eztiñok. Enb 161. Berak lo
egitten eban alboko gela batera eruan eragin eutsen. Bilddur zan, alan be, Bertoldak iges egingo ez ete eutsan.
Otx 71. Txirua dozu izakeria, / alan be urrezko bizitza. BEnb NereA 96. Ez egoan urian, alako su eta erretura
ikaragarririk zegaz itxungi. Alan bere, ez zan ori okerrena. Erkiag BatB 10.
v. tbn. Zuzaeta 76. CrIc 49. JJMg BasEsc 117. Zav Fab RIEV 1907, 543. CatLlo 52. CatBus 49. EusJok II 118.
- ALAN ETA ERE. Sin embargo. A zan mutillaren tentela: berbetan iñardu ta ala-ta-be lotan eguala ekitten
eutsan esaten! Otx 165. Azkeneko orduban, mendijan dittuzan auntzak, ala-ta-be onaxe jauregira ekarri biar
dittuzala otu jako. Ib. 116. Diru barik baña, alan da be, naiko pozik jarraitu eutsan. Bilbao IpuiB 37.
- ALAN ETA GUZTI (alan da g. Añ, Izt 27v). Sin embargo. "(En) medio de eso, con todo eso, [...] (V) alan-da
guzti" Añ. "(No) obstante", "(sin) embargo", "con todo eso" Ib. Gaurko egun onen, eta ganeko egun, eta ordu
guztien kontu zorrotza artuko deuste, eta alan da guzti, ain ardura gitxiz biziko naz? Añ EL 2 55s. Mundu
onetako errubaako bakarra. Eta alan da guzti, ara, gaisto egin izan dabe, ta gizonik satzenentzat artu izan dabe.
Ib. 223. Nok esango eustan niri ipuin-giñan egingo nebala? [...] Alan da guzti makal-aldi baten, beste
gauzatarako ez nintzanean prestu [...] ene atsegin garrirako uste ez neban eginen oneri eutsi ta ekin (sic)
neuntsan. Zav Fab RIEV 1907, 91. Alan da guzti baietz dirautso / Aitari begiraturik, / Baita Kaifasek bere
deadar / Soñekuak urraturik. Canala Jesucristo 128.
- ALAN ETA GUZTI BERE. Sin embargo. "Pero, no obstante, [...] (V) alan da guzti bere" Añ. "Alan da guzti
bere (V), sin embargo, así y todo, con todo eso" A. Alan da guzti bere gaur gure Usola, / Uragaz nasi joan
bada itxasora. AB AmaE 273. Alan da guzti bere ezin aaztu ebazan Damutuaren begi ta erpeak. A BeinB 90.
Ondo ekijen Jesusek zer esan gura eutsan bere Ama maitiak berba arekaz; baña alan da guzti bere erantzun
eutsan. Canala Jesucristo 22. Alan da guzti bere / goizeko bostetan / egozan Begoñako / Eleizako atetan. Azc PB
142. Alan da guzti bere ezeban barruko artega ta bakaldarik erakutsi gura. Ag AL 94. Egon bear izan det
luzarotxo [...] batelaren zai, baño, ala ta guztire, ordubiterdi baño lenago Iziar gañean nintzan. Ag Kr 33. Esan
deizela nigaittik, nai dabezan zittalkeri guztiak, baña, alan da guzti-be, ezin izango dabe ondatu nire gizabidea.
Echta Jos 191. Gabaz izugarri izan zan aurre-aldeko illuntasuna, ta alan-ta-guzti-bere, "Elkano" (itxasontzia)
ekaizperatu baga igaro zan gau osoa. Echta EEs 1912, 136. Eztau ezer egingo alan ta guzti be. Zam Man 3.
Alan da guzti bere / eztau gure juan. Noe 111. Dana zeure gurariz eta iritxiz eratu eta atondu egizu, ta alanda
gusti be, gura dozun edo gura eztozunean, yasan bearra baño eztozu aurkituko. Pi Imit II 12, 3. Ezbearra euki
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
845