A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
- HALAKOXETZAT. (Forma con suf. -xe, de valor intensivo de halakotzat). Ikusiaz Don Kijotek gazteluko
alkaidearen apaltasuna, benta ta bentaria alakoxetzat artu bait-zituan, erantzun zion. Berron Kijote 46. Ekingo
nizuedan ekin, baita infernuko Satanasak ziñaztela egi-egitan jakin izan banu ere; alakoxetzat artu bait
ziñuztedan asieratik bertatik. Ib. 211.
alakoa (det.). "Alakoa" Izt C 204 (sin trad., en una lista de peces; de donde lo recoge Harriet).
halakokeria. "Holako eta halakokeriak (BN-arb), propósitos insignificantes" A.
halakordian. v. HALAKO ORDUAN.
halakotsu. Algo así; de aquella clase, de aquellos. Hitz hau edo zerbeit halakotsu. Prop 1898, 286. Nor edo
nor orhoituko bide da nola ttipian amatxi batek kondatzen ziozkan halakotsuak [ipuin edo kondaira pollitak],
[...] lamiñak edo zikilimarroa aipatzen zituelarik bozan ikaraño batekin! Lf Herr 24-10-1957, 1.
halakotu. v. halakatu.
halakotxo, alakotxu. Cierta cantidad, un poco (?). Badaukat ba nik ba, aurtengo atunetearen alakotxua.
Erkiag Arran 14.
halakotz (H, A). 1. Así pues; por ello. Halakotz, maiteák, gauza hauén begira zaudetela, dilijenzia ezarzue
makula gabe eta reprotxu gabe harzaz eriden zaitezten bakerekin. "Parquoi". Lç 2 Petr 3, 14 (He horri dagokala,
TB hortakotz, Dv hargatik, Ker, IBk, IBe beraz). Eros zezaten hezaz topinagille baten landá estranjeren ohortz
lekhu. Halakotz deithu izan da landa hura odol-landa, egungo egunerano. "Parquoi". Lç Mt 27, 8 (He, Echn
(h)orren gatik, TB, Leon hortakotz, Dv, Ur, Ol (h)argatik, Ip hartakoz, Samper korrengatik, Hual zoinengatik,
Or, IBk, IBe (h)orregatik, Ker orregaitik). Senharra eta emaztea eztiradela gorputzbat, haragibat eta odolbat
baizen. Halakotz, gizonak ditu utziten aita eta ama, eta bere emazteari iunktatzen zaió. Lç Ins B 5v. Presentean
berzerik ofrezitzen ezta eta alakoz fin emanen diot. (c. 1597). FLV 1993, 465s. Baiña zeren pasione dolorezko
hark misterio añhitz baitaduka bere baithan [...] Halakotz hetarik zazpi prinzipalenak hautatu ditut. Mat 188s.
Nola baitzen Spiritu hañitz egotztekorik / Halakotz erori ziren hañitz bazterretarik. EZ Man I 92. Ezen ungi
zeakien zela prometatua / Halakotz egiten zuten othoitza hain khartsua. Ib. 128. Ezen abisatzen gaitutzu gutien
uste dugunean heriotzea ethorriko zaikula halakotz prestik eta iratzarririk egon gaiteala. Harb 133. Zu zare ene
desira, eta halakotz premia eta beharra dut zure gana hatsbeherapen, nigar, oiu eta othoitz egiteko. SP Imit III
59, 1. Halakotz erran du norbaitek: Hastetik egizu guardia. SP Imit I 13, 5. Jainkoak baitakizki guztiak, baina
gizonek eztakizkite, eta halakotz aditzen ezten hitzkuntzaz mintzatzeaz ezta batere progotxurik. ES 392. Nor nola
gobernatzen baita gaztean, hala komuntzki egiten ohi dela zahartzean ere [...]; halakotz zamaria-ere gazte
deino, hezten da. Ib. 181.
2. alakoz (Añ). "(De tal) manera que, (V) alangoz, (V, G, AN) alakoz eze" Añ.
- HALAKOTZ BADA. Así pues; por ello. Halakotz bada Iuduak hura hil nahiz hagitzago zabiltzan. "Pour
cette cause". Lç Io 5, 18 (He horren gatik, LE orgátik bada, TB hori dela kasu, Dv hargatik beraz, Ol
orrexegatik, Leon hortakotz, IBk horregatik, IBe hau ere zela eta). Halakotz bada gorputza nola uraren hegira, /
zeure graziaz baitzu erakharri xurira, / Arren arima halaber zeruaren gañera, / surtarik alda ezazu dohatsuen
artera. EZ Man II 159. Halakotz bada Iauna garazia eskatzen natzaitzu. Harb 137bis. Bazendukete zenbait
arrozoin ene hitzetan ez trikhatzeko [...]; halakotz bada orduan ezta bertze biderik baizik frogara joaitea. ES
400.
- HALAKOTZ BERAZ. Así pues. Halakotz beraz elekzionea ezta nahi duenaren, ez laster egite duenaren,
baina Iainko miserikordia egiten duenaren. "Donc". Lç Rom 9, 16 (He, TB, Dv, Ol, Ker, Bibl beraz, IBk
horregatik). Hau da xoilki merezitzeko bidea hala Jainkoaren aitzinean, nola gizonenean; halakotz beraz atzar
zaitea eta duzun animo. ES 196.
alakoz. v. halakotz.
halakozko. "Qui est de chose semblable [...] à cela" Dv (s.v. hulakozko).
alakoztari. "Calificador" Lar.
alakozte. "Calificación" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
841