A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Gudu 57. Itsutzen eta sorhaiotzen du gizona, halako maneraz non ez bai du sentitzen ere bere hobenaren
izigarritasuna. Brtc 221.
- HALAKO MODUAN. a) (En oraciones consecutivas). De tal manera que. Halako moduan non guziak
baitaude hostian, eta guziak kalitzean. CatLuz 36. Diztiatutzen zuten / guztiz urrutitik, / alako moduan non / ez
nezake esan / gure ollar ori zer / kolorezkoa zan. It Fab 70. Alako moduan aberastu zan, non auzoak aren ona
ezin eramanaz, asi ziran esetsi edo persegitzen. Lard 31. Gaiztakeria ere berekin zeramaten, alako moduan, non,
gizona sortua eta egiña Jainkoari damutu zitzaion. Ib. 7. Egiten ditu alegiñak limatu eta leuntzeko alako
moduan, non, zeruko erakutsiaren anziñako siniste fedeko aiek artzen dute ziertotasuna. Ur BulaG 529 (BulaAl
27 ain modutan eze). Itxitzen ziran portaleak ere, alako moduan eze, ezin sartu eta irten zitekenan erritik. Zab
Gabon 99. Itxura bazuan, / alako moduan, / zer pozez nenguan / erositakuan. Noe 54. Alako moduan arkitzen da
nekatua ezik ez dezake aldean pauso bat eman, bada bere aztalak koloka dauzkaki. Otag EE 1882c, 536. Alako
moduan ugaritu ziran emailliak eze [...] bukatu zituan [...] lan guztiyak. Bv AsL 53s.
b) De gran manera, mucho. Ainbeste desafiyo / aditu onduan, / Pilatos bildurtu zan / alako moduan. Xe 356.
c) De la misma manera. Nik sinisten det Jesus dagoela / altueneko graduan, / ta Ezkioko kontuak ere / kasik
alako moduan. Tx B II 120. Da etxeko ganaduan / ere alako moduan: / jelatutako arbi pixka bat / dute itxute
onduan. Uzt Sas 89.
- HALAKO MODUKO. Igual, del mismo modo. Pobriak pasa biar / ditu egun latzak, / alako modukuak /
askotan arratsak. Uzt Sas 275.
- HALAKO MODUTAN. a) (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. Euki biar da alako era edo
modutan nun baldin ostia santuba Abadiaren eskubetatik jausiko balitz, jausi deitian zapi gaiñera. CrIc 141.
b) De gran manera, mucho. Nire bular au isiotzen deust / Berak alako modutan, / Adimentu au argitasunez /
Ainbesteraño betetan. AB AmaE 118.
c) De esta manera. Guzurra zelan artzen erraz dan geienez, / Bizkorrak errendua oi dabena legez; / Txomin
bere bertatik zepoan jausi zan, / Uste uste bagarik alako modutan. AB AmaE 244.
- HALAKO MODUZ (Añ). (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. "(De tal) manera que, [...] alako
moduz non" Añ. Alako moduz ikaratu zuen [...], ezen esan zion edertuaz: pensamentu nai izan edo konsentitu
bat izan zan, ez geiago. Mg CC 134. Alako moduz aserratzen da bekatu mortal baten kontra, non dadukan
prestatuta [...] Infernuko sua. Ib. 146. Alako moduz ezik, [...] edozeñek begiratu batean esan leike bi erriak bat
dirala. Izt C 113. Argitu zizten biotzak, alako moduz eze, ikusten zuten bestiaren kontzientzia. Bv AsL 78.
Zabiltzate munduan alako moduz eze, zuek ikusten zaituztenak ta zuen itza aditzen dutenak, geldi ditezen biotzukituta.
Ib. 166.
- HALAKO MOLDEAN. "(De tal) manera que, [...] alako moldean, moldez non" Lar.
- HALAKO MOLDEZ. (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. "(De tal) manera que, [...] alako
moldean, moldez, non" Lar. Halako moldez zurekin lot eta ios nazazu gurutzean, non ene guthizia gaixtoen
arauaz ez nadin gehiago bizi. Mat 204s. Edireiten baita bethiere elizan [...] fedez eta legez bezala obraz ere
saindu denik, halako moldez ezen [...] Turkoen eta bertze halako iendeen artean ezin dateke egiazko
saindutasunik. Ib. 69s. Othoi eman diazadazu lurreko gauzetarik halako moldez apartatzeko garazia, non
zerukoetara bethi espiritua alxatzen dudala, hetan ezar dezadan neure bihotza. Harb 306. Halako moldez [...]
hastantzen da, non geroago urruntzenago, galtzenago eta errebelatzenago baita. Ax 78 (V 52). Etzen
lehenagoko ientilen artean, halako eta hartako iuramentuez konturik egiten. Halako moldez ezen ethorri baitzen
Platon erraitera, Iainkoek ere disimulatzen zituztela amurusen iuramentuak. Ib. 352 (V 233). Orai enseia zaite
halako moldez bizitzera, non heriotzeko orenean bozkario geiago duzun beldurtasun baino. SP Imit I 23, 6.
Kozatzen du, eta korronpitzen, halako moldez, non lehen ezpada itsasoko urian ukhutzen, eta xahatzen,
errabiatzen baita. Tt Onsa 139. Zeren etsaia bere kolpea egin eta banatu baitzen, halako moldez, non nihork
ezbaitzeakien norat galde. ES 115. Bakeak, unioneak, elgarren ganako amodioak erreginatzen dutela, halako
moldez, non klarki ezagun baita, herri batean debozionea phitzarazteko [...] biderik hoberena dela. JesBih 396.
Nahi du halako moldez bizi gaiten non sekulan ezin uste gabe harrapatuak izanen baikare hil beharko dugunean.
Jaur 412. Gure ahaide eta laguneri Eskuaraz abiatu gare mintzatzen, halako moldez non barneko gure bozkario
ala bihotzminak ez baititugu sekulan hain ongi aiphatzen [...] nola haur denborako Eskuara gozo eta aberats
horren bidez. Arb Igand 11. Gure muttikoa hasten da beraz erhia (xokolet) untzian sar, ahorat ekhar [...] halako
moldez non xokoleta azkenean erdizkalatu baitzuen. Lf GH 1929, 518.
- HALAKO ORDUAN. En tal ocasión, en tal caso. Kristau onai ere askok largatzen ez die tentatu gabe [...].
Alako orduan igesa artutzen bada arpegi astuna erakutsita, edo gaizki esanda, ezdago bekaturik. Mg CC 109.
Esan biar dau alako orduban gaixuak, san Martin glorijosuak esaten ebana. fB Ic III 269. Ahardi erdi-berriari
bazka ona eta nasaia ematen zaio eta ur ephela edatera zahiarekin; bertzenaz halako orduan goseak janaraziko
dio zenbait ume. Dv Lab 283. Maite zütian ere, halak'ordian, hebenko oihan-mottho, ihize-parada haitiak. Herr
9-10-1958, 3. Halakordian, zorigaitzez, bihotz-arimetako aintzinamenduia geldiaraz ditake! J.L. Davant Herr
21-2-1963 (ap. DRA).
- HALAKO ORDUETAN. En tales ocasiones, en tales circunstancias. Bada halako orduetan bethi orhoitu
behar da bertuteko akzionerik hainitz egiteaz. SP Phil 499. Alako ordubetan ez dauka gaiskinak eskubiderik,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
838