14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

mündütik juaitia. Const 36.<br />

alajinka. v. alainka.<br />

alajinkotzia (S). Ref.: Urq RIEV 1920, 110; Lh (ala); Lrq (bibost). (Euf. por alajainkoa). "Pardieu, pardi!"<br />

Lh.<br />

alajintania (S ap. Lh). (Euf. por alajainkoa). "Pardieu, pardi!" Lh (s.v. ala).<br />

alajintxoria (S ap. Lh). (Euf. por alajainkoa). "Pardieu, pardi!" Lh (s.v. ala).<br />

alajintzo (ala Yintzo L, BN ap. A EY III 368). (Euf. por alajainkoa).<br />

alajinhua (S; alajinua H (S)). Ref.: Urq RIEV 1920, 110; Lh (ala); Lrq (bibost). (Euf. por alajainkoa).<br />

"Pardieu, pardi!" Lh.<br />

alajipo, aladzipo (S ap. A), alajipua (S ap. Lrq (s.v. bibost)). "Ala dzipo (Sc), atenuación del juramento Ala<br />

Jinkoa" A (donde dz representa una sonora, acaso antes [z] que [z#]).<br />

alajixpua (S). Ref.: Urq RIEV 1920, 110; Lh (ala). (Euf. por alajainkoa). "Pardieu, pardi!" Lh.<br />

1 alaka (Bera). 1. (Adv.). Lamentándose. Mutiko-neskatoak txaboletatik urteten, dagokien zori illunaz<br />

alaka. Arriaga Lekob 6. Gogoa illun ta biotza miñez / Urtzi nerea, emen naukazu; / Beti alaka, beti zotiñez, /<br />

Neke gogorra zait, ba, gallendu. T. Muxika in Onaind MEOE 850. Bere aurretik, otso-antzeko Baso-jaun beltza<br />

/ bide osoan alaka... / Bere alboan, elur-antzeko ega luzedun / Maitagarriak egaka. EEs 1926, 133. Bere<br />

aurretik, otso-antzeko Baso-jaun beltza / bide osoan alaka. Jaukol Biozk 69. Bai, obe diagu ardiak arkitzen saia,<br />

alaka (lamentando) ari baiño. Etxde JJ 7. Alaka dabil ardiya udan alai zegona. Satarka "Udazkena" (ap. DRA).<br />

Ene bada! Izu-laborritan nago! (Abeslariak ai-ka ta ala-ka diardute). Zait Sof 112.<br />

2. "Alaka ibilli biar onekiñ, atizando" Iz ArOñ.<br />

3. (Sust.). Lamento. "Lamentación, lamento, quejido" Bera. Ez dira gaurkoak, Nuñez de Arceren alaka<br />

ukorrak. "Aquellos lamentos pesimistas". Aitzol in Laux BBa IV. Antziñako olerkari gorenak ez dagerz. Alaka<br />

eta soilki, moteltxoak eta goitillunagoak sortzen zaizkiote. Ib. IV. Ai, mundu eroa! Besteren buruan ikasterik ez.<br />

Alaka au berau alperrik da. Txill Let 82. Alaka alperretan. Ib. 91. Olerkariak beinbat geiago bere bizi garratza<br />

alaka samiñez kantatzen digu. Etxde 16 Seme 48. Ona ahapaldi batean bere emazteari egiten dion alakamintzoa.<br />

Ib. 48. Jopuen birao ta alakak. Etxde Egan 1961 (1-3), 83. Klu, klu, klu, oillo lokak, / miruaren alakak.<br />

NEtx LBB 302.<br />

2 alaka. 1. "(V), chaflán, esquina achatada" A.<br />

2. "Hueco de una madera, producido por un nudo ya desprendido" A.<br />

3. "(V-arr), ramas cuyas extremidades han sido desprendidas de un árbol por la poda" A.<br />

4. (V-ger-gip). Ref.: A Apend; Iz ArOñ. "Listones que se quitan de un tronco cuadrado" A Apend. "El<br />

desperdicio de la madera en la sierra, tabla de costado. Piñu alakaak, los desperdicios laterales" Iz ArOñ.<br />

3 alaka (Lh, que cita a Lf). 1. Cítola de molino. v. kalaka.<br />

2. "Cítola, fig., hablador. Alaka tzarra, alaina! (Darric)" DRA, que cita el ej. mendiko alaka zirzill bategaz (Ag<br />

AL), en realidad errata por alaba.<br />

4 alaka. "Alhaja; mueble. Eta alakak etxe barnean dauzkanak (Arch ms.)" DRA.<br />

halaka (Lar). De tal modo (con oraciones consecutivas). "(De tal) manera que, [...] alaka, non" Lar. Eta<br />

haren abillamenduak argi zitezen, eta hagitz xurit elhurra bezala, halaka non bolazalek lurraren gainean ezin<br />

hain xuri egin bailezake. Lç Mc 9, 3 (He hain xuri [...] non, TB halako gisaz nun).<br />

alaka-belar, alaka-bedar. Gauza asko nastu ta jarabe bat egiten da: zartzaparrila, txarpoil-bedar, biotzlora<br />

ta alaka-bedarra (V-arr). "Guayaco". A EY IV 261. Sg. el DAut: "Árbol de Indias, especie de ébano, de la altura<br />

del fresno. [...] Úsase mucho en las boticas su madera". Por guayaco o guayacán hay que entender el Guaiacum<br />

officinale o la Caesalpinia melanocarpa, preferentemente el primero. Ni uno ni otro son "hierbas" ni se dan por<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

827

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!