A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
alaikidari. "Confortante" Lar.
alaikidatu. "Confortar" Lar.
alaikiro. 1. "Animosamente", "esforzadamente", "denodadamente", "espiritosamente", "guapamente" Lar.
Ez, ez dezute utziko gosiak iltzen ain alaikiro zuen ausiagatik guztia galdu zuen gizona. Atheka 182 (en un
apartado titulado "gipuzkoarrai").
2. Alegremente. Atozte ta edazute alaikiro (Is 55, 1). "Cum lætitia". Or MB 276. Esan alaikiro benetako
baietz bat: "Jauna jarraituko dizut". MAtx Gazt 106. Umore onez esnatzen da biharamonean eta garbitu
bitartean txistuka ari da alaikiro. MEIG IX 111.
3. Alegremente, a la ligera. Zerbait esateko duena euskaraz mintzatzea, mintzabeharra jatorra badu, ez da
erraz eta alaikiro hartu eta burutuko den erabakia. MIH 304.
alaikor. 1. (Lo) que alegra. v. alaigarri. Sortaldetikan (iru errege) etorri dira / beren abere gañean; berri
alaikor bat entzun zala / oik bizi ziran lurrean. Baxurko Jesus 28 (ap. DRA).
2. Alegre. Baiña ontzia noiz ikutuko / lurraren ertza egola, / aurtxo txikia, oso alaikor, / bertan sartzera
joiala... Onaind MEOE 729.
alain. Tan. v. hain, ailadin. Lenbizi jarri zizkan / Pellori bertsuak, / ark ere errespuesta / kuriyosuak, /
bañan orrentzako ez / alain gustosuak, / iruritu zitzaizkan / gezurti osuak. AzpPr 109. Ara joan zan ezkero,
etzuen barrundatu izan Lasturretakoak iñoiz alain berritsu ta nasizale. TAg Uzt 261. Nork esan alako andereño
apaiña alain ederki dantzatu bear zanik? Ib. 295. Iñork esanda ezin sinistu / zegonik alain itxusi. Uzt Sas 39.
Gurasuentzat ez da / alain lan gogorrik. Ib. 33. Garai batian Euskalerrian / egiten gendun garia, / zenbait
lekutan bezela etzan / alain uzta ugaria. Ib. 74.
(Con oraciones consecutivas). Egun artako festa eta iskanbilla andi eta hitzketa luzeak Jenobebari alain
easan zioten, non eta [...] bere lengo gelara joan bear izan zuen. Arr GB 123. Beraren birtute eta jakinduri
andiak alaiñ guziak arritzen zituen, nun [...] bera esleitzeko begiaz jo zuten. Arr May 169s. Alañ maite gaitu,
non sortu eta jaio zanetik gure ona beste ezer buruan erabilli etzuen. Ib. 134.
- ALAINGO, ALAINEKO, ARAINGO. Tal. v. halako, hainbesteko. Zerren gure gañean alaingo esku eta
indarra daukan ark ori egiteko lekurik oraindik ematen eztigun. Arr May 52. Alaingorik artuko etzukeala
segurutzen zuen. Ib. 71. Sugeak eldu izan bailio ere, etzuan alaingo biozmiñik artuko. TAg Uzt 100. Illobaren
alaingo etsipena ikusita, arrituta zegon osaba. Ib. 260s. Ez omen da jaio, ez jaioko ere egundo alaingo neska
ederrik. Ib. 45. Araingo nagusi zitalarentzat lan-egin bearrak gogaituta. Ib. 36 (v. tbn. 32, 92, 228, 240, 252,
263, 313 araingo). Apizio gogorra zuan. Etzan alañeko bertsolaria, baña bai denbora pasatzeko ainbestekoa.
Uzt LEG 316.
(Con oraciones consecutivas). Alaingo damu miñaz penitenteak bere konfesioa egiñ zuen, non sekulan
alakorik beregan barrundatu etzuela, segurutzen zuen. Arr May 182. Biotzera itzegiten digu, eta iñoiz alaingo
biguntasunaz eta alaingo poza guri emanaz, non negarretan urtzen geran. Ib. 80. Konfesatu bearrak ematen zion
lotsa alaingoa zan, non iñola ere eziñ artaratu zan. Ib. 69.
alain. v. alaen.
alaina(n). v. alabaina.
alainka (L-ain, BN-baig-lab; H), alajinka (BN; VocBN (alayin-), H (S)). Ref.: A; Urq RIEV 1920, 110; A EY III
368. (Euf. por alajainkoa). "Conj. de surprise, de dépit; ainsi donc" VocBN. "Alainka, etzira ttipitik ari!
Diable, vous n'y allez pas de main morte! (BN-lab)" Broussain (ap. Urq RIEV 1920, 110).
alainkoa (ala Inkoa L-ain ap. A (s.v. ala); alainko Lh (s.v. ala)). (Euf. por alajainkoa). "Pardieu, pardi!" Lh.
alaino. v. alabaino.
alainoko. Tal. v. ALAINGO (s.v. alain). Iñigo ikusi zuteneko alañoko barru eragiña izan bai zuten [...],
Ines Paskualek erantzun zion baietz bada: bazirala ospitalak erri artan. Manzi GPatroi 54.
alaintso (BN-baig ap. Lh, que cita a Lf), alahintso, alahintxo. 1. (Euf. por alajainkoa). Etsai hura zure
lurretarik kanpo ezarri duzunean [...], (ahalaz hil gabe, eta ezinbertzean, alahintxo... ahal dukezun bezala), nahi
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 821
mende.