A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
gogotik aztu! Añ EL 1 206. Ta beinbere aztu ezpedi zeuroen gomutetik Jesusen senteziau. Añ LoraS 10.
Heriotzeko orena / ez ahantz burutik. Bordel 108.
Dejar olvidado (un objeto en un sitio). Bere haitzurrotxa landan ahantzi duela. Barb Leg 126. Baño
ondikoz! Provenza-erako ginbailtxoa aztu; beroaren babes bikaña baitzen bere belarri aundiekin. Or Mi 99.
Lakatz-biltzeko matxarda dizu / Garazik etxean âztu. Or Eus 74. Kargatu dituk denak, phitsik ahantzi gabe? Larz
Iru 94.
(Ref. a personas). Gobernadoreak etzuen luzez ahantzi Julien saindua bere presondegian. Jnn SBi 99.
Ahantzi ginintuen [haurrak] xoko hartan, gutarteko solasari jarraikitzen ginelarik. JE Bur 80.
(Con sintagma con suf. -t(z)en o ines.). Olvidar, perder una capacidad. Eskribitzen aztu etzait. Lar, carta a
Gandara 162. Herriko bestan, gazte lagunak / kantuz plazara dohazi; / eta ni beltzik etxe zokhoan; / irri egiten
ahantzi! Elzb Po 195. Bidean ibiltzen ahantzi! JanEd I 131. Txutik ibiltzen aztu zait. Ib. 129. Oñez ibiltzen aztu
zat! Ib. 134. Nunbait ardua egiten / Naparruan aztu, / onera ekarrita / urarekin nastu. JanEd II 141. Badakizu
gero, jendiari ibiltzen iya aztu zaiola? Iraola 73. Ta jokatzen ere aztuko zitzaion. Alz Ram 74. Alperkeriyak
bentzitu zuan, / aztu zitzaion lanian. Tx B II 45. Gertuago bainago Eneasen utsegiñak eta olakoak aanzteko,
irakurten eta idazten aanzteko baiño. Or Aitork 27. Aaztu egin zait idazten. Denbora asko da lerrorik batere
zirrimarratzen ez dudala. Txill Let 79.
(Part. en función de adj.). Olvidado. "Aztuak ez dauka eskerrik eta ez pagurik" Etxba Eib. Urthean behin
bedere aithor etzak gaizkiak / ahantziez orhoitzeko edirenik astiak. EZ Man I 19. Ez nazazula utz bethiko
ahantzia. EZ Man II 89. Bekhatu kofesatu guziak eta inoranzia hoben gabekoz ahanziak. Hm 201. Egiazko
zuhurzia xoil aphurra eta hurren ahantzia dela. SP Imit III 32, 3. Munduaz ahantzia eta arbuiatua izatea. Ch III
15, 4. Emen buru ezurra, an beste ezur utsak. Ai zeñ aztua! Cb Eg II 103. Aita amultsu eta heien zoriona egin
behar luken hura laster da ahantzia hekin izpiritutan. Lg II 224. [Bekatu] aztu utsa esan bear da aztu utsa
bezela. Mg CC 136. Bekatu edo zirkunstanzia azturen batzuek. Ib. 158. Zu izan zara oraingiño nire gauzarik
aztuena. Añ EL 1 157. Alaere egiteko au da guztien artean aztuena ta beti geroko utzitzen deguna! AA III 353.
Izan ditezen goratuak ala beheratuak, erromes ala aberats, munduan aiphatuak, ala ahantziak. Dh 192. Zeren
heien alargunak ahatziak baitziren emazkidatze egun guzietakoetan. TB Act 6, 1. Orra zer kontu andia zuten
ezkurrraz gure gurasoak, orain arras aztua badago ere. Izt C 153. Jainkoaren izenean artutako nekeak ez dirala
aztuak izango. Lard 14. Hegastegi ahantzi edo dorre zaharretan. Hb Egia 140. Orrexegaitik zure izena ez da
aztua. AB AmaE 444. Bortz urtetarik zortzi artean eskuaraz mintzo zirela huts bat egin gabe; hamabi urtetako,
arrotz; hemezortzitan, arrunt ahantzia. HU Aurp 217. Ahantziarena eginez edo ahantzia dela ustez. JE Ber 70.
Gure Zeruko Aitta orren aztua, gaitzetsia ta beztua ikustean. Inza Azalp 134. Nola bada, jaun mera, ahantzia
izan da orai arte holako soldado zaharra? Barb Sup 177. Bi jainko-bele ahantziek. Mde Po 63. Aren izen aantzia
gogora nai badugu. Or Aitork 267. Ago gustuan; ez dik balio kexatzea; ez gituk ahantziak. JEtchep 100. Bestela,
ahanzgarria balitz, ahantzia legoke aspaldidanik. Vill Jaink 24 (22 aaztu). Martiñek orren aztua zauzkala. NEtx
LBB 23. Etxian egin zitun okerrak / danak aztutzat utzirik. Uzt Sas 267. Zaharren zaharrez ahaztuak. MIH 346.
Hitz zahar ahaztuen ordekoak. Ib. 186.
v. tbn. Etxde JJ 26. Gand Elorri 208. Berron Kijote 35. Ahantzi: Mih 94. Monho 62. MarIl 37. Dv LEd 184.
Zerb Azk 75. Aztu: Mb IArg I 324. It Fab 50. Bil 80. Ud 22. JAIraz Bizia 124.
+ ahantzi (A), antzi (A, que cita a Mb), aztu, aiztu. "Ahantzia, el desmemoriado, el descuidado" A. Zeren
ez usatzeaz anzutzen da haragia, ez-ansiatua eta ahantzia iartzen da. Ax 386 (V 253). Gutien uste duzunean,
ahantzienik zaudenean, neurria betheko da. Ib. 76 (V 51). Zure baitan hondatua eta neure buruaz osoki
ahantzia. SP Imit IV 13, 1. Orain artean bezain antziak bizi ba-gara geren asiera txarraz. Mb OtGai I 14.
Zeruko ondasunaz añ aztua. Cb Eg II 26. Jaunaren egun andiaz aztuak. AA III 466. Jesusengana biur gaitezen, /
eztago gutzaz aztua. Xe 347. Zer agindu zitzaion aztua bezela. Goñi 33. Geron buruaz aantziak (aaztuak) bezela
geunden. A Ardi 119. Eta tragorik gozoen ura / nun eran zuen aztua. Tx B I 34. Lotu nintzan, aiztua, /
Maiteagan nengon burua makur. "Quedéme y olvidéme". Onaind in Gazt MusIx 149. Nola naizen ni zure semea
/ ez nago zutzaz aztua. Uzt Sas 54. Eta ni zuen haurrez ahantzia nintzan. Xa Odol 149. v. tbn. Or Eus 342. Aztu:
Echag 124. Ud 91.
(Como primer miembro de comp.). Kontutxo edo "txistiak" ez aztu-lekuan geratzeko. PArt in Bil 171. Ondo
deritxot, onen gauza ezaugarriak eta, urrian, iñoz entzun ez ta ikusi ezak askori adierazotea, ta ez aiztu-obian
lurperatzea. "La sepultura del olvido". Or Tormes 3. Aztu-garai ere bada, milaka urteak igaro diran ezkero. Or
QA 166. Aantzi-beldurrik ez du sendatzen / zorionaren esperantzak. Berron Kijote 154. Ain jakingarrizko istoria
aantzi-bidetan galdua izango zanik. Ib. 106.
2. Hacer olvidar. v. ahantzarazi. Betiko itoginak arria zulatu ta aldi luzeak guztia aztu. RS 16. Ordea
inoranziak batzutan batzuei ahanzten daraue zer egin behar den. Harb 205. Perilosago da azken hutsa lehena
baiño: azkenak lehena ahantzten du. Ax 469 (V 304). Ahantz diatzakidatzu munduan diren guziak. SP Imit III
48, 5 (Mst ahatz erazitzadazü, Ch ahantzaraz dietzakidatzu). Neurritu dana Plaza / Donostiyakoa, / aztu bear
dubena / len erretakoa. Echag 48. Kafe on batek oro ahazten. "Fait tout oublier". ChantP 238. Kristo, nire
Jesukristo, / gaitz sendaezin hau / ahaztu diguzuna. Azurm HitzB 61.
II (Sust.). "Olvido, aztua" Lar H. Cf. IC I 482: "Astu quiere decir 'olvido' y asturiak significa 'provincia' o
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
82