A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
"Aliento, vigor, esfuerzo" Ib. "(Ten buen) ánimo, auk biotz on, auzu alai" Ib. "Aliento, vigor" Añ. "Courage.
Euzue alai, biotz, ayez du courage, du cœur" H. Gutizia doneak [...] bethi zintasun et-alai gehiago ematen
deraie arim-osoei. "Il anime plus". Birjin 123. Done hark ikhus zituen ezin gehiagoko alai batekin ber-umeak
bere begien azpian Jesu-Kristo gatik hiltzen. "Avec une constance héroïque". Ib. 244.
2. Fuerza, vigor, salud. "(De mal) aire, alai, ardore gaistokoa" Lar.
3. Alegría. "Gaîté" H. Eliz Ama Santa, / Danen argiya! / Isildu negarrak / Agertu alaia. Aran SIgn 218.
Guzia izango da, seme, / poz ta alaia. Jaukol Biozk 78. Pozarik ez da nere etxe ontan, / alaiak iges-egin du. Ib.
82. Alaiak, andik urrun badabiltz ludijan / Baina begi mindubak ara eltzen dira. "Las alegrías ríen muy lejos de
aquel lugar". Laux BBa 20. Soil matte dodaz latxin ta lerrak; / itxas urdiñak dauken alaia. "La alegría panteísta
de los mares". Laux AB 74. Alai-irrintzia ta parre-karkara noranai zabalduz zebillen gizona zan Antzueta eskale
zarpilla. TAg Uzt 237. Gelditu ere gabe zebillen beti aruntza ta onuntza, atzealdetik bere kantuekin poza ta
alaia ixuriz. Ib. 202.
4. Lasaitasuna, lekuaren atsegiña, zelaietako alaia, orzkarbia, iturriko uraren murmurioa. "La amenidad de
los campos". Berron Kijote 17.
- ALAI-ALAI. (Forma con reduplicación intensiva). Muy alegre. Len alai-alai ziran bijotzak / Tamalez oi
dira jarri. Ib. 138.
(Uso predicativo). Onezkero laister da emen zure emazte-gaia, Iñaxio, eta alai-alai itzegin bear diyozu.
Moc Damu 30. Auteskun ori gaur ospatzen dot / Atsegintsu, alai-alai. Enb 125.
- ALAIEZKO. De alegría. Ordu barriak, goiza, / aaztuta itzi eban, / arin eta alaiezko / ta argizko t'oraindiko /
lorazko abian. Gand Elorri 207.
- ALAIRIK. (Estar, vivir, etc.) alegre. Zorun-baratzan / Beti alairik bixi zaiteezan / Udabarriko txorijen
gixan. Enb 203. Emen alairik / Nago begijok urten biarrik, / Gauza gustijak ikusi nairik. Ib. 202.
alai. v. 1 alagai.
alaiagotu, alaigotu. Alegrar(se) más. Ona emen bada, nere liburutxo au aurrenengo. Geitu liteke, noski;
edertu ta txukundu, bixitu ta alaigotu ere bai. Muj PAm 13.
alaialdi, alaitaldi. Momento de alegría. Gixon donien alattaldija Jaungoikuagazko ta Jaungoikuagandikua
(Imit II 6, 2). 'Justorum laetitia'. Arriand JEL 1908, 306 (Pi poza). Alaialdi aundia izango luke Larramendik bere
euskera maitea eskola-barnean bizi dala ikusita. A Y 1934, 17. Naitaezkoa zan Agerre, Dorronsoroko gertakizun
guztietan, naiz alaialdietan, naiz itunaldietan. TAg Uzt 314. Alai-aldiak damu-miñetan bihurturikan. Berron
Kijote 26.
alaiarazi, alaierazo (Lar). 1. "Enfervorizar, enfervorecer" Lar. "Enfervorizado, alaitua, alaierazoa" Ib.
2. alaierazi. Hacer alegrarse. v. alaitu. Ola giñauden Berekun alaierazi naiez, adiskidegoa eten gabe, eta
bere bizieran, ots, ezkon-bizian siñestera etor zedin. Or Aitork 216.
alaiatu. v. alaitu.
alaibide. Motivo de alegría. Etxeko ogia, sendiaren poza, umien atsegiña, erri osoaren alaibide ta
aberastasuna, orra zer dan arrantzalearen arloa. Erkiag Arran 116. Begira egozanen barregarri ta alaibide
izan oi ziran. Erkiag BatB 72.
1 alaide (G ap. A; Lar). "Brío", "esfuerzo", "denuedo", espíritu, valor" Lar. "(G; FSeg, Humb Recherches 67),
valor, resolución" A.
2 alaide. "(G-to), en broma" A.
"(S; Foix), en s'amusant (travail fait...)" Lh. Jaun merak esker hunezko bi hitz bühürtü deio, Oloroeko
musikariak alaide aide batzü muztü dütie. Herr 16-11-1961 (ap. DRA). Baita zer aisikeria / gük leheneko althian;
/ Gure lanak bürüratzen / oro alaide barnian. 'C'est un jeu de mener à bien / Tous nos travaux intérieurs'. Casve
SGrazi 38.
alaidero. "Briosamente" Lar.
alaiera (Lar, Sb-Urq). "Ánimo, esfuerzo" Lar. "Alaiera, animus intrepidus, ánimo, force d'âme" Sb-Urq.
Beste gauza guzietan baño obeki erakutsi zuan Aita Larramendik bere donedea, arimaren alaiera, errazkidea,
umiltasuna eta beste birtuteak, bere izkribuakiñ gertatu zitzaiozkan gauzetan. Ag Lar 559.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
819