A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
bizitzea da. Or Mi 125 (BM 198 antzi, Aitork 268 ahantzi). Euren etxalde ta dana aztu dabienak. Kk Ab II 132.
Lojika aztu dezu zearo. Lab EEguna 93. Aztu ezazu aren izena. TAg Uzt 194. Alta Melani, jandarmek ez
ahantzia, ez dugu guk ere ahantzi behar. Lf Murtuts 44. Eta nik, zure erraietako zati onek aztu ote zaitzaket?
Etxde AlosT 5 (JJ 277 ahantzi). Emakumeak lenengo izan duen gizona aztutzen dute azkena. JAIraz Bizia 95 (v.
tbn. 27). Aztu egin dozu, aztu, antza, zure zaldi-izatea. Bilbao IpuiB 22. Baña egi aundi au / sekula ez aiztu.
BEnb NereA 124 (72 aztu). Bere penak, berak zion bezala, edanean ahantzi ondoan. JEtchep 97. Bainan ez
ahantz nagusigoa gizonari dohakola. Xa Odol 211. Ikasi nitun gauz onak / guziyak ez ditut aztu. Lopategi in Uzt
Noiz 52. Ez dügü ahatzerenko. Casve SGrazi 158. Ez genduke ahaztu behar era lotsagarrian jokatu dugula maiz.
MIH 280 (392 ahantzi).
v. tbn. Ldi IL 133 (81 aztu). Mde HaurB 60 (Po 45 ahantzi, Pr 123 ahatze). Erkiag Arran 40 (36 aztu). Txill Let
116. Gand Elorri 34 (95 aztu). Osk Kurl 103 (81 ahantzi). Azurm HitzB 47 (57 ahantzi). Ahantzi: Arg DevB 106.
Gç 157. JesBih 447. Elsb Fram 69. Zby RIEV 1909, 398. Arb Igand 87. HU Aurp 158. CatJauf 26. StPierre 15.
Etcham 127 (151 ahatzi). Iratz 105. Zait Sof 135 (16 antzi). Zerb Azk 77. Larz Iru 86. Ibiñ Virgil 62. Ardoy
SFran 21. Mattin 76. Ahatze: Mercy 16. AstLas 16. UskLiB 102. Ip Hil 234. Xikito 10. Ahatzi: CatLan 143. TB
He 13, 2. Leon GH 1924, 5. Arti MaldanB 232. Aiztu: Laux BBa 124. Otx 121. Akes Ipiñ 3. Aztu: Astar II 1. It
Fab 120. Ur MarIl 126. Bil 165. Itz Azald 104. Goñi 35. Ill Pill 3. ArgiDL 41. Inza Azalp 15. Alz Ram 79. Lek
EunD 12. Munita 135. MAtx Gazt 31.
(Con dat.). Ez al dek somatzen itz auek norenak diran? Ire osaba, nere lengusu, Adrianenak. Eztizkiot bein
ere aantziko. A Ardi 21 (en realidad, tal vez se trate de errata por eztizkiat). Erakaspena ez ginezoten ahantz
nihoiz [Mediterraneako gizoner]. JE Ber 82.
(V-gip, G-to), ahantzi (B; Lar (-nz-), Dv), aiztu (Dv (que cita a Azc)), antze (R), antzi (B), atze (Sal), aztu
(V-gip). Ref.: A (antze, antzi, atze); Iz ArOñ (aástu), UrrAnz y To (aaztu); Etxba Eib (aztu); Elexp Berg (aaztu);
Izeta BHizt2 (aantzi). (Aux. intrans. bipersonal). Olvidarse. "Desacordarse" Lar. "A)ntze (R), [...]. Antze zitak, se
me ha olvidado" A. "Aástu ein dxat, se me ha olvidado" Iz ArOñ. "Antzi zait" Izeta BHizt2. Tr. Su frecuencia
al Norte disminuye algo desde el s. XIX. Hospitalitatea eztakizuela ahanz. Lç He 13, 2. Eta bertan ahanze
zaio nolako zen. Lç Iac 1, 24. Ez jat anzitu berbarik. Lazarraga 1170v. Donzellea, zegati zaoz / enegaz
enojadurik, / zurekin ene aitasuna / horrela [zuri] anzi jakinik? Ib. 1142v (anzi parece ser rad. vbal.; en cuanto a
jakin, se trata de un vb. aux. usado en formas no conjugadas, con valor intrans. bipers.). Ene amorioau anzitu
jakinik. Ib. 1152v. Bizitzean egin tuen hutsak ditu kondatzen, / xehe xehe daramatza, bat etzaio ahantzten. EZ
Man I 55. Ahanzi zitzaitala neure eginbidea. Mat X. Ahanziko othe zaitzu? Harb 142. Horra ni neure buruaz ez
orhoitzea! Horra ni neure buruari ahanztea! Ib. 233. Merezi du, berari ere hiltzerakoan, ahantz dakion bere
burua. Ax 204 (V 137). Zer al' ahatze / zauzkin maiteri-legeak? O Po 30. Egizu behereko gauza kreatu guziak
mespreza detzadan eta ahantz dakizkidan. SP Imit IV 16, 2. Bataz orhit bazite, bertzia etzauzu ahatzeko. Tt Onsa
87. Ene memorioari eztzaio sekulan ahantziko ene baithan egoteko egiñ darotazun ohorea. Gç 119. A! Aztu
yatzu, Gipuzkoa, / Domingo de Eguia. BBizk 25. Hebreoei ahantzitzaien bere hitzkuntza propiala. ES 93. Aztu
zaizkan pekatu guziak. OA 132. Pekatu mortal bat konfesatzea aztutzen bazaio. Iraz 64. Zük uste düzün beno
lehen ahatzeren beitzira gizoner. Mst I 23, 5 (Ch gizonei ahantziko zaizkote). Anzi ta aztu zait nere ogia jatea ta
igartu da nere bihotza. Mb IArg I 162. Ona da, bere kulpaz aztu ezpaiako. Cb CatV 82. Ahantzi zitzaion, ordu
hartan, errege zela. Lg I 307.
(s. XIX). Aztuten jakee zertzuk konfesau zitubezan. Mg CO 234 (CC 136 aaztu). Aztu egin baiataz bekaturen
batzuk. Añ EL 2 168. Ta ardo gutxi batekin aztutzen zaizkala bere nekeak. AA III 364. Fits bat etzaio ahanzten.
Dh 132. Gustia dakusana, ta ezer aaztuko ez jakona. JJMg BasEsc 3. Erran behar du aitzinekoan nola ahatzi
zitzaion. CatLuz 33. Aztu bazaitzu, jakiñ ezazu / pake guardian zaudela. Echag 224. Ahatzerik girela gure artzañ
jauner. 'Nos bergers nous ont oubliées'. Etch 348. Zeñari aztutzen zaiozkan atsekabe guztiak. Izt C 226. Etzaiola
on-egiña Jainkoari aztutzen. Lard 63. Zuk egin grazia ez zait sekulan ahantziko. Laph 33. Naigabe-penak aztuko
zaizte. Arr GB 76. Neri aztu zait beñepin noiz sartu nuben azkeneko mokaduba. Sor AuOst 97. Zelakoak zirean
etxataz aztuten. AB AmaE 234. Aztu zitzaion ikasi zuana ta itz batez ere etzan oroitzen. Bv AsL 177s. Zuri zer
zor dautzugun zitzaikun ahantzi. Zby RIEV 1908, 290. Oera bidea baina / etxako aaztuten. Azc PB 108. Zer edo
zer aaztu bailitzakion. A BGuzur 145. Bena Jinko Jauna / zeion ahatze. UNLilia 16.
(s. XX). Antze zaitad izena. Mdg 125. Iru illebete oso igaro baga, aztu jakazan lengo nekaltasunak. Echta Jos
106. Etzaitzu aztuko Martiñek dirurik eztuala. Ag G 263. Uztaillaren 13-a, ez zaigu berealakoan aztuko. Muj
PAm 8. Mutikoari aaztu egin zure gauzarik arrigarriena. Or Mi 103. Euskera iya aztu zait eta / erdararikan
jakiñ ez. Tx B 215. Ointxe idatzi biot aiztu eztakidan. Enb 32 (163 aztu). Etzekinat nola aztu zaidan ain azkar.
TAg Uzt 274. Ahantzi zait osoki nere bihotzmina. Iratz 70. Ezin ahantzi zitzaion [...] gozotasun eta eztialdia.
Etxde JJ 260 (93 ahaztu, AlosT 27 aztu). Orraitiño ez aal yatzu aaztu oraintsu-mengoan agertu neutzun zera.
Erkiag Arran 98. Pozaldietan aztuten iako / lengo samin naibakoa. BEnb NereA 144. Frantses "Encyclopedites"
deitueri ez zaiote ahantziko platonkeria hori. Lf in Zait Plat XVI. [Zestuako ura] neri sekula etzait aztuko / baldin
badaukat zentzuna. Uzt Sas 54. Ez zitzaizkidan ahaztu, esate baterako, euskarazko atorra eta izara. MIH 145.
v. tbn. Mde Pr 185 (Po 35 ahantzi). Txill Let 66. And AUzta 72. Osk Kurl 197 (41 ahantzi). Vill Jaink 129.
Berron Kijote 205. Ahantzi: Brtc 26. MarIl 53. Dv Lab 169. HU Aurp 96. A Ardi 67 (BGuzur 126 aiztu). Ol Gen
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
80