A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
ziren fidel gelditu zirenen buruzagi. CatJauf 27. Ez duzu arbola itsusiagorik nola baita oliba ondoa; ez eta, hala
hala, hanbat pollitagorik amanda ondoa baino. JE Bur 82. Zein ederki derabilkazuen eskuara hoi! [...].
Bazindakite, hala hala, zoin herrebeski ari diren zuen haurretarik zonbeit. Barb Sup VII. Gezur horiek iresten
zituen, hala da, mazapen puska batzu bezala. Bainan hala hala, inguru hetako zazpi herrietan ez zen goldenabarra
harek bezain xuxen eta barna erabiliko zuenik. Ib. 9. Fida gira Eskualduna-ren irakurzalek ezagütüko
dien bai eta gozatüren Constatin zenaren üskara garbi eta xotila, hala hala bost erri eginen Haritchabalet-en
gertakarieki. Lh in Const 14. Bai ekentzen dautate / oinetarik hotza, / Hala-hala kar batez / sustatzen bihotza.
Etcham 72. Peto zenbeit egiten omen zituen haatik errebotean. Hala hala pleka, xixterarekin, hein hobereneko
pilotaria zen. Zerb Azk 115.
"Dans le même état [...]. Hala-hala da oraino, il est encore dans le même état" Dv. Nahasten duzu
phalarekin eta gero bokhetera estalirik uzten duzu hala-hala barnetegi bero batean. Dv Lab 51s. Asko lekhutan,
arthoa bildu denean, lurra hala-hala uzten dute bazka zerbaiten pheskizan. Ib. 25. Jarri zen belhauniko, eta
egotu zen luzez hala-hala. Jnn SBi 61. Bazterretako adar guziak hala-hala utziz itzulian. HU Zez 117. Asko
herritan jendea jarria zen elizari lothurik zagon eskolategiari. Hau hala hala bazagoken. JE Bur 56. Etxe aphal
batzu, zaharrak, murruak zartatu eta hala-hala utziak. JEtchep 80. O(ro)tan hala hala dira aitzinekuak / Izanik
e'hantxe hortxe khanbiuak. Casve SGrazi 34.
Exactamente así. Huna hementxe, itsu bat; norbeitek unkitzen diozka begiak eta erraiten dio: "nahi dut izan
zaiten sendatua [...]" eta hala hala gertatzen da. Lap 36 (V 20). Eta gero, ezarririk nere gorphutza kapa harren
barnean, hala-hala ehortziko duzu. Jnn SBi 118. Banoa ohe gainera, neure soinekoekin hala hala, lo kuluxkaño
bat eginen dudalakoan. Barb Sup 13. Bai, ori, hala hala da! Ib. 81. --Gan behar duk merkatura, ezti hunen
saltzera, eta salduko diok solas gutiena erraiten duenari [...]. --Ba, ama, hala hala eginen dut. "Je ferai ainsi,
bien exactement". Barb Leg 145. Bigarrenari aldiz [erran zion] hilaraziko zutela. Hala hala gertatu zen. Zerb
IxtS 26.
b) (G ap. A; SP, Lar, Añ (G, AN), VocCB). A medias, así así. "Tellement quellement" SP. "Assí, assí, ala ala"
Lar y Añ. "Medianamente, (c.) ainbestean, ala ala, adiñondo" Añ. --Zaldia ondotxo saldu zenduan? --Ala ala
ba; kostaprezioa eragiñ nion bakarrik. Urruz Urz 88. --Ta?... --Ala-ala... Biotzak ez du ongi erantzuten, eta
egunetan bularrik artu nai eztuala, asko auldu da. NEtx Antz 125.
- HALA HALAKO (Dv, H). a) Exactamente igual (a otro). "Absolument semblable" Dv. Ethorri zait gogora
behar ginuela egin zuen Santa Anaren elizaren moldean, bertze hala-halako bat. Prop 1892, 78. Berehala asto
hura bertze hala halako batean trukatzen diote. "Un âne en tous points semblable". Barb Leg 65.
b) Mediano, regular, mediocre. v. infra HALA HOLAKO. Sarrera estua ta illuna eban, sartzen ziranai bildur
emoteko lain; alan bere, barruan atari-argia ba eukon, eta ala-alako etzauntzak. "Dentro della estaba un patio
pequeño y razonables cámaras". Or Tormes 65. Musikiak pe azkenerako ala-alakuak urtetzen dau. SM Zirik 20.
- HALA HALARIK. "(L, BN, S), sin embargo, no obstante" A.
- HALA BADA (Lar, Añ (G, AN), Sb-Urq, Dv, A). Así pues. "(De) manera" Lar y Añ. "Alabada, alabaina,
quia, porque, parce que" Sb-Urq. "Aussi (ideo)" Dv. "Así pues, por lo mismo" A.
Tr. No lo hallamos al Norte a partir de principios del s. XVIII.
Hala bada denbora hunetan-ere, reserbazione graziazko elekzionearen arauez egin izan da. "Ainsi donc". Lç
Rom 11, 5. Hala bada, nik orain, Jaungoikoa, / esango dot nola tratadu nauzun. Lazarraga 1141r. Ala bada
Mezan erdesteko nai duena, eta konbeni zaiona, bear du gendu bereganik bekatu mortalea. Ber Trat 27v.
Apurtxo bat bakeaz da mundua gozaturen, / Ezen señaleak betan eztire konplituren. // Hala bada dagoela bat
bedera gozoan, / Señaleen azkena da ethorriren ondoan. EZ Man I 80. Zuzia iratxekirik dagoenean, bizi da, eta
orduan hiltzen da, zeren orduan ahitzen baita [...]. Hala bada gu ere, bizitzeaz hiltzen gara, eta hiltzeaz bizitzen.
Ax 63 (V 41). Hala bada, ene arrozoinamenduaren frogantzatzat eztut nahi ekharri bertze arrozoinik ez
frogarik, baizik irakur dezazun Axularren obra. ES 146. Ala bada, langille ona izandu da Jesus
maitagarriaganako zure amorea. Mb IArg I 106. Alá bada zuk ere naibauzu sendátu, ártu konfesioarén
erremedioa. LE Ong 22v. Zakur andiak, zaunk zaunk lodi egiten due; berriz txikiak, txaunk, txaunk. Ala bada,
txakur andiak gatik esaten da zakurra, txikiak gatik, txakurra. Mg PAb 175. Oratu bear diogu fedeko ankorari
[...]. Ala bada konsagrazioko itzak esanda gero ere begiak erakusten badigute lengoa bera [...] ez dago an ez
ogirik. Mg CC 197. Onelako gizasemeak bakarrik ezi oi dira, edo presondegi gogorretan, edo obeto urkabean.
Ala bada txikitxotatik eman bear da aziera ona. VMg 86. Ala bada, gizonak zuei egitea nai dezuten guzia, zuek
ere aiei egiezute. Lard 385. Menturaz elorriak matsik ematen du, edo larrak pikurik? Ala, bada, arbola onak
frutu onak ematen ditu. Ib. 385. Eztago [...] apaiz bat; ala bada, amapontekoorde, aita-orde eta Apaiz-orde
neronek egingo det. Arr GB 23. Ala bada, [...] ez goiko bizitzan ta ez beeko tresabean jaio zan. Aran SIgn 196.
Juan zan Ordenako erregla baimenaztera Aita Santuari. Ala bada Honorio irugarrenak baimendu zuan. Bv AsL
170. Gure Jaungoikoak begiratuko du guregaitikan. Ala ba, esperantzarikan ez galdu. Apaol 59. Ala bada...
Erriak ongi-etorri bat egin nai zion. Alz Ram 74. Ala ba-da, irakurri nai ez ba-dituzu ere, etzazula beintzat
agirian esan. Ldi IL 112. Mutikoaren izaera zuzenak lizunkeri aide ura ezin eraman zuan. Ala, ba, egun batean,
Montebideori agur egin eta Buenos Airesa jo zuan. NEtx LBB 39. Ala ba, gauza biren artian erabagi biarko
dozu! Etxba Ibilt 482. Ala bada, ba-zekarrela esandako artatik atera-ta, biok elkarrekin ta pake onean bazkaldu
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
790