A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
neure buruaz zure ganako amorioz. SP Imit III 21, 3. Etsaiari dio halaber bertzeak / Egiten bertze hainbertze; /
Hala non finean biak / Errekaratzen baitire. Gy 185. Halako zorion bat nabaitzen zuen bere baitan, hala non
eguneango pentsamendu kiratsak oro urtu baitzitzaizkion. Mde HaurB 23. Azkaindarrak ase zituen, leporaino
ase, hala nun jaun Apezpikuak bi letra ukan baitzituen. Zerb Azk 17.
5. Como. Iru deabruk erruki baga / Lastasakuba baininzan ala, / Kendu jeuste zaiak. Acto 293ss. Este
baininzan ala tiene claramente la construcción atestiguada en V mod.: bainintzan 'como si yo fuera'.
6. Así por ejemplo. v. HALA NOLA (b). Noizean bein --ala bei-umatzez-- / nagusia ikullura jetsi oi da
gauez. "De vez en cuando --por ejemplo cuando alguna vaca pare--". Or Eus 145.
- HALA-HALA (S; H). Ref.: A; Lrq. a) Igualmente. "Lo mismo, igualmente" A. "Tout à fait de même, d'un
façon absolument identique" Lrq.
Tr. Documentado en la literatura septentrional desde Dechepare.
Ezein iaunek eztu nahi muthil gaixtoa eduki, / ez pagatu soldatarik zerbitzatu gaberik, / Iangoikoa ari duzu
hala hala gureki / gloriarik ez emanen hongi egin gaberik. E 11. Utzten ditutzu pagatu gabe zeure ondokoaren
esperantzan, eta bai hark ere berzerenean, eta hala hala bertzeak ere. Ax 247 (V 166). Baldin luzaro bekhatutan
egoiteaz [...] egiten baderauegu bidegabe Iainkoari eta Aingiruei, segur da hala hala egiten diogula geure
buruari ere. Ib. 563 (V 360). Ni, hala hala, / Tiraz bezala, / Hik ioz geroz bihotzean, / Hiri gorpitzez, / Beti, ed'
oritzez / Narrain, bait' are lotzean. O Po 10. Oi, zerik du sudurra! / Ez egi', ez apurrra; / Xorhi, begi-hontgarri, /
Hala hala muturra. Ib. 36. Hala nola ohoiña gauaz desorenian, ez ustian jiten baita, hala hala herioa, Iaunaren
mezia jinen dela. Tt Onsa 62. Orhit zite ene iuiamendiaz, hala hala izanen duzu zure aldian zuria. Ib. 38.
(ss. XIX-XX). Oreiña laster dua horen aitzinian [...] / Zü ere hala hala zabiltza arauez. ChantP 152. Beraz,
zeren den asto, / hor peka dezala. / Ithotzen dute eta / jaten berehala. / Mundu huntako legez / ere halahala, /
Sakrifikatua da / maiz jende aphala. Zby RIEV 1908, 763. Lehen-lehenik eguna othoitzean edo Jainkozko
lanetan zaraman; eta gabaren parte on bat ere hari zen hala-hala. Jnn SBi 92s. Lurreko parabisu hartan gure
galgarri izatu ziren birjina bat, zuhain bat eta fruitu bat. Hala-hala Birjina baten sabeleko fruitu benedikatuak
merezituko daroku bethi iraunen duen bizitzea. Ib. 34. Etxe aitzineko galeriatik haitz handira bide erditan gainez
bertze haitz ondo bat mozkindurik, hala-hala, oso-osoa. HU Zez 117. Eguna iragan zen hala hala. Huts arau
zokoak betetzen. StPierre 18. Udazkenean urtzoak / pasaian dire partitu, / hala hala naiz ni ere / neure herritik
airatu. Etcham 44. Sanson zenak bezala, ez othe zuen lepho-gibela [...] alimaleko ile batzuz estalia? Eta bere bi
begi-ondoak, hala hala [...] ez othe ziren eginak, Sansonenak bezal bezala? Barb Sup 145. Erbiaren ondotik ibili
ziren Arradoiko pareta guzian, Lasa-Mendin hala-hala. Ib. 31. Hala-hala lagundua zuen [Eliza] lehentxago bere
mihi aberatsaz san Krisostomok. Zerb IxtS 100. Enetzat ere hala-hala izanen da. Larz Iru 122.
(En correlación con nola). Nola lilia eta floka, egun batez iguzkiak sortzen, eta hiltzen ikhusten baizutian
hala hala Erresumak eta handitasunak peritzen zirela. Tt Onsa 26. Nola hesi hazkarra ogi-landaren edo
mahastiaren inguruan, hala-hala dago gure mintzaia Eskual-herriaren eremuetan. Arb Igand 19. Nola nihori
zorrik ez duen Etxeko-Jauna hazkar eta burua gorarik baitago bere eremuetan, hala-hala gure mendien artean
dago Eskuara. Ib. 13. Nola jaunztura arrotz bitxi batzuek galarazten ari baiterauzkute herriko gure jaunztura
ederrak, hala-hala mende hunen kutsua gure mendietan barna sarthu da. Ib. 49. Nola itsaso gainean beitoa
untzi handia, hala hala Eliza, traba guzien gatik. Zerb IxtS 115.
Por otro lado; a su vez. "Zer nekheak, bainan hala-hala zer atseginak, quelles peines, mais aussi quels
plaisirs" Dv. "Ez da ethorri, hala-hala ez du deusik izan, il n'est pas venu, aussi n'a-t-il-rien eu" Ib. "Ezta ederra,
bainan hala hala ona da, elle n'est pas belle, mais par contre elle est bonne" H. "(BN), además" A.
Bizkitartean orduan gezurra erraten zuen, zeren [Magdalena] ez baitzen gehiago bekhatoresa, aitzitik bai
penitent bat guziz saindua; halahala gure Salbatzaille dibinoa haren alde yarri zen. He Phil 358s (SP 356 hala
ere, Echve Dev 403 orregatik; Harriet traduce "en revanche"). Eramaten badarot bizia, yarriren gara zuen
gathibu: hala-hala, nik garaitzen balin badut [...] gure meneko beharko zarete. Lg I 276. Zenbat zorigaitz eta
sarraski etzituen eragin Achaben errelijione eskasak! Ordean aithor agun, hala-hala Josaphaten prestutasunak
emendatu zuela Jainkoaren loria. Ib. 362. Eskandalisatu balin badut mundua orai arteraino, nahi dut, halahala,
orai guziek yakin dezaten nolakoak diren ene xedeak. Lg II 217.
(s. XIX). Ala bertzela izanen baita giristino laxo, bere ustez bekhatu handirik gabe, bainan hala-hala
Jainkoaren zerbitzuko khar handirik gabe bizi den batez. Dh 140. Debruak eta damnatuak dire bakharrak
higuintzea haizu zaikunak: hala-hala damnatuei bakharrik dagokotena da elkhar higuintzea. Ib. 251. Ez daukat
ezen hori biziotzat hala nola urguillua, kolera, etc. Bainan erranen dut halahala sobretan hortan ere iragaitetik
begiratzera egiñ izatu dudala. Gy VIII. Bortz esku kolpe dute eman beharreri, / Dirudunak ez daki egiten hobeki,
/ Hala hala herriak hoik maite handizki. Hb Esk 147. Framazonak [...] ez dira sekulan abonatuko giristino onen
gazeter. Yende onak, hala hala [...], nahiago duzkete irakurtu gazeta tzarrak. Elsb Fram 184. Jokoaren harat
hunat hoikieri beha dagonak behar du beraz erne egon: hala hala, zer atsegina hori jokoa ezagutzen
duenarentzat. Zby RIEV 1908, 88. Eta baldin egun hautatu hura bere loria eta ospearentzat begiratzen badu
[Jainkoak], hala-hala gizonaren beharorduentzat ere baliarazten duela. Arb Igand 66. Oraiko arrainek arbola
gainean egiten baitituzte ohantzeak, eta hala-hala oihanetako ihiziak ur handietan bizi baitire. HU Zez 56.
(s. XX). Jeroboam buruzagi harturik bertze erresuma bat egin zuten [...]. Hala hala Judaren ondokoak izan
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
789