A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
akoruneti. Ez eutsan eman gure / iñok arturikan [txakurrari] / eta zan akoruneti / biraltziatikan. (Intrepr?).
Noe 109 (tal vez deba leerse a koruneti).
akoskea (det.). "Tranquero, de puertas y ventanas, akoskea" Lar.
akostar. Figura en DRA con el sentido de 'costeño'. Se trata de Akoztar 'natural de Akotz'. Esku uskako jokoa
galtzen ari zauku naski, gure herrian. Akostarrek ere ahanzten ari omen dute. Herr 12-12-1957 (ap. DRA).
akostumatu. v. kostumatu.
akostunbrarazi, akostunbratu arazi. Acostumbrar. San Edmundo Inglaterrákoa bere amak
akostunbratuarazizue penitenzietára aurzututik. LE Matr5 300.
akostunbratu (V-gip ap. Elexp Berg). 1. Acostumbrar(se) a. "Acostumbrarse. Lanera akostunbratzeke nago"
Elexp Berg. v. kostumatu. Bear dogu akostunbredu sigiñeetan. VJ 3. Akostunbratzea esatera bai edo ez. Iraz
30. Akto Kontriziñokoa biotzetik egitera oitu edo akostunbradu bear dozu. Cb CatV 81. Dakuskuna da, leoe,
katamotz, artz, otso, eta abere, edo animalijarik uzu, edo ferozenak otzandu, edo amansetan diriala, eta eukirik
gizonak euren ganian ardura andi bat, oitu edo akostunbretan ditubezala mila ablidade, eta arrigarrizko
gauzetara. Astar II 98. --Zer remedio dago juramentu banoik ez eiteko? --Akostunbratzea erratra bai edo ez,
Kristok erakusten daugun bezala. CatAe 44 (CatUt 61 akostunbretu, CatB 43, CatSal 45 akostunbratzea, CatR
45 akostunbratia, CatUlz 29 akostunbretzia).
"Exercitadora, andra akostunbradua" Lcc.
2. Acostumbrar, soler. Ala akostunbratzen dute kristio onek egitera gurutzearen señalea ohatzetik jaikitzen
diradenean, etxetik atratzen diradenean [...]. Ber Doc 97v. --Nola egin bear dire amarrenak, eta primiziak? --
Oso eta zuzen akostunbratzen den moduan. CatB 51.
akotamendu. Acción de poner fuera de la ley. Batean herioz, berzean akotamenduz, berzean berze moldez
iarreikiak eta persekutatuak izanez, zuri zor drauzugun obedientziaren egiteko moien guzia edekiten baitzaiku.
Lç Ins F 7v.
akotatu. 1. "Acodar, akotadu" Lcc.
2. "Citar" Lar Sup. Se trata del habitual acotado de que se habla en disposiciones legales, sobre todo de
Vizcaya, en la Baja Edad Media; significa pues 'puesto fuera de la ley'; fr. hors la loi, ingl. outlaw, etc. Guk
ditugu aborritzen Aitasaindu erraiten denaren arauezko sinagogák eta kongregazioneak, zeren hetarik
Iainkoaren egiazko hitza banitu eta akotatu izan baita. Lç Ins G 6r.
3. Acotar, reservar. An ikusten dira usotarako lekuak ere. Akotatua egon bear du arek. Uzt Sas 353.
akotatu. "Morder, utsikitu, autsikitu, akotatu" Lar; sencillamente Larramendi, seguido por Harriet, ha leído
mal açotatzen en Ax 431 (V 280), que hasta en la 3. a ed. es azotatzen.
akotratu. Arreglar(se). Iaiki adi, eta eure ohea akotra ezak eurorren. Lç Act 9, 34 (Dv egizu zure ohea).
Emazteak ere abillamendu honestez ahalkerekin eta modestiarekin akotra ditezen. Lç 1 Tim 2, 9 (BiblE
atondurik).
akotz. "Aegloga, artzain solasa, akhotz solasa, akhotzetako solása" Urt I 300.
akre. Acre, áspero. Lurraren egarri zauritua / tortika galdak arrakalatua. [...] // Aide gorriaren azpian /
akre ta zimur, legor / urre desurretu / buztindua. Azurm HitzB 68.
akreedore. Acreedor. Ortikan segitu ote zaion bere akreedoreai dañu andirik. OA 164. --Eta, zer diñoe ba
papelok? --Gitxi gauza. Bilbon bankero bat egin kiebra, eskapau Amerikara, palmo bat sur itxi akredoriak. --
Artzekodunak ago-bete agiñegaz geratu dirala esan gura dozu, ezta? --Bai, ori. Kk Ab I 104 (en boca de un
personaje que no habla bien el vascuence).
akrostiko. "Acrostichis, akrostikoa" Urt I 112.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
766