14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

beltza. Or Mi 57.<br />

- AKER-MEZA. "Messe noire, akher-meza" T-L.<br />

- AKER-UNE. "Akher-üne (S), pacage de boucs" Lh.<br />

- AKER URRUZA (B-m ap. A Apend). Marimacho.<br />

- AKER-USAIN. a) "Sorbaldazpiko, galtzarbeko akher usáña" Urt I 467. b) "Se dice de quien no ha dejado los<br />

hábitos montaraces. Aker usaiña ez jako juan ondiokan" Etxba Eib.<br />

Etim. La comparación con el elemento inicial de aquit. Aher(belste), dat., nombre de un dios (CIL 174), parece<br />

aceptable.<br />

akergai. "Akhergei (S), chevreau réservé pour devenir bouc" Lh.<br />

akergisako. "Acabronado" Lar.<br />

akerkaira. "Cabronada" Lar.<br />

akerkeria. "Cabronada, akerkeria" Añ (s.v. cabrón).<br />

akerki (SP; -kh- Hb ap. Lh). "Chair de bouc" SP.<br />

akerko (AN-erro). Ref.: A Apend; Inza EEs 1915, 210 (akerkua). "Cabrito" A Apend. v. akertxo.<br />

akerlarre. v. akelarre.<br />

aker mujoi. 1. "Akermujoi, según Bay Jauna Bay [= Serafín Baroja] es Lampugus pelagicus, de la familia de<br />

los escómbridos" Arzdi Peces.<br />

2. (V-m ap. Zubk Ond). "Chicha, sargo picudo (Puntazzo puntazzo)" FauMar 71.<br />

akerraga (Bera App, BeraLzM). (Neol.). Capricornio. Akerragan ilbarrija. AG 987.<br />

akertto. "Aketto, cabrito (akertto) (AN-gip)" Inza EEs 1915, 210. v. aketo (2).<br />

akertu (V-m-gip). Ref.: A; Iz ArOñ. "Cubrir el macho a la hembra" A. "Akertu da, ha sido cubierta (la cabra)<br />

por el macho" Iz ArOñ.<br />

akertxo. 1. "Akertxo, le [chevreau] mâle d'un an (R)" VocPir 417. v. akertto.<br />

2. "Orejeras, en el arado goldabearriak, kirtenak, akertxoak" Lar. "Akertxoak, les deux piéces de bois aux deux<br />

côtés du soc pour ouvrir le sillon" H (s.v. akherra). v. GOLDE-AKERTXO.<br />

akertzar (Lar; -kh- Hb ap. Lh). "Cabronazo [= macho cabrío grande]" Lar. "Maquereau (triv[ial])" Lh.<br />

akerzauntza (Sal ap. A), akertzantz (AN-erro ap. Inza EEs 1915, 210; ZMoso 65), akerzonz(a) (AN ap. A <br />

Aq 270 (AN)), akerzerz (V-arr ap. A). "Cabrón para padrear" Aq 270. "Cabrón no castrado" A. Sg. Inza EEs<br />

1915, 210: "Aker osaturi, gaztetan iraskua, eta gero akerra edo akertzantza", aunque osatu en Navarra, por lo<br />

menos, significa 'castrado'. Badra berze batzuk [akerrak] osatu bage baitra akertzantzak, auntzen azkatzeko.<br />

ZMoso 35.<br />

akerzikiro, akertxikiro, akerxikiro (L ap. Lh). Macho cabrío castrado. "Akher-xirio [sic] (Hb), -xikhiro (L),<br />

bouc" Lh. "Aker txikira [sic], cabrón castrado (AN-gip-larr, Sal)" A Apend. v. zikiro. Abere txe edo geriaren<br />

izenarekin adietutzen dira ari, moixo, aritxikiro, ardi, [...] aker, akertxikiro, auntz, auntztika, auntxume eta arteliari<br />

dagozkion gañerontzeko guztiak. Izt C 167.<br />

aketiren, aker-iren (V-m ap. A Apend). Castrón, macho cabrío castrado. v. akirin. Okelatzat ipini jaku<br />

aketirenaren aragi gazituba. Mg PAb 58. Artu ditut zelan alan atzkada bi aza, aketiren onen atal bat; ta<br />

iruntsiko badot, edan biar dot. Ib. 60. Lau onza aketirenek, lau lauko. Ib. 73. Aberatsen maijetan etxakee ain<br />

gogoz ekiten geeli gizen, ta egaztijai, zelan baserri etxeetan arbi, aketiren, ta aza lurruna darijuenai. Ib. 59.<br />

Etim. De aketo + iren.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

751

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!