A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
pundonor" A.
haizeñi (S). Ref.: Lh (aizetto); Lrq /aisen'i [oxít.]/. "Petit vent froid" Lh. "Sale petit vent" Lrq.
haizeño (aizeño BN ap. Lh). Dim. de haize. v. haizetxo. Aizeño ozkirri ta leunak izadi guzia alaitzen du.
"Un airecillo". Zink Crit 34. Aizeñoa lillurak / otxanduta dabil. "El céfiro". Ldi BB 156. Goizaldeak irira / oiduan
ots gozo ñabar / aizeñoak Gazte'ren / belarrira dakar. Ldi UO 36. Ekhain-ondarrean aizeño batek ogiburuak
perekatzen dituen bezala. Lf Murtuts 12.
haizepaile. "Aizephaile (S-saug), flâneur" Lh.
haizepaitu (S). Ref.: A Apend (aizephaitu); Lh (aize). "Callejear" A Apend. "Aizephaiten (S-saug), en flânant"
Lh. v. HAIZE EBAKI.
aizepelats. v. haizebelats.
haizepote, haizeporte. "Haize girizara joan ginen (AN-gip), haizepotea / haizemalda (BN-ciz), etxe hori
gaitzeko haizeportean da (BN-ciz), haize tokia (G-azp)" Gte Erd 148.
haizeputz. 1. Soplo de viento. Aise putzak txistuka, pago erramatzarrak / baibenka darabillez ausi agiñean.
AB AmaE 363. Lasto bat zelan aixe putzetan dan joaten. Ib. 439. Itxasoan ezegoan aize-putzik. A BeinB 56. A
zan beroaren larria, bapere aizeputzik bage. Erkiag Arran 23. Ezertarako aize putzik ez egoan. Txopo ta eltzun
orriak [...] geldi ta bare egozan. Ib. 161.
2. (G-goi ap. A EY III 373). (Adj.). Vano, orgulloso. v. harroputz, putzontzi (2). Aizeputz, ikustak bulartsu
naizenez, ziotsaten elkarri. Or Mi 58. "Makil" aize-putz ori. "Ese vanidoso de Makil". Or Eus 32. Iñortxok ez
digu Joakina aizeputz zanik esan, bai beroa zala. Sorarrain Lili 35. Sorgiña al zan, izan agiz, Txotxa aizeputz
ura? Eston Iz 105.
haizera. "La aventadura del grano. Aizera egin, aventar el trigo etc. (358)" LE-Ir. v. haizerada. Eulzia dá
gizagéndea, sárdea bere potestadea, aizéra dá juizioa, berextekó gránoa, audá, ónak zerúra, lasto ilauna, audá,
gaixtoak infernuko súra (Mt 3). LE Urt ms. 1v (ed. 1846, 2 aizerada).
haizerada (a- H). Aventamiento. "Aizerada, action de nettoyer le froment au vent; par ext., récolte, grain
qu'on a récolté" H. "L'action de vanner, d'éventer, d'aérer (LE)" Ib. (tras haize-pilota). v. haizera. Eultzea da
gizajendea, sardea potestadea, aizerada juizioa alea berexteko, au da onak zerura, eta lasto ilauna edo gaixtoak
infernura bialtzeko. LE Urt 2 (ms.1v aizéra dá juizioa).
haizeraka. (Ir, avanzar...) contra el viento. v. HAIZERENGO. Urrengo egunean eguraldi obea egin
euskun. Aizeak asko amor eman eban. Gaur-bere aizeraka goaz (aizearen barrura). Berriat Bermeo 389.
haizeratu (AN-erro; H (+ a-)), haizaratu (AN, L; Aq (AN)). Ref.: A (aizaratu); A Apend; Lh (haizaratu). 1.
Aventar. "Aventar, aizaratu" Aq 784 y 1019. "Perder los dineros, ultzia aizaratu [litm. 'aventar la era'] (AN)" Ib.
524. "Vanner, éventer, aérer" H. v. haizatu. Zeñen éskuan sárdea daukan, aizerátzeko bere eulzia. LE Urt
ms. 1v (v. tbn. 16r aizeratzekó bere eulzia). (Jaunak) bere eskuetan dauka sardea ta aizeratuko du bere eultzia
(308). LE-Ir.
2. Ondear al aire. Asi ziran ikastetxeko mutiltxoak kalean zear, makilla baten gañean oial zati baltza
aizeratuaz, euren erakustzallea aurretik ebiela. Ag Kr 15.
3. Airear, hacer público. Antiguako Amaren egunaren atadian aizera eben, ba euren maitakundea Zuriñek
eta Xirdok. Erkiag Arran 194.
aizeri. v. azeri.
aizerre. v. HAIZE-ERRE.
haizerrota. v. HAIZE-ERROTA.
haizete (a- V, G, AN ap. A; H (+ a-)). 1. "Coup de vent" H. "Ventarrón" A. Badator berriz aizete bat eta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
710