A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aharitegi (G-goi; -tei V-gip), araitei (V-gip). Ref.: AEF 1955, 99; Iz ArOñ (aariteixa). "Aaritegi. Sirve para
corral del carnero durante la época en que se le tenga separado del rebaño" AEF 1955, 99. "El lugar para guardar
los carneros (antes)" Iz ArOñ.
aharito (V), arito (V). Ref.: A; Gte Erd 288. "Arito, aarito (V), carnero padre, morueco" A. "Aritoak topaka
dabiz (V-arr)" Gte Erd 288. Alderdi batian ikusten zan soka batetik lotuta aarito galanta, or bost-sei urteingurukua.
Ezale 1897, 330b. Ta ordu atantxe geijago dan aarituak irabaziko dau topekia. Ib. 330b. Ardi, auntz,
aritto ta akerrak. Echta Jos 336. Etxagok, ez, Euskalerri guztian areri topeka irabazteko aritorik! Bilbao IpuiB
271.
(V), adarito (V-gip). Ref.: A (aarito); Elexp Berg (adaritxo). "Carnero joven" A. "Urtebetetik birako adari
gaztea" Elexp Berg.
- AHARITO-BORROKA. Pelea de carneros. "Arito borroka (V-arr)" Gte Erd 288. v. AHARI-TALKA, AHARI-
TOPEKA.
aharitu (V), adaritu (V-gip), araitu (V-gip). Ref.: A (aaritu); Iz ArOñ (araitu), IzG (araixa); Elexp Berg
(adaríttu). "Cubrir el macho a la hembra" A. "Araittuko dira (ardiak), se emparejarán las ovejas". Iz ArOñ.
"Araittu da, (la oveja) ha sido cubierta por el carnero" Iz IzG. "Segiduan pasatzen dia adarixakin ardixak,
adaritzen dia" Elexp Berg.
"Adarittuta, preñada la oveja. Adarittuta dare" Elexp Berg.
aharitxo, aritxo (Lar), aritxu (V-ger), adaritxo (V-gip). Ref.: Holmer ApuntV (aritxu); Elexp Berg (adaritxo).
"Arienzo, carnero pequeño" Lar. "Urtebetetik birako adari gaztea" Elexp Berg.
aharizain. v. ahartzain.
1 aharka. "/a)ha)rka/, recherche de moutons (S)" Lrq.
- AHARKAN. "À la recherche de moutons (S)" Lrq.
- AHARKAZ. "En recherchant des moutons (S)" Lrq.
2 aharka (Hb ap. Lh). "Dispute" Lh. v. aharra.
aharkatzaile. "Camorrista, pendenciero (BN, S; Darric)" DRA.
aharkela, arkela (V, G-goi-azp, AN-gip-5vill, B; Dgs-Lar 11), arkila (-illa V-gip). Ref. A (arkela); Iz ArOñ
(arkilla); EAEL 85; Gte Erd 16; Izeta BHizt2 (arkel). 1. Cerda. "Bi zerrikume erosi tugu, bat arkela ta bertzea
ordotsa" Izeta BHizt2. v. ahardi.
"(BN), truie qui ne porte plus et qui n'est bonne qu'à engraisser" H. Cf. ikel.
"Arkela: bost hilabete arte. Gero bargoak dira" Gte Erd 16 (que no aclara dónde se da esta especialización).
2. arkela (VocB). (Uso adj.). "Zerrikumearkela, cría hembra de lechón" VocB. v. XERRI AHARKELA,
ZERRI AHARKELA.
- AHARKELLA. (Forma con palat. expr.). "Zerri arkella (B), lechoncita" A (s.v. zerri).
aharki. v. ahariki.
aharko. v. ahariko.
aharo. Conjuro. v. arao. Elezarrek diotenez, leize-zulo batzuen aoan mezak atera ta aharoak egiten omen
zituten antxiña arri-erauntsiak eta beste kalteak alderatzeko. JMB EG 1954 (11-12), 202. Zigorrak eta aharoak.
Ib. 202 ("castigos y conjuros", en la versión de MitV 430).
aharots (BN-arb ap. AtBou I 363). Ruido. v. harrabots.
aharra (L, BN, S; SP, VocBN, Gèze, Dv, H; a)harra VocS 132 ). Ref.: A; Lh; Satr VocP (aarra); Gte Erd
263. Riña, pendencia. "Querelle de paroles, bruit" SP (tomado de O). "Dispute violente" VocBN. "Dispute,
querelle" Gèze. "Riña" Satr VocP. "Aharra xekan dabil (BN-ciz)" Gte Erd 263 (junto a sesio, gerra, kalapita,
etc., de otras zonas). v. ahakar. Tr. Documentado en textos septentrionales y en Orixe. Gabiak aharra.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
69