A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aiutuko. v. adiutuko.
aiuzkornia (det.). "El aiuzkornia no se si es castellano o bascuence, a tal hierba no he oído otro nombre" Mdg
145.
aixaatu. v. haizatu.
aixaixorri. "Exclamación de alegría" DRA, que cita a Erkiaga. Gora geu, ta geutarrak! Aixaixorri! Ardormotxorruak
kaiganean! Goiazan Maria Txatxarrenera, erriko bandan! Erkiag Arran 50.
aixal-. v. AZERI- (s.v. azeri).
aixalatu. "(Sal, R), hostigar" A. v. haizatu (6).
aixalko. v. axeriko.
aixalkuma. v. azerikume.
aixar. v. aizar.
aixare. Por lo visto. (Parece tratarse de aixa (aise) + ere). v. AGI DANEZ (s.v. 1 agi). Berriro or azaltzen
da, [...] agiri ori izkidatu zanean Zarauzko erriya bazala. Itzegiten baita [...] zarauztarren diru mueta batzubez
eta arranza aundiyaz; aixare beraz Zarauzko erriya bazan orduban. Eta darabilkidan agiriya bañon lenago
ziradelako etxe, diru eta arranza aiek, lenagokoa ere zan beraz Zarauzko erriya. IPrad EEs 1912, 281.
aixari. v. AXERI (s.v. azeri).
aixatu. v. haizatu.
aixeatu. v. haizatu.
aixelko. v. axeriko.
aixeme. "Cárbaso, variedad de lino muy delgado" DRA, que cita el ej. de EEs. Bi liño-mueta ziran. Bat
epallaz ereiten zana; bestea baño motxegua zan au, baña biguñ eta goxogua; izena aixemea zuan. [...] Errezil
inguruak omen ziran mueta ontatik asko ematen zutenak. J.M. Tolosa EEs 1923, 173.
aixeneko, aiseneko. Blasfemia; maldición. v. aineneko. Blasfematu du; aixenekoa bota du.
Zertako ditugu testiguak? Orañ bertan aditu dezute aixenekoa. Arr Bearg 197. Beren gaizki-esaka, aiseneko
gaizto eta sakrilegio itsusiaz loitu eztitzaten. Ib. 87.
aixenekoka. Maldiciendo, blasfemando. v. ainenekoka. Lapurretako bat ere Jesusi burlegiñaz, bere esku
eta al izateaz aixenekoka eta madarikazioka zegokion. Arr Bearg 209.
aixer (V-gip), aixar (V-gip). Ref.: Iz ArOñ, IzG 199; Vill. "Aixarra da, se dice, v. gr., de un niño que se
despierta pronto; aixer egon, del que tiene sueño ligero; [...] lo aixerra = lo ariña; aixarra = uxakia, animal que
se mueve pronto cuando ve a uno; aixar egon, lo aixarrekua da, lo aixarra eukiten dau, suele tener sueño ligero;
aixerra, bildúrtixa" Iz ArOñ. "Aixar aixarra da, es huidizo, vivo. Iñola eskuratu ezin diteken mendi-bei igeslari
bategatik edo otsik txikienakin esnaatzen dan lagun bategatik esan oi da Oñatin" Iz IzG 199. "Aixar, aixarra,
asustadizo, nervioso, inquieto (V-gip)" Vill.
aixeri. v. AXERI (s.v. azeri).
aixertu. "Aixarra da, se dice, v. gr., de un niño que se despierta pronto; aixer egon, del que tiene sueño ligero;
aixertuta dago, uxakatuta, v. gr., un animal" Iz ArOñ.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
680