A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
solas bezala zer erranen dugu? Ib. 5. Berak ene pertsuen burukitan aintzin solas bat ezarririk. Xa Odol 87.
Aintzin solas hortan gauza hainitz laburki eta kasik hitz-erdika eman ditugu. Lf in Casve SGrazi 17. Aitzin-solas
ederra ezarri dio. MIH 165. Nik esan dezakedan baino hobeki azaltzen du aintzin solasean P. Lafitte euskaltzain
jaunak. MEIG III 70.
v. tbn. Aintzin-solas: Xarriton in JEtchep 9. Larz Iru 9. Ardoy SFran 7. Larre in Xa Odol 11.
(Pl.). Aitzin-solhasak publikoari. Gy V. Aitzin solasak. Arb Igand 7.
aitzintasun. 1. Preferencia. "Anteferre, [...] preferentzia, abantailla, aitziña, aitzintasuna ematea" Urt II 136.
2. aintzintasun. "Adelantamiento, avance, progreso. Zer da aintzintasuna? (Darric)" DRA.
aitzinteka. v. aitzintoka.
aitzintoka (S-saug ap. Lh), aitzinteka. "(Aller, mener) devant" Lh. Bidez bide txiñgilika duatza arresak,
artzaña aitzinteka eramaiten dielarik. D. Béhéty GH 1931, 450.
aitzintto, aintzinto.
- AITZINTTOAN. Un poco antes de. Gudu baten aitzinttoan bildu zituen lagun oro bere gelarat. Hb Egia 35.
Bi orenak aitzinttoan, ezin gehiago jasanean bere oinhazeak, egin zuen oihu handia. Prop 1906, 13. Bainan
bertze batzuek hobeki zakiten irrintzinak ondarrerat, hiru zizken aitzinttoan, daukan irrizko karrasia. JE Bur
150. Gero, primadera aintzintoan, hirurgarren eta azken iraulaldia. Dass GAlm 1936, 82 (ap. DRA). Uhalde
aintzinttoan jendea ari zen alabainan jan eta edan. Leon Mt 24, 38 (Lç dilubioaren aitzineko egunetan). Mixel
hiltzeko gauean, Margoren arrapatzerat izan hiza, gauerdi aintzinttoan? Larz Senper 92. Erromara heldu zen
1538 aintzinttoan. "Un peu avant 1538". Ardoy SFran 136. Bozak aintzinttoan. Herr 7-7-1977, 4.
aitzintxe, aitzinxe (Hb ap. Lh), aintzintxe (Dv, A). 1. "Un peu trop avant" Dv. "Un poco demasiado delante"
A. "Un peu trop en avant" Lh.
2. Un poco antes, hace poco. v. AITZINTXEAN. Aitzintxe, zurbil, lurra landu bitartean txistuka ari
nintzan. Or Mi 114. Aitzintxe an geunden beiko muturrean, eta izarretatik ikusten giñuzen Compostelara gure
seme ta illobaren il-obian otoitz egitera doazin bidezkoak. Ib. 123. Oartu nauk aintzintxe, dio ontzizaiak, larga
madarikaturen bat deramagula. Ib. 62. Lagun-antzean galdegiten zioten zergatik, eta aintzintxe esan dutan
arrazoina emaiten zien. Or Aitork 229.
- AITZINTXEAGO. a) Poco antes. Aitzinxago emana zaundan sista bihotzaren gainean bainuen, oldartu
nintzaion aitoren seme hari. JE Ber 35.
b) Un poco más adelante. "Aintzintxiago zoazi (AN-5vill)" Gte Erd 259. v. AITZINAXEAGO.
- AITZINTXEAN (aintzin- Dv). a) Un poco antes, hace un momento. "Aintzintxean, peu auparavant" Dv.
Puntu hunen gainean eztugu zer ibili froga berriketan, zeren ja aitzintxean ikhusi baituzu Eskuarak hirur hogoi
eta hamar urthez eztuela mudantzarik bathere errebizitu. ES 108. P. Axular gure Eskualerrian presunaia fama
eta ospe handitakoa, eta aitzintxean Sarako Errotora. Ib. 146. Badakizu aitzinxean zer erran dudan. Ib. 101.
Erakhustera emaiteko zein bozkario handia zuen gure Jaunaren phizteaz, zeinaren hila ikhusteaz aitzinxean
nigarrez baitzegoen [Eliza]. CatLav 396s (V 191). Eta horrengatik premia dira jorrak, bereziki belhar tzarrak
hazitzen hari direnean edo aintzintxean. Dv Lab 72. Apirila, biribila, urdandegian urde hila. Urde-zaina hesi
artean, gasnapuska hitz artean, arto-puska galtzarpean, Izan balitu aitzintzean [sic] etzuken hilen agian (BNciz).
A EY III 152 (que traduce erroneamente 'al adelantarse').
(Precedido de vb.). Konfesatseko aitzinxian eta Aphezak absolüzionia emaiten dienian. CatLan 143. Eztaut
nihork edekitzen bizia, erran zuen berak hiltzeko aitzintxean. Dh 241. Belhar usain oneko zerbait ematen
bazaioete hil aintzinxean. Dv Dial 98s (It ill baño lentxeago, Ur ill baño lentxuago, Ip eho beno lehen). Sodoma
eta Gomorra suntsitu aintzintxean. Zerb IxtS 20.
(Precedido de sust.). Eguerdi aintzintxean, behatzen diote tupinari eta ikusten dute, hek utzi bezal bezala
dela tupina. "Un peu avant midi". Barb Leg 132. Bezperak-aintzinxean jaun erretorak igan-arazi zuen Murtutsen
tokirat. Lf Murtuts 26.
b) "Aitzinxean (Hb), un peu trop en avant" Lh.
- AITZINTXEON. Un poco antes, hace un momento. Aitzintxeon erran dudan bezala. ES 126.
- AITZINTXETIK (Lar). Poco antes. "Poco ha" Lar. Eta eridenik Aquila deitzen zen Ponte nazioneko Iudu
bat, zein aitzinxetik ethorri baitzén Italiatik. Lç Act 18, 2 (He berriroki, TB ez aspaldi, Dv berriki, IBk denbora
gutxi zela; Ol etorri-berriak). Aintzintxetik, ferrak ematen zaizkote [idiei], amoratuz eta ez joka erabiliz. Dv Lab
240. Sasitartean zinkurin batzuk aditu-iduri ditiat aintzintxetik. Or Mi 67.
aitzintxetto.
- AITZINTXETTOAN. "Aitzinxettoan (Hb), un tout petit peu en avant" Lh.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
666