A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
53. Horrek erakharri nau zure begien aintzinera. Dv LEd 149. Atso madarizione hori, errienta ondotik, heldu
duk gure aitzinera. Elzb PAd 49s. Oste haren aitzinera jin zen bakharrik Errege. Elsb Fram 86. Bil arazi
zituenean bere aintzinera bere komentuko fraide guziak. Jnn SBi 111. Bainan handik athera deneko, huna non
aitzinera duen oixtiko erostun hura bera. JE Bur 170. Ruso bat ekarri zuten heien aitzinera. StPierre 35.
Balentriaka bezala, eta mendekioz ere bai, xakurrari joan zitzaion aintzinera. Barb Sup 104. Bizkarrean
[barrika] ereman athe aintzinera. Ib. 146. Azkenez, zure aitziñera etortzea erabaki nun. Zait Sof 167. Aitanagusiak
bere aintzinera deitu eta erritan egin zion. Etxde JJ 18. Aterik ez zedukan delako etxolak, eta aitzinera
heltzean ikusi zuen Theresa barruan. Mde HaurB 43. Aren otoitza irixten zan Zure aintzinera. Or Aitork 71.
Ekarri zuten Piztia Claudeten aitzinera. Izeta DirG 79. Doi-doia jastarazi dautzutan bazter xoragarria, harek
zehar-nabar emanen dautzu begien aintzinera. Lf in Zait Plat XXIII.
v. tbn. Mat 183. Arg DevB 145. CatLav 209 (V 106). HU Zez 61. Aintzinera: JesBih 462. Jaur 176.
(Con reduplicación intensiva). Eta aintzin aintzinera heldu zitzaiola [...] erbi bat ederra. Barb Sup 29.
b) Por delante, adelantándose a. "Precursor, [...] aurerra, (AN) aitzinera bidaldua" Añ. Eta aitzinera laster
eginik igan zedin basafikotze batetara. "Il accourut devant". Lç Lc 19, 4 (He aitziñat goan, TB, Dv aitzinerat
laster egin, Oteiza aurretik joan, Brunet aurreratu, Ol, Or, Ker aurrea artu, Leon haratxago joan, IBe
aurrerago joan).
(Con valor de part.). Soldadoak beren kapitainarekin eliza-aitzinera direnean. HU Zez 134.
c) (AN-5vill). Adelante. v. supra AITZINA. Nola baitu gurdiari iratxaki firrilla / Uztarriak aitzinera itzultzen
biribilla, / Gaixtoen ere hala da itzuliren tropela. EZ Man I 87. Eragin diezaguntzat aitziñera bidea. EZ Man II
147. Amek ekhartzen zituzten / aitziñera eskuak. EZ Noel 74.
En adelante. Erortzetik guarda nadin hemendik aitzinera. EZ Man II 34. Egundanik aitzinera egiazki
derradan / ez ni baiñan zaradela zu bizi ene baithan. Ib. 79. Aitziñera eztezagun guztiz gal esperantza. Ib. 131.
Bañan badut esperantza / hemendik aitziñera / faboratuko nauzula. EZ Eliç 235. Hemendikan aitzinera, /
Iakiñen dut nor naizen. Arg DevB 157. Hitz eman eztela aitzinera ber bekhatiala eroriren. Bp I 116. Eta
hemendik aintzinera, zuk nahi duzun bezala, nere salbamendua [...] bilha dezadan. Dv LEd 57.
d) Antes; de antemano. "Gauzak aintzinera xuxentzea, préparer les choses à l'avance" Dv. v. infra AITZINETIK.
Aitziñera eman dugu hori ezagutzera / eta gaizki bakhotxaren tormenta aditzera. EZ Man I 109. Jende
batzuen, egia da, ohi dela errana, / Bañan segurantza gabe aitziñera emana, / Iujamendua egin eta munduaren
gañera / Illhunbetik ethorriko direla egotera. Ib. 130.
- AITZINERAINO. Hasta la zona situada frente a. Thonbaren aitzineraño / Piarres saindua baño / Joan zen
Joanes lasterrago. Gç 93. Ez ordean komentuko athe-nausiari buruz, bainan ba, bihurrian, bertze athearen
aitzineraino. JE Ber 55.
- AITZINERAKO. a) (Adverbial). Para lo sucesivo. "Urruxa au aintziñarako utzi behar dugu (AN-5vill, B)" Gte
Erd 149. Bada zer idurizaizie orai zuen lenagoko amarrenes? Eta zer proposito daukazie alzinerako?
SermAN 8v. Gauz arrigarri ta milagro hau ekusi ta, arritu ziran Jesusen ogitik jan zutenak eta asi ziran
aitzinerako beren neurri zenbait arzen. Mb IArg I 252.
b) (Adnom.). "Aintzinerako [...] qui tend vers le devant, vers l'avenir" Dv.
- AITZINERAKOAN (Lar, Hb ap. Lh). "En adelante, [...] aitzinerakoan, gerokoan" Lar. Zeren ordea egiteko
baten hastetik egiten diren huts xipiak, aitzinerakoan emendatzen baitira, eta azkenean ezin kasik erremedia
baititezke. SP Phil 2 (He 2 kontinuatzen). Ea bada, demogun aitzinerakoan gure buruari guardia. Ib. 239.
- AITZINERAT. a) En adelante. Eta zure hatse honetik dadin aitzinerat augmenta, kontinua eta publika
mundu guzietara. E 7. Eta aitzinerat erortzetik begira gaitzala Iainkoari othoitz egiten diogula. Mat 111.
Benturaz orai ezpadut ere, izanen dut aitzinerat, ongi egiteko gogo. Ax 73 (V 49). Aitzinerat alfer egoiteko
desenkusarik etzutentzat. Ib. 27 (V 16). Ikhusiko duzu zuk-ere nola behar duzun aitzinerat ethorkizunean eta
bethiere bizi eta gobernatu. ES 185. Hartzen dügü zure aitzinian erresolüzione fermo bat hain aitzinerat
ebitatzeko. CatLan 164. Premia zaioen adaburua bildu arteo ez-lezake aintzinerat egin berriz. Dv Lab 357.
Orizue, aitzinerat, zer gerta ere, atorra mihisen artean sar eskuara poxiño bat. HU Aurp 208. Horra hegalak
aintzinerat moztuak sekulan ager ditazken heretiko berrieri! Zerb IxtS 112.
b) (aintzinerat L-côte ap. EI 116). Hacia adelante. Badira lan batzuk eta obra batzuk, aitzinerat, gibelerat,
saihetserat edo norat nahi den beha dagoela eginagatik ezpaita antsia, nola baita iatea, edatea, mintzatzea. Ax
468 (V 304). Bethi kontu edukitzen dela eta aitzinerat artez behatzen dela. Ib. 468 (V 304). Jesusek bere
aitziñerat / Beheratzean burua. Gç 88. Sekulan gibelerat, bethi aitzinerat. Laph 228. Bi gizon mozkor, besozbeso,
batek bertzea deramala; bi, hiru urrats oldarrez aitzinerat, gibelerat. HU Zez 202. Eskuak libro zituztenek,
hegalak iduri, aintzinerat eta gibelerat zalhu bazabilzkaten. Prop 1901, 84. Eta zoin bitxiki dabilan! Aitzinerat
batzutan, artetan guti edo aski gibelerat ere ba. JE Ber 101. Itsu batek baino gehiago aitzinerat behatu gabe. Ib.
45. Orduan Jakobe botzik aintzinerat joan zen bere bidean. Zerb IxtS 24. Bidean abian nintzan, ezker, eskuin eta
aintzinerat beha. JEtchep 37.
Botoin hori batek biltzen deie osoan, aitzinerat, ixtapeko galtza. JE Bur 26.
c) "(Iré a su) presencia, [...] joanen naz aren aitzinerat" Lar. "Aintzinerat agertzea, paraître devant, comparaître"
Dv. Eta ioanen tzare muillatzerat Ermitaren aitziñerat. INav 16. Eta ioanen tzare Baiona aitzinerat. Ib. 16.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
647