A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
seinale ohi da. "Tentatio praecedens". SP Imit II 9, 7 (Echve igaro dan tentazioaren). Erran dian bezala
aitzineko doktor berak libru berian. Tt Onsa 28. Lehen egiñ izan zintuen espantuak bere perilletarik
libratzeagatik gure aita aitziñekoak. Gç 50. Aitzineko astetik. Bp I 20. Aitzineko kapituluan frogatu dudan
bezala. ES 108. Aitzineko mendetan Eskual-herritik ilkhi izatu diren presunaia ohoratu eta ospe handitako
hetarik. Ib. 116. Aitzineko lekzione hautan esplikatu diren Jesu-Kristo gure Jaunaren misterioen Istorioa.
CatLav 53 (V 34). Eta maiz obra onak hañitzez gutiago plazer egiten dio, ezenez aiñtziñeko mortifikazioneak. He
Gudu 154. Zerengatik alziñeko urte zenbaites faltatu ziren zenbait paper (Cildoz, 1773). RIEV 1932, 565.
(s. XIX). Bizitzeko erregela. Aitzineko abisuak. Dh 45. Ikhus ongi zertan eta nola iragan den aitzineko astea.
Ib. 58. Igantez orhit zite aitzineko astian egin dütüzün hütsetaz. UskLiB 77. Hurran kofesionean erran behar du
aitzinekoan nola ahatzi zitzaion. CatLuz 33. Aintzineko Aita Sainduek eman izatu diozkaten pribilio guziak.
JesBih 391. Eta etxean ezartzen du [haur prodigoa] aintzineko dretxo beretan. Jaur 125s. Aintzineko eguneko
zure solasak hainitz dostatu ninduen. Dv Dial 3 (It lengo eguneko, Ur leengo eguneko, Ip igaran egüneko).
Aitzineko mendetan ere sinheste bera zen. Hb Egia 4. Aintzineko gau guzia atxikia zuten Jesus Jauna lorik gabe.
Jnn SBi 29. Aitzineko boz-aldian. HU Aurp 103. Eta popüliak, aitzineko igantian trionfan Jerusalemen
errezebitü zianak, oihüz galthatü zian kruzifika lezen. Ip Hil 162.
(s. XX). Nik antzineko ilabetian eskribitunaun kartan. Mdg 143. Ageri zen etzela aitzineko gauetan lo
handirik egina. JE Bur 131. Berriz ere hari bürüz abiatü ginen, aitzineko xede berian. Const 13. Ogi bat,
aintzinekoa baino ere ederragoa. Barb Leg 140. Irakurri nahi balukete lau eun urte aitzineko beren mintzaira.
Zub 18. Aitzineko denbora urrundu hetan. Ib. 29. Jesu-Krixtoren Imitazione berri bat etorri zitzaukula, euskara
ederrez egina, aintzineko guzieri aise nausi dena. Zerb Azk 59. Bere aitzineko bizitzako moral merezimenduak.
Mde Pr 351. Ondarreko aldian ilabete bat osoa pasatu nian, aintzinekoan hamabost egun. JEtchep 99.
Aintzineko esposak hil zitzaizkon haurrik eman gabe. Ardoy SFran 54. Laster itzuli ziren beren aitzineko
heinerat. Ib. 172. Lixta berria ere muntatu / aintzinekua ukaturik, arrotz bat buru harturik. Mattin 91. Etxekitzen
dütie azkar / aitzineko ohidürak. Casve SGrazi 24 (cf. ANTZINAKO).
v. tbn. CatCla 100. Aintzineko: Monho 38. Bordel 90. Lap 12 (V 8).
(Tras gen. o tema nominal nudo). "Eguerri aintzineko egunean" Dv. Ezen hala persekutatu ukhan dituzté
zuen aitzineko Profeták. Lç Mt 5, 12 (HeH zuen aitzinean izen diren profetei). Dilubioaren aitzineko egunetan.
Ib. 24, 38 (He, TB, Dv, Ip, Echn -(r)en aitzineko, SalabBN -(r)en aintzineko, Hual -(r)en antzineko; Ur ugoldea
baño lenagoko, IBk uholde aurreko). Orenen aitziñeko eta ondoko othoitzak. EZ Man II 209. Meza aitziñeko eta
ondoko othoitzak. EZ Eliç 33. Hunen aitzineko kapituluan eman diren arrazoinen arauaz. Ax 499 (V 322). Bere
herio Pasioniaren sei aitzineko egünian. Bp I 44. Azaroaren aitzineko igantian erraiteko. Ib. 125.
Komunionearen aitzineko Meza saindua erratean. CatLav 250 (V 126). Prozezione haren aitzineko igantian.
Mercy 32. Eguberriren aitzineko astea. Dh 64. Bai komunione aitzineko aphaintza, bai ondoko eskerrak ematea.
Ib. 62. Meditazionearen aintzineko aktak. MarIl 61. Mez-aintzineko othoitza. Dv LEd 1. Ez entzutea nihor
mintzatzen haren aitzineko erregez. Hb Egia 32. Mende hunen aitzineko izkribatzaile gaxtoek. Arb Igand 109.
Boz aitzineko egunetan. HU Zez 49. Azkenaren aitzineko aldian naski erraten ginuen [...]. Ib. 48. [Aita Saindu]
hau eta hunen aitzinekoa. HU Aurp 133. Trinitateko Iganterik Abentiaren aitzineko neskanegünerano. Ip Hil
247. Konsekrazione aitzineko othoitziak. Ib. 232. Mgr. D'Astros gure aitzineko Baionako Aphezpiku goretsi [...]
izanak. CatJauf III. Meza aintzineko ezkila ttipia. Lf Murtuts 35. Kristo aitzineko 2640garren urtean. Mde Pr
223. Irlandararen hitz-joskeran eta morfologian ere nabarmenak utzi ditu Indoeuroparren aitzineko hizkuntzak.
Ib. 219. Errege aintzineko egunen batean. Osk Kurl 74. Ez zituen holako hire aintzineko gazteak, ez eta ere hire
lagun Pantxo hori! Larz Iru 72. Krima aintzineko zortzi egun horietan. Larz Senper 62. Silabaren bokalaitzinekoetan
behar zituztela izan istilurik garratzenak. MEIG VII 179.
v. tbn. Brtc 68. CatLuz 38. Laph 153. Aintzineko: JesBih 468.
(Precedido de instr.). Hori dakikegu gutaz aitzineko mende eta gizonen eginmoldetik. Arb Igand 122.
(Tras vb.). Ian aitzineko berze othoitzá. Lç ABC B 3v. Zená zelebraturen den aitzineko igandean. Lç Ins B
3r. Errezibi aitzineko othoitza. Harb 198. Jan aitzineko eta jan ondoko, goizeko eta arratseko othoitzak. Brtc 57.
Hortan eman diteke etzan-aitzinekotzat seinalatua den mementotto hura. Dh 59. Ian aitzineko othoitza. CatLuz
39. Hil aitzineko egunetan, ba eta lehenago ere. HU Aurp 177. Sor-aintzineko bizi hori salbu. Zait Plat XXII.
b) (R-uzt; Urt, Lar; aitzinako Lar, Añ (AN); aintzineko Dv; antzineko R-is; altziñeko AN-ulz). Ref.: Iz R 392 y
402, Ulz (altziñékua). De delante, anterior. "Janua anterior, aitziñeko [...] athea" Urt II 142. "(El de) delante",
"delantero", "anterior en lugar" Lar. "Anterior" Añ (tras adelantar). "Aintzineko oihala, serviette, tablier de
cuisine" Dv. "Áitzinekoa átzidiara, lo de adelante atrás (R-uzt)" Iz R 392. "Ántzinekua átzirian (R-is)" Ib. 402.
"Altziñékua atzéra" Iz Ulz. Zer dio sutondokoak? zer baitio sut-aitzinekoak. "Celui qui est assis au devant du
feu". O Pr 73. Altxa itzak / hire zanko aitzinekoak. Arch Fab 129. Bi zorro nausi handiak ezari dikuzu; / Bata
gibelian / Bestia aitzinian. / Gure hutsak gibelekoan ditugu ezarten, / Besteren hutsak aldiz aitzinekoan ekharten.
Ib. 185. Ondartu zuten untzia; eta aitzineko muthurra gogor zagoen. Dv Act 27, 41 (Lç unzi aitzinea, TB
untziaren aitzinea, He, Ol, IBk, IBe branka, Ker aurrekaldea). Bildotsei urthe buruan aldatzen zaizkote
aintzineko bi hortzak. Dv Lab 271. Denek dakigu nola eskualdunek Ibañetako lepoan moztu zuten bi zatitan
Enperadorearen armada. Batzu borrokatu ziren Auritzeko ordokian; besteak, aitzineko zatikoak, Ibañetatik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
645