A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aitoron. v. aitonen.
aitorpen (Bera), autorpen. Confesión; reconocimiento.
Tr. Sólo se documenta desde la segunda década del s. XX. No cabe duda del mayor empleo espontáneo de
aitormen. Pero, según la teoría, -pen indica acto y -men facultad, por lo que, en estas y otras palabras, se tendió a
sustituir -men por -pen siempre que se hablara de actos, acciones, etc. y no de facultades y capacidades. En
DFrec hay 23 ejs. aitorpen.
[Bere pekatuen] aitorpen ederra bukatu. JBDei 1919, 254. Rousseauren Aitorpenak. Zink EEs 1920, 7. Andre
Maria, Ama errukiorra, Jose Doatsua, nere Aingeru zaitzallea: guztiok lagundu zaidazue aitorpen on bat egiten.
ArgiDL 24s. Bataioa ta Aittorpen edo konfesioa. Inza Azalp 109. Ez daukat ezer azketsi biarrik; eta orain, zure
aitorpenaren ordañez, nik ere, beste aitorpen bat egin nai dizut. Zu ikusi bezain laister, zutzaz txoraturik gelditu
naiz. Alz Txib 106. Iges egiten digu aren egizko egoeraz aitorpen bat-edo-bat atera nai diogunean. Amez
Hamlet 82. Au da nere aitorpenen protxua, nolako nintzan ez-baiña nolako naizan aitortzea. Or Aitork 247.
Zintzurran korapillaturik zeukan samintasuna norbaitekin ustu nai zuan, bere aitorpena aintzakotzat artuko zun
notin batekin. Etxde JJ 56. Alkar-bearrez diranen aitorpen bigunberaak. Erkiag Arran 194. Maite-autorpena
egin arren. Ib. 129. Agintarien aurrean egin ditu autorpen bi. Erkiag BatB 192. Claudet yaunak erabaki zuen
Leblanc eta bere Lagunartekoei gaztigatzia, denak entzun zezaten Franzisen aitorpena. Izeta DirG 122s. Astiro
ikusi nai izan zuten zertan gelditzen ote zan eskatu zitzaien aitorpen ura. Berron Kijote 63 (se refiere al
reconocimiento de la belleza sin par de Dulcinea).
Declaración. Ezin fida daiteke [...] dekretuaren ondorio miresgarrietan, ez ofizialkidetasun nahiz
ofizialtasunezko aitorpenetan. In MEIG VI 45.
aitorraldi. Tiempo de confesión. Baiña aitor aldian berean ezagutzen nauten ta ez nautenek ere iakin nai
dute nigandik. "In ipso tempore confessionum mearum". Or Aitork 246.
aitorrarau (-aba det., Lar). "Confesionario, confesional, en que se trata del modo de confesarse" Lar.
aitorrarazi (Sal; aitor-arazi VocCB 347), aitorrerazi (-th- S; aithore- S), aitorrazi, aitortuazi, autortu erazo.
Ref.: A; Lh (aithor); Lrq /aithoreás/. Hacer confesar. "Egiteko hortan gauza guzizkoa da lekhukoeri egiaren
aithorraraztea" Dv (s.v. guzizkoa). Baña ekus-erazi zien Jangoikoak, eta aitor-erazi egi hau [judatar
gogortuei]. Mb OtGai III 64. Haren karitate ezinago handiak guretzat ezteiküia ez aithorerazten, eztiala hark
izan behar gütiago gure esparanzaren objeta? Mercy 14. Humiltasuna da berthute bat, zeinak ezagut-arazten
bai daroku gure ezdeustasuna, eta aithor-arazten [...] hari laudoriak zor diotzagula. Brtc 215. Piarresek ez dio
bakerik emaiten non zer gaitz duen aithorrarazi artino. Laph 164. Semea etxera etorri danean, bere gelan artu
det txit estu, bañan, zeñek aitortu azi? Ill Testim 15. Nere orain arteko ziriketa ta jakin nai egarritsuak aitortuazi
ezin izan duena. EEs 1921, 23. Ez neron berehala aitor-erazi ahal üken egia. Const 28. Jaungoikoak bakarrik
barkatu dezazkela pekatuak Fariseoak aittortzean, Jesusek aittortu azten zien [...] bera Jaungoikoa zala. Inza
Azalp 107. Aitorrazi dezaizula ni ez naizala eroa. Amez Hamlet 120. Bazekitela arro-arro uste zutena etzekitela
aitor-arazi ondoren. Zait Plat 90. Makillazoka ta jipoika erabilli zuten, dirua nun zegoan aitor-arazi naiean. In
Goñi 14. Zelan autortu-erazo deustez [polizi-gizonak] ainbeste zeetasun? Erkiag BatB 191. Jada egin-ahalak
egin ditugu aithorarazi nahiz, ba eztitik eta ba bortitzetik. Larz Senper 60 (v. tbn. 66 y 24 aithora-).
aitorrari (Lar), autorrari (Lar). "Confesante" Lar.
aitorrera (G ap. A), autorrera (V ap. A, que cita a Ur; Dv (que cita a Ur)). Testimonio. Zeñek emon
deutsan autorreria Jaungoikuaren berbiari, eta Jesukristoren autorreria, ikusi zituzan edozeintzuk gauzai. Ur
(V) Apoc 1, 2 (Lç testimoniaje, TB, Ur (G) lek(h)ukotasun, Ip jakilegua, Echn testimonio, Ol aitor, Ker autor,
IBk aitormen, IBe testigantza). Nik nere buruaz aitor-egiten badut, nere aitorrera ori ezta siñesgarria. Ir YKBiz
107. Ori ikusi duenak aitortzen du, ta egiazkoa da orren aitorrera. Ib. 510. Yesusen aurkako (kontrako)
aitorrera bat billatzen zuten, ura illarazteko. [...] Lagun askok gezurrezko aitorrerak egiten zituzten ari buruz,
baña aien aitorrerak etzetozen batera. Ib. 476. Gizadi osoaren aitorrera [Jainkoaz]. Vill Jaink 15. Ez gera emen
asiko aspaldiko kontu eta oiturak kontatzen: Konfuzio, Buda, San Pablo..., milla aitorrera aipa zitezken. Ib. 158.
Aitorrera orretan dago oinarritua kristau fedea. Vill Aranzazu 1980, 6.
Confesión; reconocimiento. Artu egizu nire gorputzaren usteltasun eta desegitia zure anditasunari egiten
deutsadan autorreria legez. DRA. Amando apezpikoaren oiñetan autorrera (confesión) on bat egiteko usteagaz.
Ag AL 20. Bada gaizki zegoan gizagaixoa [...] ta bere autorrera, azkenengokoa egiñ nai zeukan. Ag Ezale 1897,
187b. Neuk maitetuko zaitut iñork baño geiago ta obeto. Ikusiko dezu [...]. Autorrera onek etzion Maleni onik
egiñ. Ag G 231. Eta ona zer aitorrera egin zuen orduan Yoanek; aitortu zuen bada goraki ta etzuen ukatu, ta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 618
mende.