A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
ez spiriturik: baina Fariseuek bata eta berzea aithor dituzte. Lç Act 23, 8 (He sinhetsi, TB sostengatu, Dv, Ol,
IBk ait(h)ortu, Ariand, Ker autortu). Aithor dugu kreaturek / eztutela [indar] askirik. EZ Noel 132. Iauna aithor
dut ofensatu / zaitudala itsuski. EZ Eliç 64. Guztiarekin eztire / batre hirur iongoiko, / bañan solamentki bat da /
aithor duguna iainko. Ib. 128. Bizi hunek (aitor dut hori) / ezin dirauke beti ehori. O Po 51. Aithor dizit net eri
ehenhazale hun bat zirela. AR 15. Badira euskarazko libruak, esango didate. Aitor det. Mg CC VIII. Bazaut,
autor dot ta ez daukat aztuta bizkaitar barrukuentzat gatx izango dala Kiputz euskeria ondo aditutia. Mg CO III.
Autor deutsut ardao zaletxuba dala. Mg PAb 45. Juizijozko Erakusla guztiak autor dabee egija au. fB Olg 17.
Jentilak bere autor dabeen gauzia da. fB Ic I app. 3. Jesüs Jauna, aithor dizüt enizala diñe zure errezebitzez.
UskLiB 50. Ez da mundu onetan / iñon naziorik, / Jaungoiko bat badala / aitor ez duenik. It Fab 159s. David-ek,
berriz, aitor zuen Jainkoari bakarrik zor zitzaiola [...] ain aisa iristea. Lard 187. Jainkoak bere seme egin nau
eta bethi beretzat idukitzeko xedetan. Egia da eta aithor diot. Dv LEd 60. Aithor darotzut zure uzteak bihotza
hausten darotala. Laph 13. Eskolan arras guti ibili naiz, eta aithor dut deus ez dakidala. Ib. 93. Gure damu gorri
gaiztoan aitor degu [...] iñor sekulan gurekiñ infernuratu eztala. Arr May 161. Hartzek eta otsoek / berdin aithor
dute / hek ere bai eginik / arthaldetan kalte. Zby RIEV 1908, 762.
(s. XX). Aithor dugu zenbeit Eskualdun zuhurrek arak hartuak dituztela beren herritarren horrela
bakartasunean ez uzteko. JE Bur 209. Harriturik gaude, aithor dugu, nola finkatu ahal izan diren [...]
lagungoak. Ib. 201. Niri ere bai, Maria, aithor dut. Barb Sup 85. Alatsu baizebiltzen Maitea ta Gazte, / etzioten
elkarri aitor "ene maite". Ldi UO 53. Belardi hêtan, galdetzen die, / ote-dakusten segari; / gazteek garbi aitor
diote / deus etzaiela nabari. Or Eus 302. Aitor diñat Piarres baiño gogotsuago jarriko niñala oiñordeko Mattin.
Etxde JJ 82. Bai, alagera nük, aithor diat, eta badiat nuntik. Mde Pr 47. Aithor du [Platonek] gizona herbail eta
ahul dela. Lf in Zait Plat XX. Nik ere aithor dut zure letrek hanitz lagundu eta beiratu nutela. Larz Iru 120.
Saindu behar litake izan nungo nahiko erresuma holako intres baten ez baliatzeko eta holakorik aitor dugu ez
dugula ezagutzen. Ardoy SFran 325. Nere senarra, zuri kantatzen / oraitxe nauzu hasiko: / ni ere hortaz konten
naizela / aitor dut lendabiziko. Mattin 95.
2. Mostrar, revelar. Ezta nezesario figuratzen duena gauza guzietan egiarekin bardin dadin, baina asko da
zerbait gauzatan elkhar aithor eta irudi dutén. "Qu'il y ait quelque semblance". Lç Ins D 5r. Esan bat edo bi
gogoratuko ditut, geure plazeetako dantzeen sarija ondo autor dabeenak. fB Olg 76.
aitorketa, autorketa. Confesión. Egin eben ama-alabak autorketa on bat Amandogaz, da goiz atan Gure
Iauna artzeko ustean ziran. Ag AL 109. Aitorketa, urtean bein gutxienez, egitea. KIkG 60. Zer da aozko
aitorketa? Ib. 75 (KIkV 98 zer da aozko autorkuntzea?). Aitorketan entzundako obenik. Ib. 75. Damutasunik
gabeko aitorketa asko egiten dala. ArgiDL 129. Aurreko egunez beren aitorketak egiñaz, gertu ziran urrengo
eguneko gudaka gogorrerako. Jaukol Ipui 51. Garbiketa utsa baita, ta egiazko aitorketa, bakardadean egiten
dudan egonaldia. Txill Let 23. Apaiz bati deitu ta aitorketa edo konfesioa egin du dalako gizonezkoak. Basarri
161. Beste probamenturik ezta behar, akusatuaren aitorketa baizik. Arti Tobera 268.
aitorkidale. "Confesor" Lar.
aitorkidatu (Lar), autorkidatu (Lar). "Confesar, oír de confesión" Lar.
aitorkide. Cotestigo. Satanen egoitza ortan, berriz, Antipari, nere aitorkide ziñari, bizia kendu ziotenean
ere, zuk, nere izenari eutsita, ez zenun nere siñestea ukatu. Ol Apoc 2, 13 (Dv aithorle).
aitorkizun, autorkizun. 1. Confesión. Juezen aurrean deklaraziño edo autorkizun guzurrezkoak egitea.
EgOn 41 (ap. DRA). Aitorkizun bat aitortu bear dizuet, euskaldun maiteak. Aita Mendibururen maitazale ta
goresle zintzoenetarik bat naiz. Lh EEs 1915, 233. Agustiñ Gurenaren aitorkizunak. Or Aitork tít. Atsegin bekizu
nere aitorkizun au, begi oietan aitortzen baitut, Iauna, siñesten dutala, etzerala alperrik ola mintzatu. Ib. 408.
Etzun asmo bere pekatuaren aitorkizunik egiteko. Etxde JJ 163. Film hau, bakoitza bere arabera eta neurrira,
San Agustin edo Rousseauren Aitorkizunen sailekoa dugu. MIH 319. Geure burua edertzen saiatzen gara geure
aitorkizunetan. Ib. 372.
2. "Aithorkizun, qui peût être avoué" Dv.
- SINETS-AITORKIZUN. "Au nere gorputza, au nere odola" siñes-aitorkizun. "Es lo que se ha de creer y
confesar". Or Poem 537.
aitorkor. Propenso a confesar. Haurzaroa aithorkor da. "L'enfance est naïve". Arch Gram 16.
aitorkun (Lar), autorkun (Lar). Confesión. Esan zuen betiko bizitzarako bidean jartzera zijoala goimaitasunezko
aitorkun on bat egiñaz ta Elizakoak Jainko-zalez artuaz. Garit Usand 51.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
615