A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Eg III 370. Aha putziko, hori duk planta! / Belztu zauk belztu goizeko manta. Ox 115. Aha! -zuen otsoak
karraskatu- beha zazie huni! Herr 12-11-1959 (ap. DRA). Aha! Le Basque, neska horren izena badakik? JEtchep
106.
ahaha (Urt). 1. (Onomat. de la carcajada). "Cachinnari, ahaha, ahaha, ahaha hirri egitea" Urt III 435.
"Cachinor, ahaha hirri egiten dut" Ib. 435.
2. (Sust.). "(Hb), éclat de rire" Lh.
- AHAHAZ . "(Hb), ahahaz dago, il rit aux éclats" Lh.
- IRRI-AHAHA EGIN. v. 1 irri.
ahabale (ahabalia (det.) H). Arándano. "Arbrisseau de petite taille, à feuilles semblables à celles du baie à
fruits noirs, de la grosseur de ceux du cassis sans noyau, à pépins, bon à manger (AN)" H. v. ahabi(a). Hur,
marrubi-basa, ahabale, mizpira... GAlm 1954, 27 (ap. DRA).
ahabe. v. ahabi(a).
aabes. v. arabes.
ahabete. Bocado. Ari zen jan eta jan, gelditu gabe azken ahabetheradino. Prop 1885, 61.
aabia. v. habia.
ahabi(a) (-ia S, -ixa V-gip; H), ahabe (S; H), aafia (-ixa V-gip), abi (V, G, AN, Ae, R-uzt), abia (V-gip), afi
(V-gip), arabi (V-m; Itza 23 y 61), arabia (V-gip). Ref.: Bon Verb XXIX /a)ha)be/; VocPir 690; Lcq 114; A
(ahabia, abi, afi, arabi); Iz ArOñ (aábixa, aáfixa), UrrAnz (abixia), Als (abiya); Elexp Berg (abixa).
Arándano. Sg. Bon "fruit de l'airelle-myrtille"; Harriet se pregunta si es lo mismo que ahabalia. En zonas hoy no
vascófonas, en Alava ábia Salvatierra, ábi Peñacerrada (ap. Baraib), Contrasta y Alda (ap. LzG). Cf. VocNav s.v.
abia. v. ahabiatze, 2 gabi, abigorri. Abetxubak dira beste oneek: azkarra [...], ota-maruba, arobija [sic, sin
duda errata por arabija], maatsa. Mg PAb 188. Ahabiaren urrina hain zen handi non otsoak ezin usna zezakeen
zein lekutan gorde zen Bertha. Mde Pr 93. Zuandor-lore txuriak bertan bera erortzen dira, ahabi beltzak, ordea,
biltzen ditute. "Uaccinia". Ibiñ Virgil 34. Bitxika ta nolanaiko belar biguiñez txortaturik, illerri-lili xamurrak ta
ahabi orailak elkartzen ditute. Ib. 35. Beltzak dira lili-ubelak, beltzak ahabiak ere. Ib. 63.
- AHABIA-BELAR. Planta de arándano. "Aábixa-bedarrak, las plantas que dan este fruto" Iz ArOñ.
- AHABI-SASI. Mata de arándano. Ahabi-sasi batetarat heldu ahal izan zen eta gorde zen sasi-ondo
lodienetarik batean. Mde Pr 92.
Etim. El riojano anavia "no deja lugar a dudas acerca de cual fue el prototipo (*anabi(a)) de las variantes
vascas" REW 824, lo que se confirma también por las vocales nasales de S ahabe (< *-i): v. FHV 300. Para gasc.
anajoun, auajoun, cf. Rohlfs y en general DCECH s.v. anavia.
ahabiatze. "(S), plant de myrtille" Lh. De ahabe + -(a)tze.
ahabidi, abidi (G-nav ap. Iz Als). "Abidiya, el arandanero" Iz Als.
aabio. v. apio.
aafia. v. ahabi(a); habia.
aaft. (Interj. de repulsa). Erran dizie Lagrave ari dela bere südürraren gure aferetan sartzen: hobe dizügü
seigürki, hañ dizügü maite jaun distirant hura! aaft! Eskual 17-4-1908 (ap. DRA).
ahago (BN, S; VocBN, Arch ap. DRA, Dv, H). Ref.: Alth Bot 16; A; Lh. 1. Romaza. "Patience, herbe" VocBN
y H. "Patience, parelle" Dv. "Patience, ahagua. Horen zaiñaeki egin tizana baliatzen da axaleko eraitekuetan"
Alth Bot 16. "Paciencia, planta de raíz larga y hoja ancha" A. "Aragorriari ahagoa esaten diote Hazparnen eta
Hazparneko inguruetan" Zerb GAlm 1947, 21 (ap. DRA). v. ahagorri. Eztakizue bada, zenbat basa-biper,
zenbat ahago, zenbat bertze belhar tzar lilitu diren zuen aberetegi aitzinean? Eskual 21-3-1913, 2.
2. Madroño. "Arbousier" Lh.
3. "Gayuba (Bon ms.)" DRA.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
6