A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
aitakarazko. Paternal. v. aitakarako. Bere aitakarazko amodioaren musu donea ematen dioena bezala.
Birjin 55. Haren esku aitakarazkoaren emaitz batzu bezala. Ib. 294.
aitaketz. De parte del padre. Jongoiko Aitaketz zuen / [Gabrielek Birjina] salutatu korteski, / eta bere
mandatua / deklaratu ederki. EZ Noel 42.
aitakidaera. "Compadrazgo" Lar.
aitakidago. "Compaternidad" Lar.
aitakidatu. "Hacerse compadre" Lar (s.v. con).
aitakide (Lar, Hb ap. Lh). Compadre. v. guraskide. Egun oietan, solasaldi zoragarriak izan zituan bere bi
aitakideekin, apaizakin ta bizarlariakin. Berron Kijote 87. Eta jarrai aurrera, aitakide jauna, berandutzen ari
du-ta. Ib. 82.
aitakietxe. Casa solariega. Jaio zitzaigun San Ignazio [...] Loiolako aitaki-etxe eta gazteluan. 'Casa y
castillo paterno'. Aran SIgn 1. Iñigo donearen amamaren Balda aitaki-etxetik Loiolarantz urtxu Baroikoa
deritxon etxean [iaio zan Arana]. Ezale 1897, 229.
aitakigo. "Compadrazgo" Lar.
aitakilaso (H, s.v. aita). Bisabuelo.
aitakiro. Paternalmente. Eta au guzia beti aiñ maitatsu, gozoro ta aitakiro danakiñ da bakoitzarekiñ
ziarduela ta zebillela, eze bakoitzak uste zuen bera guzietan naiena ta maiteena zubela. Aran SIgn 110.
Iainkozko gizon arrek aitakiro artu nindun, eta nere toki-alda maitaro ikusi zun, Apaizpiku antzo. Or Aitork 121.
aitako. 1. Aum. despectivo de aita. Eztaukan ik erru guztia, eure Aitako sur-andiak baiño. A BeinB 68.
2. "Aitako (V), padrazo y amako (V), madraza, que se aplican a muchacho y muchacha crecidotes" A Morf
276. "Aittako (V-gip), padrazo, gandul" EI 382. v. aitakotzar.
aitakoi. Paternal. Eta Jesus Aurraganako iduki zenduban amorio aitakoiyagatik. Oración trilingüe de León
XIII a S. José (ap. DRA).
aitakotzar. "Aittákotzaarra: i iñ aiz ..., se dice por el que ha crecido mucho" Iz ArOñ.
aitakunde (R ap. A). "Día de compadres, jueves de Sexagésima" A. "Con la acepción de reunión se usa el
sufijo [-kunde] en toda la Alta Navarra. Aitakunde, reunión de compadres" A Morf 69 B. "Naparroako ibar
askotan garizuma-aurreko iru ostegunak askariz ospatzen dituzte. Septuagesima-ondoko ostegunak iru izen ditu:
aitakunde Bidankozen, gizakunde Uztarrotzen, izakunde Baztanen" A EY I 54, pero el suf. -kunde es -kunte en R,
-künte en S.
aitalde. Figura en SP, sin trad., aunque DRA da el significado de 'suegro'.
aitaldeko (Dv), aita-aldeko (G-azp). Paterno, de la parte del padre. "Aitaldeko izaba, tante paternelle" Dv.
Eta Maala, Thersa, Hegla, Melka eta Noa eskondu ziren beren aita-aldeko osabaren semeekin, Manaseren
familiatikakoak. Dv Num 36, 11s (Ol beren osabaen semeekin, Ker euren lengusuakaz).
"Belarriak aitaldekoak ditu (AN-gip)" (Comunicación personal).
Gurasoen seme gara gu, baina ez zeharo aitaldeko ez amaldeko. MEIG VII 68.
aitaldi (B ap. Izeta), aialdi (B ap. Izeta). 1. "Tarea. Aialdie in te gosaldu" Izeta BHizt2. "Aitaldi bortitze" Ib.
Cf. haitada.
2. Actuación. Donostian egin diren Eskual bestetan arizanak dira Gartzaingo gazteak mutil-dantza
dantzatzen; gure baztandar gazte oken aitaldiakin an bildu yendeketa aunitz poztu zen. Herr 5-10-1961 (ap.
DRA).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
597