14.05.2013 Views

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

A-Amazur - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur<br />

este ej. el significado de "trabajo que se hace entre vecinos"). Roumagnère-kilako haitada hartan ere ez balitu<br />

Oxaldek Paskoeneko kapitain bat eta Uztaritzeko inspetur bat onak baino hobeak izan, etzukeen trixteak<br />

eskapurik . Ox 199 (se refiere a una pelea que tuvo Oxalde con un brigadier).<br />

aitader (R). Ref.: VocPir 189; A (ats); A Morf 12 Y; Iz R 283 y 301. Padrino. "Aitaderak atsa emon zaun aur<br />

koni (R-vid)" A (s.v. ats). "Zortzi aitadér, ocho padrinos" Iz R 283.<br />

- AITADER-AMANDER. "(R), padrino y madrina" A.<br />

- AITADER HOTZ. a) "Aitader otz, padrino frío. Llámase así al padrino que a la vuelta del templo no echa<br />

dinero a los niños (R-uzt)" A EY III 320. Uztarrotzen emoitan ez dionari "Aitader otz, egoatxean ur"; emoitan<br />

dionari "txiri marabedi, marabedi guziak niri". A EY I 184.<br />

b) "(R-uzt), criatura en cuyo bautizo no se echa dinero" A.<br />

aitadiape. "(Padre de) familias" Lar.<br />

aitadin. "Padrino" BeraLzM.<br />

haita erazi. v. hautarazi.<br />

aitafamilia. Padre de familia. v. AITA FAMILIAKO. Ezen konparatu da zeruetako resuma aitafamilia<br />

batekin, zein ilkhi izan baita argiaren begian langile alokatzera bere mahastikotzat. Lç Mt 20, 1 (Dv, HeH, Ip,<br />

Ur, IBk etxeko jaun). Aitafamilia iaiki datenean eta bortha ertsi dukeenean. Lç Lc 13, 25.<br />

aitagai (G-to ap. Iz To). 1. "Aittagaiye ta amagaiye, el futuro suegro y la futura suegra" Iz To. Aitagai<br />

maite, iragarle ori, egia al da ekaitza datorrela? A Ortzuri 114. Gaur agertu dit zure alabak / biotzez maite<br />

niñula, / aitagai maite, lenen sarreran / Jainkuak gau on dizula! Lazkao-Txiki in Mattin 149.<br />

2. Futuro religioso. Hunen anaia Pierre Betharrameko aitagai denak. Herr 10-8-1961 (ap. DRA).<br />

aitagaletu (Lar, H). "Padrear los animales" Lar. Aunque Harriet dice tomarlo de Aizkibel, no lo enconrtamos<br />

en éste.<br />

1 aitagarri. Acto por el que uno se vuelve, o puede volverse, padre. Baina piesta zaleen konzienzijaak<br />

oitura txaarren tintiagaz zetakatuta dagozan legez, sakrilejijo bat, adulterijo bat, edo aitagarri ta amagarri bat<br />

osotu artian, beste kastidadiaren kontrako desonestidade nasaija ezdaukee pekatutzat. fB Olg 181s.<br />

2 aitagarri. Digno de mención. v. aipagarri. Aitagarriak dira, benetan, Dostoiewski, Tolstoi eta Gorki<br />

idazleen izenak. TAg GaGo 87. Oitura aitagarriak. Ib. 87. An gertatu danik aitagarriena, eranegun Agerreren<br />

agotik entzun nuana den. TAg Uzt 273. Beste olerki auek ere, emen jartzen dizkitzuet. Auetan ez det ainbeste<br />

fede, baiña aitagarriak diralakoan nago. NEtx LBB 273.<br />

aitagilatu. "Padrear los animales" Lar.<br />

aitaginarreba (V, AN, L; SP, Ht VocGr, Lar, Arch VocGr, Dv, H), aintinarreba, aitaarreba (AN-ulz-egüésilzarb,<br />

Ae; aite- AN-ulz), aitagiar (G-nav), aitagiarba (Sal), aitagiarraba (Lcc, Lar, Añ (G)), aitagiarraoa<br />

(Lar), aitagiarreba (G, Ae, S, R; Gèze (-giha-), H (G)), aitaginharrua (H), aitagier (G-nav), aitagierraba (-iye-<br />

G-nav), aitaginarraba (H; aitagiñharraba Urt I 400), aitaginarraua (H (V, G)), aitaginarreha (BN), aitaiarrea<br />

(BN-baig), aitaiarreba (G-azp-to, AN-gip-ulz-erro, B, Ae, R-uzt), aitainarreba (V-gip; aitañ- H), aitainharrea,<br />

aitaindarraba, aitariyarreba, aitearreba (AN-olza), aiteinarreba (V-gip), aitiarreba (L-sar, B; VocB),<br />

aitinarreba (-nh- Dv (BN-arb)). Ref.: VocPir 177; Bon-Ond 139; A (aitagiarreba, aitaiarrea, aitiarreba); Ond<br />

Bac (aita-giar); Iz ArOñ (aittá(g)iñarreba), UrrAnz (aittaiñarreba), To (aittaiarreba), Als (aitagierra,<br />

aitagiarreba), R 401 y 283; Echaide Nav 220; CEEN 1970, 359; Elexp Berg (aittagiñarreba); Izeta BHizt2<br />

(aitaiarreba).<br />

Suegro. Sg. Harriet hay aitaginarraba en Mendiburu y aitaginharrua en EZ (Noel), pero lo que<br />

encontramos en éste es ginharraba (q.v.). Cf. Etxba Eib: "Aittagiarreba, [...] raras veces en el habla corriente de<br />

Eibar suena esta voz". Cf. amaginarreba, ginarreba.<br />

Tr. Documentado en todos los dialectos.<br />

Horra, hire aitagiñharraua igaten dun Timnathara bere ardiak murriztera. Urt Gen 38, 13. Ohoratu behar<br />

dire halaber aita-giharreba eta ama-giharrebak, tuturrak, osabak. CatLav 121 (V 66). Zen ezen Kaifasen<br />

aitaginarraua. He Io 18, 13 (HeH, Dv, Leon, Ker, IBk, IBe aitaginarreba, TB aitinarreba, EvS aitagiharreba,<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

593

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!