A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
Dv Lab 225. Hirur egun oso nola iragan zituzten ahamenik jan gabe. Laph 168. Ahamena iresten dugun bezala,
bizpahiru itzuli ahoan emanik. HU Zez 144.
(s. XX). Orai eztei aitzin hauskarri hamena: / Bortü gazna, ophil etxen erriarekin. Const Eskual 20-9-1907, 4.
Zato, Manex, gurekin ahamen baten jatera. Barb Sup 175. Gogoan hartu duguia behin zer den ogi ahamena? Ox
74. Etxoat okel-aamenik. "Bocado de carne". Or Tormes 87. Igel higuingarriak hemen saltzen zirela ahamen
goxoak bezala. Zub 70. Aamen bat artzeko sartuko da ostatuan. FIr 173. Beribiletarat berriz! lehen bai lehen
jaustekotan haatik gure ahamenaren jateko. JE Ber 24. Pastiza-xafla mehe bat, ahamen bat edo bien doian. Ib.
35. Ator eta jan yagijagun aumen bat besterik ezian. Otx 140. Ahamen goxo au du aurrenik beretzat. Or Eus
137. Urtaroaz jan oi du amaika âmen (ahamen, mokau) goxo! Ib. 135. Gizona, ahamenik galdu gabe, ez zen
athertzen xehetasun emaitetik. Lf Murtuts 40. Nik dastatutako aomenak oro. Zait Sof 98. Hanitzak beren
etxetarat juan dira jatekoarekin, nahi-eta bakotxak bere ahamena ukan zezan. Herr 28-3-1960 (ap. DRA).
(Fig.). Nahi du ikhusi Frantsesek zer kondizionetan eskainiko duten bakea. Kunde Lesparre ez bide zabilan
ahamen ttipiaren ondotik. Laph 10. Ez balin bazeie oldartu [komisarioa], ahamen handiegia ez baitu nahi ukan
ereman egun berean, horra zendako. JE Bur 193.
Sorbo, trago. Ager zezon bere pena / bai et'eska hur, edo arno / apur baten ahamena. O Po (ed. Michel),
239.
"Parte, porción, pedazo" Lar. Mendetik mendera [Kantauriako itsasoak] Eskualerriari eremanak daizkon
ahamenak! Luzara itho beharra du guzia. JE Ber 79.
(En contextos negativos). "Ahamen bat ere eztut (L, BN), je n'en ai pas même un peu" H. "Ahamenik eztu
(BN-lab), no tiene absolutamente nada" A. "Ahamenik eztaki (BN-lab), no sabe ni jota" Ib. Gainerateko
egitekoez ez zuen axola ahamenik. EgutTo 30-5-1924 (ap. DRA).
2. aomen. Sabor, gusto. Koxka goiztarrak aomen garratza du berekin eta Engrazik bere arnariari egingo
zion koskak gozo ta gustagarri izan bear. Etxde JJ 200. Jan-edanaren aomenari atsegin artzen zion artean. Ib.
187. Ardoaren aomenak lilluratuta. Ib. 187.
- AHAMENEKO. "Ahomeneko (Hb), à portée de la bouche" Lh.
- AZKEN AHAMENEAN. En las últimas (de hambre, de falta de comida). Itzuli nintzan [...] untzi bat irrisez
betherik nekarrela. Ordu zen ager nindadin, ezen han diren zortzi mila giristinoak azken ahamenean ziren. Prop
1885, 232.
ahamenbehar, amenbear (Lar). "Porción, congrua" Lar.
ahamen-belhar. v. AHAMENTA-BELAR.
ahamenda. v. 1 ahamenta.
ahamendu, amendu (Lar). Trocear (la comida), hacer bocados. "(Hacer) pedazos" Lar. Zuhurtziaren edo
erlisionearen azkurri indartsutik bere haurren janharia moldatzen du Axularrek: aphaldu gabe ahamentzen du,
ttipitu gabe xehatzen du. StPierre GH 1925, 622.
ahamenka (VocBN, H, A). A bocados. "Par bouchées" VocBN. "À petites bouchées" H. Ondoko egunetan,
gisa bat edo bertze, entseatuko gira ahamenka bederen mami aberats horren ezagutarazterat. Lf Herr 20-7-
1961 (ap. DRA). amenka (Lar). "(A) pedazos" Lar.
ahamenkatu. Trocear, hacer bocados. Hura eskuaralat itzultzen du Sarako erretorak, xehetzen,
ahamenkatzen. JE Axular 8.
ahamenketa. Acción de coger bocados. Bertzeren untzi beretik edanen dute; erdiko guzien janari berean
ahamenketako bere bi xotxak zenbat nahi aldi sarthuko dituzte. Prop 1906, 258 (sg. DRA, pero no existe dicha
pág.).
1 ahamenta (BN, S; Gèze, H), ahamenda (Dar (BN) ap. A Apend). Ref.: Alth Bot 13; Lh. Menta. "Menthe
poivrée des jardins [...]. Ahamenta ostoz belarra hertztez bürüko mina anpletzen" Alth Bot 13. v. menda.
Gaitz zien, Lege-erakasle eta Farisien faltsiak, zuñek hartzen bei-tütüzie detximak, azkenazbeste ahamentatik,
anetatik eta txarpolletik, eta üzten bei-tütüzie legeko manü handienak. Ip Mt 23, 23 (Lç, TB, SalabBN, Leon
ment(h)a, He, Dv, Ur, Samper, IBk, IBe menda, Hual, Echn belar ona, Or batan-belar, Ker aizpatan).
- AHAMENTA-BELAR (-belhar H (BN, S); ahamenda-belhar BN, S ap. A; VocBN; ahamen-belhar Hb ap.
Lh). "Menthe" VocBN y H. "Ajenjo" A. "Ahamenda belharra, armoise" GH 1930, 225. v. Bouda-Baum 50.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
59